Week 2 WDD-3
HC Coma en bewustzijn
Normale bewustzijn
Onderdelen bewustzijn
- Ziet de grote hersenen (telencephalon), daaronder diencephalon (meeste basale kernen),
mesencephalon, metencephalon (vormt de pons en cerebellum), myelencephalon
- Je hebt de volgende structuren nodig voor een normaal bewustzijn (delen AAS)
o Reticulaire formatie (voorin pons)
▪ Begin van ascending arousel system
(AAS)
▪ Hier wordt bewustzijn gegenereerd
(motor die ervoor zorgt dat een signaal
naar de hersenschors gaat)
o Signaal stijgt op via de thalami (lopen
bewustzijnsprojecties doorheen)
▪ Thalamus is ook een poortwachter,
bepaalt hoeveel signalen er
doorgebracht worden
o Cortex
▪ Hier komen de signalen aan
▪ Genereert de inhoud van het bewustzijn
- Banen van input en generatie > omhoog
- Banen van output (bv. motoriek) > omlaag
Inhoud van bewustzijn
- Input (gaat omhoog naar cortex)
o Reuk
o Smaak
o Tast
o Gehoor
o Visie
- Verwerken input
- Aanzetten tot actie (respons)
Definitie bewustzijn
- Niveau (generatie)
o Wakker
o Korte aandacht
o Slaap
o Moeilijk wekbaar
o Coma
- Inhoud
o Zintuiglijke waarneming
o Emotie (hoe je iets verwerkt, wat je ermee
doet)
o Taal
o Motoriek
o Hiervoor heb je een goed niveau van
bewustzijn voor nodig
,Bewustzijn: aandoeningen
- Delier= patiënt heeft een wisselende aandacht met vaak gestoorde inhoud van bewustzijn
- Vegetatieve toestand (bewustzijn net iets boven coma) = nog steeds bewusteloosheid, maar
slaap- waak ritme en automatismen (soms ogen open, gapen, maar geen interactie)
o Vaak komt een langdurige patiënt hierin terecht (mogelijk nog in minimally
counscious state)
- Minimally counscious state= bewusteloosheid met slaap-waakritme en automatismen en
enige mate van interactie (bv. automatisch een hand geven)
o Iemand kan je gericht aankijken, of een hand geven (dus enige mate interactie), niet
het geval bij vegetatieve toestand
- Coma= patiënt is niet wekbaar (opent ogen niet en voert geen opdrachten uit, ook niet op
pijnprikkel)
o E1 en M5 zijn hoogst haalbare scores voor coma
o Mag kreunen maar geen woorden genereren (V2)
o Kunstmatig in coma houden: sedatie geven (propofol vaak), vocht geven, tube voor
ademen
▪ Als iemand niet meer wakker wordt > door complicatie
Probleem hersenstam (A)
- RF kapot > geen generatie bewustzijn
o Dus je kan ook geen inhoud aan bewustzijn genereren
- Comateus
- Vaakst voorkomend: bloeding of infarct, evt. maligniteit/abces
- Kan ook door verdrukking hersenstam door inklemming van bovenaf/zijkant
(inklemming)
Probleem thalamus (B, beide)
- Door infarct of sinustrombose
- Kan geen signaal naar cortex toe bij verstoring beide thalami; diep verstoord
bewustzijn
- Als 1 thalamus het niet doet; kan je wel niveau bewustzijn bereiken, maar
inhoud gestoord (omdat bv. taalcentrum gestoord)
Probleem hele cortex, of verbindende banen naar hele schors (C)
- Vaakst voorkomende oorzaak
- Door diffuus probleem in hele cortex (bij 70% van de stoornissen):
o Hypoxie
o Hyponatriëmie
o Epileptische aanval
o Metabole stoornissen (hypoglycemie, nierinsufficiëntie, leverfalen)
o Intoxicatie/ medicatie
o Meningitis/ cerebritis
o Diffuse traumatische schade
Restcategorie (D)
- Herniatie richting contralaterale hemisfeer
- En/of
- Herniatie richting hersenstam
- = inklemming
,Mentimeter
Casus 1
- Wat is de diagnose?
o Post-anoxisch encefalopathie
o = na zuurstoftekort diffuus disfunctioneren van hersenen (dus alles doet het minder
goed)
- Hypoglycemisch coma: kan je niet weten, weet glucosegehalte niet
- Niet hersendood; want hersenstam (pupil) reflexen doen het nog
- Vegetatieve toestand: weet niks over slaap-waakritme en automatismen
- Metabole encefalopathie: geen aanwijzingen metabole problemen
Casus 2
- Wat is de diagnose?
o Klinisch hersendood
Casus 3
- Wat is de diagnose?
o Locked- in syndroom
Locked-in syndroom
= vorm waarbij je bewustzijn in generatie niet gestoord
is, maar je motorische banen in hersenstam zijn kapot
(geen output, wel generatie)
- Reticulaire formatie aan achterkant (blauwe
kern)
- Kern zorgt voor verticale oogbewegingen (rode
kern)
- Aan de voorkant zitten alle banen die je voor je
motoriek nodig hebt, bij locked-in syndroom zit
hier de laesie:
, o Onderbreken van:
▪ Piramidebaan
▪ Ogen horizontaal niet meer bewegen
▪ N 6 en N7
o RF en verticale blikcentrum doet het wel
▪ Generatie intact
▪ Je ziet en hoort
▪ Maar je kan je ogen alleen verticaal
bewegen en knipperen, geen overige
motoriek
- Kan komen door letsel voorzijde in pons
o BV: dikke arteria basilaris met trombus; waardoor
pons niet meer goed gevasculariseerd
o 2e MRI: schade pons door pontiene infarcten
- Hersenbloeding: slechte prognose (80% ongeveer
mortaliteit)
- Herseninfarct ook slecht, maar betere uitkomsten
Coma
- Ogenschijnlijke slaaptoestand:
o Niet openen van ogen op stimuli
o Geen verbale respons (behalve kreunen)
o Voert geen opdrachten uit (maximaal lokaliseren)
- Oorzaken
Hemisfeer laesie met herniatie
- Massa zit in hemisfeer > duwt de andere hemisfeer met ventrikels
die kant op
- Kan ook naar beneden drukken dat de hersenstam verplaatst wordt
- Massa kan ook in cerebellum drukken > drukt door foramen magni
- MRI:
o Subratentoriele laesie: subduraal hematoom
o Verdrukt ene hemisfeer helemaal naar rechterkant
Multipele/ diffuse structurele laesies
- Beide frontaalkwabben doen het niet meer
HC Coma en bewustzijn
Normale bewustzijn
Onderdelen bewustzijn
- Ziet de grote hersenen (telencephalon), daaronder diencephalon (meeste basale kernen),
mesencephalon, metencephalon (vormt de pons en cerebellum), myelencephalon
- Je hebt de volgende structuren nodig voor een normaal bewustzijn (delen AAS)
o Reticulaire formatie (voorin pons)
▪ Begin van ascending arousel system
(AAS)
▪ Hier wordt bewustzijn gegenereerd
(motor die ervoor zorgt dat een signaal
naar de hersenschors gaat)
o Signaal stijgt op via de thalami (lopen
bewustzijnsprojecties doorheen)
▪ Thalamus is ook een poortwachter,
bepaalt hoeveel signalen er
doorgebracht worden
o Cortex
▪ Hier komen de signalen aan
▪ Genereert de inhoud van het bewustzijn
- Banen van input en generatie > omhoog
- Banen van output (bv. motoriek) > omlaag
Inhoud van bewustzijn
- Input (gaat omhoog naar cortex)
o Reuk
o Smaak
o Tast
o Gehoor
o Visie
- Verwerken input
- Aanzetten tot actie (respons)
Definitie bewustzijn
- Niveau (generatie)
o Wakker
o Korte aandacht
o Slaap
o Moeilijk wekbaar
o Coma
- Inhoud
o Zintuiglijke waarneming
o Emotie (hoe je iets verwerkt, wat je ermee
doet)
o Taal
o Motoriek
o Hiervoor heb je een goed niveau van
bewustzijn voor nodig
,Bewustzijn: aandoeningen
- Delier= patiënt heeft een wisselende aandacht met vaak gestoorde inhoud van bewustzijn
- Vegetatieve toestand (bewustzijn net iets boven coma) = nog steeds bewusteloosheid, maar
slaap- waak ritme en automatismen (soms ogen open, gapen, maar geen interactie)
o Vaak komt een langdurige patiënt hierin terecht (mogelijk nog in minimally
counscious state)
- Minimally counscious state= bewusteloosheid met slaap-waakritme en automatismen en
enige mate van interactie (bv. automatisch een hand geven)
o Iemand kan je gericht aankijken, of een hand geven (dus enige mate interactie), niet
het geval bij vegetatieve toestand
- Coma= patiënt is niet wekbaar (opent ogen niet en voert geen opdrachten uit, ook niet op
pijnprikkel)
o E1 en M5 zijn hoogst haalbare scores voor coma
o Mag kreunen maar geen woorden genereren (V2)
o Kunstmatig in coma houden: sedatie geven (propofol vaak), vocht geven, tube voor
ademen
▪ Als iemand niet meer wakker wordt > door complicatie
Probleem hersenstam (A)
- RF kapot > geen generatie bewustzijn
o Dus je kan ook geen inhoud aan bewustzijn genereren
- Comateus
- Vaakst voorkomend: bloeding of infarct, evt. maligniteit/abces
- Kan ook door verdrukking hersenstam door inklemming van bovenaf/zijkant
(inklemming)
Probleem thalamus (B, beide)
- Door infarct of sinustrombose
- Kan geen signaal naar cortex toe bij verstoring beide thalami; diep verstoord
bewustzijn
- Als 1 thalamus het niet doet; kan je wel niveau bewustzijn bereiken, maar
inhoud gestoord (omdat bv. taalcentrum gestoord)
Probleem hele cortex, of verbindende banen naar hele schors (C)
- Vaakst voorkomende oorzaak
- Door diffuus probleem in hele cortex (bij 70% van de stoornissen):
o Hypoxie
o Hyponatriëmie
o Epileptische aanval
o Metabole stoornissen (hypoglycemie, nierinsufficiëntie, leverfalen)
o Intoxicatie/ medicatie
o Meningitis/ cerebritis
o Diffuse traumatische schade
Restcategorie (D)
- Herniatie richting contralaterale hemisfeer
- En/of
- Herniatie richting hersenstam
- = inklemming
,Mentimeter
Casus 1
- Wat is de diagnose?
o Post-anoxisch encefalopathie
o = na zuurstoftekort diffuus disfunctioneren van hersenen (dus alles doet het minder
goed)
- Hypoglycemisch coma: kan je niet weten, weet glucosegehalte niet
- Niet hersendood; want hersenstam (pupil) reflexen doen het nog
- Vegetatieve toestand: weet niks over slaap-waakritme en automatismen
- Metabole encefalopathie: geen aanwijzingen metabole problemen
Casus 2
- Wat is de diagnose?
o Klinisch hersendood
Casus 3
- Wat is de diagnose?
o Locked- in syndroom
Locked-in syndroom
= vorm waarbij je bewustzijn in generatie niet gestoord
is, maar je motorische banen in hersenstam zijn kapot
(geen output, wel generatie)
- Reticulaire formatie aan achterkant (blauwe
kern)
- Kern zorgt voor verticale oogbewegingen (rode
kern)
- Aan de voorkant zitten alle banen die je voor je
motoriek nodig hebt, bij locked-in syndroom zit
hier de laesie:
, o Onderbreken van:
▪ Piramidebaan
▪ Ogen horizontaal niet meer bewegen
▪ N 6 en N7
o RF en verticale blikcentrum doet het wel
▪ Generatie intact
▪ Je ziet en hoort
▪ Maar je kan je ogen alleen verticaal
bewegen en knipperen, geen overige
motoriek
- Kan komen door letsel voorzijde in pons
o BV: dikke arteria basilaris met trombus; waardoor
pons niet meer goed gevasculariseerd
o 2e MRI: schade pons door pontiene infarcten
- Hersenbloeding: slechte prognose (80% ongeveer
mortaliteit)
- Herseninfarct ook slecht, maar betere uitkomsten
Coma
- Ogenschijnlijke slaaptoestand:
o Niet openen van ogen op stimuli
o Geen verbale respons (behalve kreunen)
o Voert geen opdrachten uit (maximaal lokaliseren)
- Oorzaken
Hemisfeer laesie met herniatie
- Massa zit in hemisfeer > duwt de andere hemisfeer met ventrikels
die kant op
- Kan ook naar beneden drukken dat de hersenstam verplaatst wordt
- Massa kan ook in cerebellum drukken > drukt door foramen magni
- MRI:
o Subratentoriele laesie: subduraal hematoom
o Verdrukt ene hemisfeer helemaal naar rechterkant
Multipele/ diffuse structurele laesies
- Beide frontaalkwabben doen het niet meer
