Kompas LVB
Wat is een LVB?
DSM-V is het wereldwijd gehanteerde classificatiesysteem voor psychiatrische
aandoeningen. Het systeem geeft geclusterde beschrijving van alle stoornissen op basis van
symptomen. ‘Verstandelijke beperking’ is in de DSM-V te vinden onder biologische
ontwikkelingsstoornissen.
Voor de diagnosen ‘verstandelijke beperking’ hanteert de DSM-V de volgende criteria:
- Verstandelijke beperking is een stoornis die gedurende de ontwikkelingsperiode
ontstaat. Bij een verstandelijke beperking dienen beperkingen te bestaan in zowel
het verstandelijk functioneren als het adaptief functioneren in conceptuele, sociale
en praktische domeinen.
Afkortingen:
ADHD Attention Deficit Hyperactivity Disorder
CD Conduct Disorder
DSM Diagnostic and Statical Manual of Mental Disorders
EK-c Eigen Kracht-conferentie
GGZ Geestelijke gezondheidszorg
IOG Intensieve orthopedagogische gezinsbehandeling
IQ Intelligentiequotiënt
JJI Justitiële jeugdinrichting
LVB Licht verstandelijke beperking
LVG Licht verstandelijk gehandicapt
LWOO Leerweg Ondersteunend Onderwijs
NIZW Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn
NJi Nederlands Jeugd Instituut
NPT Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer
ODD Oppositional Defiant Disorder
OTS Ondertoezichtstelling
PGB Persoonsgebonden budget
PIJ-maatregel Plaatsing in Inrichting voor Jeugdigen
ROC Regionaal Opleidingen Centrum
RvdK Raad van de Kinderbescherming
UWV Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen
VB Verstandelijke beperking
Vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs
VOBC LVG Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra
samenwerkingsverband van instellingen voor kinderen en jongeren
met een LVB en ernstige gedragsproblematiek
VOTS Voorlopige ondertoezichtstelling
VSO Voorgezet speciaal onderwijs
WMO Wet maatschappelijke ondersteuning
VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Wajong Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten
WSW Wet Sociale Werkvoorziening
WSG William Schrikker Groep
ASS Autismespectrumstoornis
1
,Kompas LVB
Hoofdstuk 6: ouderschap van mensen met een
lichtverstandelijke beperking
§6.1 opvoedvaardigheden
Een ouder moet gevoelig zijn voor de signalen die een kind uitzendt, zich kunnen verplaatsen
in de ander, kunnen plannen, organiseren, problemen oplossen en een sociaal netwerk
onderhouden.
Beperking van de empathische mogelijkheden betekent bijv. dat de ouder met een LVB zich
minder gemakkelijk kan inleven in het kind.
§6.2 beschermende factoren en risicofactoren
Beschermende factoren helpen de ouder en dat de opvoeding beter aankan en meer
mogelijkheden heeft om het kind goed op te voeden. Risicofactoren maken juist dat de taak
van opvoeden waar je als ouder voor staat zwaarder wordt.
Beschermende factoren:
- Bereidheid om hulp te vragen en adviezen te accepteren;
- Aanwezigheid van een ondersteunend netwerk;
- Goede professionele hulpverlening;
- Aanwezigheid van een partner zonder beperking;
- Ontbreken van financiële problemen.
Risicofactoren:
- Ontbreken van sociale steun;
- In isolement verkeren;
- Geen steun vragen en adviezen niet accepteren;
- Financiële problemen;
- Laag IQ.
Het lage IQ van iemand is niet bepalend voor de vraag of iemand goede kan opvoeden en een goede
ouder kan zijn. Belangrijk is het vermogen tot aanpassing. Dat vermogen hangt af van de emotionele
ontwikkeling, de sociale vaardigheden, de gezondheid en de sociale context van de ouder.
Onderzoek laat zien dat in een derde van de gezinnen waarvan een of beide ouders een VB
hebben, de opvoeding goed genoeg verloopt. In twee derde van de gezinnen zijn er
problemen, in ruim de helft van die gezinnen wordt de ontwikkeling van een of meer
kinderen bedreigd en is er bemoeienis van de RvdK.
§6.3 balansmodel
Het balansmodel kan een hulpmiddel zijn om een beeld te krijgen van de situatie; het kan
helpen te ontdekken waar de kansen liggen om het risico op een niet optimaal verlopende
opvoeding te verbeteren.
2
, Kompas LVB
§6.4 ondersteunen van ouders met een LVB bij het opvoeden:
onderzoek wat werkt?
In 2008 is op initiatief van het Werkgezelschap Ouderschap en Kinderwens het onderzoek
‘Wat werkt?’ gestart. In dit onderzoek zijn drie belangrijke protectieve factoren uit het
onderzoek opgenomen in deelprojecten:
- Vragen en accepteren van ondersteuning;
- Effectieve opvoedondersteuning;
- Steunend netwerk.
3
Wat is een LVB?
DSM-V is het wereldwijd gehanteerde classificatiesysteem voor psychiatrische
aandoeningen. Het systeem geeft geclusterde beschrijving van alle stoornissen op basis van
symptomen. ‘Verstandelijke beperking’ is in de DSM-V te vinden onder biologische
ontwikkelingsstoornissen.
Voor de diagnosen ‘verstandelijke beperking’ hanteert de DSM-V de volgende criteria:
- Verstandelijke beperking is een stoornis die gedurende de ontwikkelingsperiode
ontstaat. Bij een verstandelijke beperking dienen beperkingen te bestaan in zowel
het verstandelijk functioneren als het adaptief functioneren in conceptuele, sociale
en praktische domeinen.
Afkortingen:
ADHD Attention Deficit Hyperactivity Disorder
CD Conduct Disorder
DSM Diagnostic and Statical Manual of Mental Disorders
EK-c Eigen Kracht-conferentie
GGZ Geestelijke gezondheidszorg
IOG Intensieve orthopedagogische gezinsbehandeling
IQ Intelligentiequotiënt
JJI Justitiële jeugdinrichting
LVB Licht verstandelijke beperking
LVG Licht verstandelijk gehandicapt
LWOO Leerweg Ondersteunend Onderwijs
NIZW Nederlands Instituut voor Zorg en Welzijn
NJi Nederlands Jeugd Instituut
NPT Nieuwe Perspectieven bij Terugkeer
ODD Oppositional Defiant Disorder
OTS Ondertoezichtstelling
PGB Persoonsgebonden budget
PIJ-maatregel Plaatsing in Inrichting voor Jeugdigen
ROC Regionaal Opleidingen Centrum
RvdK Raad van de Kinderbescherming
UWV Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen
VB Verstandelijke beperking
Vmbo Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs
VOBC LVG Vereniging Orthopedagogische Behandelcentra
samenwerkingsverband van instellingen voor kinderen en jongeren
met een LVB en ernstige gedragsproblematiek
VOTS Voorlopige ondertoezichtstelling
VSO Voorgezet speciaal onderwijs
WMO Wet maatschappelijke ondersteuning
VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Wajong Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten
WSW Wet Sociale Werkvoorziening
WSG William Schrikker Groep
ASS Autismespectrumstoornis
1
,Kompas LVB
Hoofdstuk 6: ouderschap van mensen met een
lichtverstandelijke beperking
§6.1 opvoedvaardigheden
Een ouder moet gevoelig zijn voor de signalen die een kind uitzendt, zich kunnen verplaatsen
in de ander, kunnen plannen, organiseren, problemen oplossen en een sociaal netwerk
onderhouden.
Beperking van de empathische mogelijkheden betekent bijv. dat de ouder met een LVB zich
minder gemakkelijk kan inleven in het kind.
§6.2 beschermende factoren en risicofactoren
Beschermende factoren helpen de ouder en dat de opvoeding beter aankan en meer
mogelijkheden heeft om het kind goed op te voeden. Risicofactoren maken juist dat de taak
van opvoeden waar je als ouder voor staat zwaarder wordt.
Beschermende factoren:
- Bereidheid om hulp te vragen en adviezen te accepteren;
- Aanwezigheid van een ondersteunend netwerk;
- Goede professionele hulpverlening;
- Aanwezigheid van een partner zonder beperking;
- Ontbreken van financiële problemen.
Risicofactoren:
- Ontbreken van sociale steun;
- In isolement verkeren;
- Geen steun vragen en adviezen niet accepteren;
- Financiële problemen;
- Laag IQ.
Het lage IQ van iemand is niet bepalend voor de vraag of iemand goede kan opvoeden en een goede
ouder kan zijn. Belangrijk is het vermogen tot aanpassing. Dat vermogen hangt af van de emotionele
ontwikkeling, de sociale vaardigheden, de gezondheid en de sociale context van de ouder.
Onderzoek laat zien dat in een derde van de gezinnen waarvan een of beide ouders een VB
hebben, de opvoeding goed genoeg verloopt. In twee derde van de gezinnen zijn er
problemen, in ruim de helft van die gezinnen wordt de ontwikkeling van een of meer
kinderen bedreigd en is er bemoeienis van de RvdK.
§6.3 balansmodel
Het balansmodel kan een hulpmiddel zijn om een beeld te krijgen van de situatie; het kan
helpen te ontdekken waar de kansen liggen om het risico op een niet optimaal verlopende
opvoeding te verbeteren.
2
, Kompas LVB
§6.4 ondersteunen van ouders met een LVB bij het opvoeden:
onderzoek wat werkt?
In 2008 is op initiatief van het Werkgezelschap Ouderschap en Kinderwens het onderzoek
‘Wat werkt?’ gestart. In dit onderzoek zijn drie belangrijke protectieve factoren uit het
onderzoek opgenomen in deelprojecten:
- Vragen en accepteren van ondersteuning;
- Effectieve opvoedondersteuning;
- Steunend netwerk.
3
