Sociologie h3 politieke bindingen
3.1 Staten, politiek en geweld
Staten zijn ongeveer in de periode ban het 6000 tot het 3000 voor Christus ontstaan. Voorwaarden:
bevolkingsdichtheid; gunstige geografische omstandigheden (voor landbouw en veeteelt) oftewel de
agrarische revolutie.
Secundaire staatvorming: alles staten ontstaan uit de 4 primaire staten.
Er waren ook samenlevingen zonder staten/overheid. Die waren weinig gedifferentieerd en
gestratificeerd.
Een staat (volgens Max Weber): een relatie duurzame politieke organisatie van een menselijke
samenleving binnen een bepaald territorium. De leiding van die organisatie is in houden van een
bestuursstaf, die regeert door middel van het uitvaardigen van regels volgens vaststaande
procedures. Het doorvoeren van die regels steunt de bestuursstaf op de geweldmonopolie (de
monopolie op het legitieme gebruik van fysieke dwang of geweld. = meest fundamentele kenmerk
van staten)
Politieke bindingen : afhankelijkheden die betrekking hebben op het fysieke dwang die mensen op
andere mensen uitoefenen. Politieke macht berust dan in laatste instantie op het dreigen met of het
gebruikmaken van fysiek geweld.
In een samenleving zoals in Nederland is deze samenhang niet meer direct zichtbaar. Het berust
meer op overleg en overreding, op debat en onderhandeling, compromis en coöperatie binnen een
kader van wettelijke regels.
Uiteindelijk berusten allen instanties op georganiseerd geweld.
De balans tussen rechten en plichten varieert. Staten hebben een karakter van een Januskop: de
macht die enerzijds beveiligt en beschermt, beperkt anderzijds ook vrijheden en maakt
onderdrukking mogelijk.
Waar vroeger veel overheden waren in Europa zijn er nu nog 25.
Duurzaamheid als kenmerk van een staat is rechtstreeks verbonden met de vorming van stabiele
interne instituties: een staat is een complexe organisatie, een geheel van instellingen met
verschillende taken en bevoegdheden , en van procedures die de uitoefening van die bevoegheden
regelen.
Bureaucratische organisatie door Weber:
1. Het werk wordt verricht in voortdurende en geregelde uitoefening van ambtstaken, die
gekoppeld zijn aan afgebakende bevoegdheden
2. Deze bevoegdheden zijn hiërarchisch geordend zodat er controle van bovenaf plaatsvindt als
beroep van onder.
3. De taken worden uitgevoerd volgens vaste regels.
4. De bestuursmiddelen en de arbeidsplaats zijn eigendom van de organisatie
5. Bestuurshandelingen worden schriftelijk vastgelegd.
6. Individuele ambtenaren worden aangesteld op basis van hun deskundigheid.
Tegenkomend op de geweldmonopolie. Dit heeft wat aspecten: Het betekent dat de overheid het
exclusieve recht opeist om te dreigen of gebruik te make van dat geweld om eigen regels door te
voeren. Ook houd het in dat gebruik van geweld voor alle burgers in principe wordt verboden,
behalve als zij handelen in opdracht van de staat of nauw geschreven omstandigheden. Ook beschikt
de staat om het geweldmonopolie te handhaven over geweldsmiddelen en over gespecialiseerde
organisaties die geweld moeten uitoefenen.
3.1 Staten, politiek en geweld
Staten zijn ongeveer in de periode ban het 6000 tot het 3000 voor Christus ontstaan. Voorwaarden:
bevolkingsdichtheid; gunstige geografische omstandigheden (voor landbouw en veeteelt) oftewel de
agrarische revolutie.
Secundaire staatvorming: alles staten ontstaan uit de 4 primaire staten.
Er waren ook samenlevingen zonder staten/overheid. Die waren weinig gedifferentieerd en
gestratificeerd.
Een staat (volgens Max Weber): een relatie duurzame politieke organisatie van een menselijke
samenleving binnen een bepaald territorium. De leiding van die organisatie is in houden van een
bestuursstaf, die regeert door middel van het uitvaardigen van regels volgens vaststaande
procedures. Het doorvoeren van die regels steunt de bestuursstaf op de geweldmonopolie (de
monopolie op het legitieme gebruik van fysieke dwang of geweld. = meest fundamentele kenmerk
van staten)
Politieke bindingen : afhankelijkheden die betrekking hebben op het fysieke dwang die mensen op
andere mensen uitoefenen. Politieke macht berust dan in laatste instantie op het dreigen met of het
gebruikmaken van fysiek geweld.
In een samenleving zoals in Nederland is deze samenhang niet meer direct zichtbaar. Het berust
meer op overleg en overreding, op debat en onderhandeling, compromis en coöperatie binnen een
kader van wettelijke regels.
Uiteindelijk berusten allen instanties op georganiseerd geweld.
De balans tussen rechten en plichten varieert. Staten hebben een karakter van een Januskop: de
macht die enerzijds beveiligt en beschermt, beperkt anderzijds ook vrijheden en maakt
onderdrukking mogelijk.
Waar vroeger veel overheden waren in Europa zijn er nu nog 25.
Duurzaamheid als kenmerk van een staat is rechtstreeks verbonden met de vorming van stabiele
interne instituties: een staat is een complexe organisatie, een geheel van instellingen met
verschillende taken en bevoegdheden , en van procedures die de uitoefening van die bevoegheden
regelen.
Bureaucratische organisatie door Weber:
1. Het werk wordt verricht in voortdurende en geregelde uitoefening van ambtstaken, die
gekoppeld zijn aan afgebakende bevoegdheden
2. Deze bevoegdheden zijn hiërarchisch geordend zodat er controle van bovenaf plaatsvindt als
beroep van onder.
3. De taken worden uitgevoerd volgens vaste regels.
4. De bestuursmiddelen en de arbeidsplaats zijn eigendom van de organisatie
5. Bestuurshandelingen worden schriftelijk vastgelegd.
6. Individuele ambtenaren worden aangesteld op basis van hun deskundigheid.
Tegenkomend op de geweldmonopolie. Dit heeft wat aspecten: Het betekent dat de overheid het
exclusieve recht opeist om te dreigen of gebruik te make van dat geweld om eigen regels door te
voeren. Ook houd het in dat gebruik van geweld voor alle burgers in principe wordt verboden,
behalve als zij handelen in opdracht van de staat of nauw geschreven omstandigheden. Ook beschikt
de staat om het geweldmonopolie te handhaven over geweldsmiddelen en over gespecialiseerde
organisaties die geweld moeten uitoefenen.
