CH1102: Samenvatting lectures Rethinking History I
Lecture 1, maandag 06-01-2020: What is history?
Het algemene doel van het vak ‘Rethinking History I’ aan de hand van twee voorbeelden:
1. Diederik Stapel (voormalig Tilburgs hoogleraar sociale psychologie): fraudeerde met
onderzoeksgegevens (wetenschapsfraudeur).
‘I was doing fine, but then I became impatient, overambitious, reckless. I wanted to go faster
and better and higher and smarter, all the time.’
2. Alan Sokal (New York University Physics professor, 1996): schreef een paper over hoe
zwaartekracht sociaal opgebouwd is (wel in andere woorden). Dit paper werd ondanks het
duidelijk foutieve standpunt toch gepubliceerd in een journal.
‘Look at these idiots, they’ll publish anything’, ‘If you believe that gravity is socially
constructed, try walking off a tall building. Otherwise, shut up.’
The ‘Science Wars’ had begun.
Het doel van Alan Sokal: intentioneel de fundamenten van de wetenschap in twijfel trekken:
- Wat is goede wetenschap? (ethische vraag)
- Wat is de juiste methode? (methodologische vraag)
- Kunnen we de waarheid weten? (epistemologische vraag; gaat altijd over kennis)
Philosophy of History
Theory of History
Rethinking History:
- de geaccepteerde manier om geschiedenis te doen heroverwegen en uitdagen.
- biedt een uniek forum voor beoefenaars en theoretici.
De focus van lecture 1:
1. Past and history (verleden en geschiedenis)
2. Professional history/history science (professionele geschiedenis/geschiedenis
wetenschap)
3. Historical consciousness (historisch bewustzijn)
4. Relevance of history (relevantie van geschiedenis)
1. Past and history
Verleden:
Alles dat vroeger is gebeurd. Het is chaotisch, complex en ongecoördineerd.
Geschiedenis:
Het verwerken en interpreteren van de sporen van het verleden in een leesbaar en
verifieerbaar verhaal. (John Arnold: ‘Making sense of that mass’.
Res Gestae:
Dingen die zijn gebeurd. Zoals: de Franse Revolutie in 1789 en de Val van de Berlijnse Muur
in 1989.
Het draait hier alleen om de geschiedenis van de mens. Natuur is relevant als het de mens
, heeft beïnvloedt. Voorbeeld: uitbarsting Mount Vesuvius, Pompeii.
Historia Rerum Gestarum:
Verhalen over wat er is gebeurd. Verschillende interpretaties van wat er is gebeurd en
daarom verhalen.
Tellen deze verhalen allemaal als ‘geschiedenis’?
‘What if’ history: what if the attack on Pearl Harbor never happened? What if D-Day
failed? What if Germany invaded the US? What if Stalingrad fell to the Nazis?
‘What if’ history is tegenfeitelijke geschiedenis en historici:
- Geen disciplinaire methodes, subjectieve aanpak;
- Geen verschil tussen feit en fictie;
- Wishful thinking?
Wat vindt Dr. Gavriel D. Rosenfeld van ‘what if’ history?
Tegenfeitelijke vragen helpen ons om onze hedendaagse wereld te begrijpen, niet alleen het
verleden. Het geeft inzicht in veel verschillende gebieden van geschiedenis die betekenis
geven aan onze hedendaagse wereld en onze toekomst.
- een mentale oefening
- tegen determinisme (tunnelvisie; geen andere ideëen mogelijk)
- Een stem geven aan passieve slachtoffers
Faction = fictie dat hevig afhankelijk is aan historische feiten.
Maar wat zijn historische feiten?
uitspraken over historische gebeurtenissen die als intersubjectief zijn bepaald.
Zelfs als historici enkel steunen op historische feiten, blijven verschillende interpretaties een
grote rol spelen.
E.H. Carr (1961): ‘History is a continuous process of interaction between the historian and
his facts, an unending dialogue between the present and the past.’
Interpretatie verschillen op twee verschillende niveau’s:
1. Kritische en analytische filosofie van geschiedenis:
Discussie over Historiae Rerum Gestarum (verhalen over wat er is gebeurd.
2. Speculatieve filosofie van geschiedenis: (kan niet worden gecheckt)
Speculatie over het historisch process (Res Gestae);
- Zoektocht naar patronen;
- Een diepere betekenis/doel van het historisch process;
- De motor achter de geschiedenis
Francis Fukuyama
Lecture 1, maandag 06-01-2020: What is history?
Het algemene doel van het vak ‘Rethinking History I’ aan de hand van twee voorbeelden:
1. Diederik Stapel (voormalig Tilburgs hoogleraar sociale psychologie): fraudeerde met
onderzoeksgegevens (wetenschapsfraudeur).
‘I was doing fine, but then I became impatient, overambitious, reckless. I wanted to go faster
and better and higher and smarter, all the time.’
2. Alan Sokal (New York University Physics professor, 1996): schreef een paper over hoe
zwaartekracht sociaal opgebouwd is (wel in andere woorden). Dit paper werd ondanks het
duidelijk foutieve standpunt toch gepubliceerd in een journal.
‘Look at these idiots, they’ll publish anything’, ‘If you believe that gravity is socially
constructed, try walking off a tall building. Otherwise, shut up.’
The ‘Science Wars’ had begun.
Het doel van Alan Sokal: intentioneel de fundamenten van de wetenschap in twijfel trekken:
- Wat is goede wetenschap? (ethische vraag)
- Wat is de juiste methode? (methodologische vraag)
- Kunnen we de waarheid weten? (epistemologische vraag; gaat altijd over kennis)
Philosophy of History
Theory of History
Rethinking History:
- de geaccepteerde manier om geschiedenis te doen heroverwegen en uitdagen.
- biedt een uniek forum voor beoefenaars en theoretici.
De focus van lecture 1:
1. Past and history (verleden en geschiedenis)
2. Professional history/history science (professionele geschiedenis/geschiedenis
wetenschap)
3. Historical consciousness (historisch bewustzijn)
4. Relevance of history (relevantie van geschiedenis)
1. Past and history
Verleden:
Alles dat vroeger is gebeurd. Het is chaotisch, complex en ongecoördineerd.
Geschiedenis:
Het verwerken en interpreteren van de sporen van het verleden in een leesbaar en
verifieerbaar verhaal. (John Arnold: ‘Making sense of that mass’.
Res Gestae:
Dingen die zijn gebeurd. Zoals: de Franse Revolutie in 1789 en de Val van de Berlijnse Muur
in 1989.
Het draait hier alleen om de geschiedenis van de mens. Natuur is relevant als het de mens
, heeft beïnvloedt. Voorbeeld: uitbarsting Mount Vesuvius, Pompeii.
Historia Rerum Gestarum:
Verhalen over wat er is gebeurd. Verschillende interpretaties van wat er is gebeurd en
daarom verhalen.
Tellen deze verhalen allemaal als ‘geschiedenis’?
‘What if’ history: what if the attack on Pearl Harbor never happened? What if D-Day
failed? What if Germany invaded the US? What if Stalingrad fell to the Nazis?
‘What if’ history is tegenfeitelijke geschiedenis en historici:
- Geen disciplinaire methodes, subjectieve aanpak;
- Geen verschil tussen feit en fictie;
- Wishful thinking?
Wat vindt Dr. Gavriel D. Rosenfeld van ‘what if’ history?
Tegenfeitelijke vragen helpen ons om onze hedendaagse wereld te begrijpen, niet alleen het
verleden. Het geeft inzicht in veel verschillende gebieden van geschiedenis die betekenis
geven aan onze hedendaagse wereld en onze toekomst.
- een mentale oefening
- tegen determinisme (tunnelvisie; geen andere ideëen mogelijk)
- Een stem geven aan passieve slachtoffers
Faction = fictie dat hevig afhankelijk is aan historische feiten.
Maar wat zijn historische feiten?
uitspraken over historische gebeurtenissen die als intersubjectief zijn bepaald.
Zelfs als historici enkel steunen op historische feiten, blijven verschillende interpretaties een
grote rol spelen.
E.H. Carr (1961): ‘History is a continuous process of interaction between the historian and
his facts, an unending dialogue between the present and the past.’
Interpretatie verschillen op twee verschillende niveau’s:
1. Kritische en analytische filosofie van geschiedenis:
Discussie over Historiae Rerum Gestarum (verhalen over wat er is gebeurd.
2. Speculatieve filosofie van geschiedenis: (kan niet worden gecheckt)
Speculatie over het historisch process (Res Gestae);
- Zoektocht naar patronen;
- Een diepere betekenis/doel van het historisch process;
- De motor achter de geschiedenis
Francis Fukuyama
