Samenvatting van hoofdstuk 9 van 'Nectar biologie'.
Behandelt alle paragrafen en bevat de belangrijkste informatie, uitleg over processen, dikgedrukte woorden/begrippen en bullet points.
Als je je spieren regelmatig harder laat werken, bijv. de hartspier (cardiotraining), dan nemen
deze toe in dikte en kracht.
Hart = bestaat uit linker en rechter helft met beide een kamer en een boezem.
Per hartslag zijn er twee tonen, de eerste ontstaat door het sluiten van de hartkleppen. De
tweede toon door het sluiten van de slagaderkleppen. Daarna is er een korte pauze.[1]
Een hartslag bestaat uit drie fasen: het vullen van de kamers, het leegpersen van de kamers
en een korte pauze. Deze fasen lopen links en rechts synchroon. Ze herhalen zich
voortdurend en vormen de hartcyclus.[1]
Aan het begin van de vulfase zijn zowel de kamers als de boezems ontspannen: diastole.
Het bloed stroomt door de boezems via de hartkleppen (tweeslippige en drieslippige klep) de
kamers in. Dan trekken de boezems samen: de boezemsystole. De boezems persen hun
bloed de kamers in’die raken gevuld waarna de kamersystole volgt.
De druk op het bloed door de kamersystole sluit de hartkleppen tussen de kamers en
boezems, tegelijkertijd openen de longslagaderklep en de aortaklep waardoor het bloed
deze slagaders instroomt. Als de kamers weer ontspannen, daalt de kamerdruk tot onder de
druk in de slagaders en sluiten de slagaderkleppen.[1]
De linker en rechter harthelft zijn van elkaar gescheiden door een tussenschot. Daardoor
vormen ze twee aparte pompen.
Dubbele bloedsomloop (gekoppeld door het hart)
- Kleine bloedsomloop = De rechter pompt O2-arm bloed door de longslagaders naar
de beide longen. Het O2-rijke bloed komt door de longaders terug naar de
linkerboezem van het hart.
- Grote bloedsomloop = De linker harthelft pompt het O2-rijke bloed via de aorta en
slagaders naar de organen, waar de O2 het bloed uitgaat naar de cellen. Het
O2-arme bloed stroomt ten slotte via aders en holle aders terug in de rechterboezem.
Slagaders = Het bloed stroomt van het hart af naar de organen (vaak vernoemd orgaan).
Aders = Het bloed stroomt van de organen naar het hart toe (vaak ook vernoemd)
⤷ Aders die bloed afvoeren uit het hartspierweefsel heten kransaders, de grote aders naar
de rechterboezem de holle aders en de ader tussen darmen en leven heet poortader. In de
weefsels stroomt het bloed door haarvaten. [1]
Gesloten bloedsomloop = Je rode bloedcellen zitten altijd in een bloedvat.
Gesloten + dubbele bloedsomloop → snel vervoeren van O2-rijk bloed naar hersen en spier.
Bij dieren met een enkelvoudige of open bloedsomloop verloopt O2 aanloop trager.
Een vis heeft één boezem en één kamer. O2-arm bloed stroomt van het hart eerst naar de
kieuwen en daarna als O2-rijk bloed naar de rest van het lichaam. Insecten hebben een
groot bloedvat aan de rugzijde met een aantal gespierde delen ofwel hartkamers, de
hartbuis. Die pompt het bloed, die geen bloedcellen heeft, naar de kop toe. Vandaar uit
sijpelt het door de open ruimtes tussen de cellen door. De aanzuigende werking van de
hartkamers houdt de bloedstroom op gang. O2 nemen insecten op via tracheeën.[1]
, Voor de geboorte krijgt een baby O2 van zijn moeder via de navelstreng uit de placenta. Dit
bloed mengt zich in de holle ader van de baby met bloed dat O2-arm is. In de rechterkamer
van het embryo komt daardoor ‘half O2-rijk’ bloed binnen.
Het meeste bloed uit de rechter harthelft stroom bij een embryo niet naar de longen. Bij
ongeboren baby’s spelen de longen nog geen rol bij de gaswisseling. Longhaarvaten geven
weerstand aan het bloed. Dat kost onnodig energie. Het bloed stroomt voor de geboorte via
een verbinding tussen de rechter en linkerboezem, het ovale venster (foramen ovale), van
de rechter naar de linker harthelft.[1]
Er is nog een ‘sluiproute’: een verbinding tussen de longslagader en de aorta (ductus
Botalli). Daardoor stroomt bloed van de longslagader de aorta in. Slechts ⅓ van het half
O2-rijke bloed uit de rechterkamer gaat door de longen.
Na de geboorte vinden 5 veranderingen in de bloedsomloop plaats:
- Een pasgeboren baby huilt: zijn longen vullen zich met lucht. Vanaf dat moment
stroomt er meer bloed naar zijn longen en terug.
- De druk in de linker harthelft wordt nu hoger dan in de rechter. Het foramen ovale
sluit. In de eerstvolgende weken vergroeit het met het tussenschot. Hierdoor raken
de helften gescheiden en komt al het bloed uit de rechterhelft in de longen terecht.
- De ductus Botalli sluit een paar dagen na geboorte, er blijft streng bindweefsel over.
- Het bloedvat tussen navelstrengader en holle ader sluit na afbinden van navelstreng.
- Bloedvaten van de navelstreng verschrompelen binnen enkele dagen na geboorte.[1]
Paragraaf 2
Ongetrainde personen hebben geen last van tweemaal zwaartekracht (2g, achtbaan), maar
wel bij 3g. Ze krijgen dan last van slecht zicht en bij nog hogere g-krachten volgt een g-LOC
(‘Loss Of Consciousness’).[1]
Bij hogere dan normale g-kracht stroomt meer kracht naar de benen en dus minder naar het
hart en hoofd. De bloeddruk in hart en hoofd daalt. Bloeddruk Receptoren in de aorta en de
halsslagaders registreren deze lagere bloeddruk.
Als reactie daarop vernauwen de slagaders in de benen. Daardoor is weer meer bloed
beschikbaar in de rest van het lichaam en gaat de hartslagfrequentie omhoog. Door deze
twee reacties stijgt de bloeddruk in het hart en hoofd. De hersenen krijgen voldoende bloed
toegevoerd. Dit helpt echter onvoldoende bij erg hoge g-krachten.[1]
Piloten:
- Spannen spieren in arm en been aan om bloed naar romp te persen.
- Passen speciale ademtechniek toe waardoor bloeddruk regelmatig omhoog gaat in
borstkas.
- Antig-pak dat opblaast boven 2g, voorkomt een ophoping bloed in benen en buik.
De pompdruk van het hart veroorzaakt tijdelijk een verhoging van de bloeddruk in de
slagaders, de systolische druk of bovendruk.
De elasticiteit van de slagaders dempt de drukverhoging enigszins en verhoogt de druk na
het sluiten van de slagaderkleppen. Het uitrekken van de slagaderwanden kun je voelen als
polsslag. Ontspannen de kamers tijdens de diastole, dan neemt de bloeddruk weer af tot de
basiswaarde: de diastolische druk of onderdruk.[1]
In de loop van de jaren ontstaan in de gladde, bloedvatwanden kleine littekentjes en daar
kunnen vetachtige stoffen aan blijven kleven → atherosclerose (een vernauwing en
verstijving van de bloedvaten).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xLaralia. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
