Hoorcollege 2 artikel: Using the sources - John Tosh
Het artikel is een hoofdstuk uit het boek, genaamd ´The pursuit of History´ van John Tosh. In
dit boek bespreekt hij de doelstellingen, methodes en richtingen binnen de
geschiedschrijving. Het hoofdstuk heet ´Using the sources´, en gaat dus over het gebruik van
bronnen en hoe je die het beste kan gebruiken.
I
Verschillende benaderingen voor het gebruik van bronmateriaal
1. Bron-georiënteerde aanpak: je verzamelt alleen bronnen die jouw interesse
hebben of vanuit een bepaalde tijd. De valkuil hierbij is dat je heel veel data hebt
en je geen goede selectie kan maken voor je onderzoek.
2. Probleem-georiënteerde aanpak: je verzamelt alleen bronnen die bij jouw
vraagstelling of probleemveld aansluiten. De valkuil hierbij is dat je de kans loopt
dat je bepaalde bronnen mist. Hoe weet je welke bronnen relevant zijn en welke
niet?
Zie voorbeeld tekst Emmanuel Le Roy Ladurie p. 100.
Niet alleen één van deze methoden gebruiken. De balans tussen de twee methoden is altijd
goed voor het onderzoek en wordt in de realiteit ook het meest gebruikt.
Vaak kijken historici naar al bekende bronnen met nieuwe vragen. De valkuil hierbij is dat
het bewijsmateriaal uit de context gehaald kan worden: ‘source-mining’.
Analyseren van bronnen
De reden waarom bronnen niet volledig ideaal zijn komt doordat er heel veel bronnen
beschikbaar zijn en al deze bronnen vereisen een zorgvuldige beoordeling. Een primaire bron
is geen open boek. Je moet eerst weten hoe en wanneer de bron tot stand is gekomen.
De eerste bronkritiek ontstond in de 17e eeuw door Jean Mabillon, dit was de basis voor de
bronkritiek uit de moderne tijd van Leopold Von Ranke.
II
Is het authentiek?
De eerste stap van het evalueren van de bron is het checken van de authenticiteit van de bron:
is het de juiste datum? De juiste schrijver? Dit moet je met name checken bij diplomatieke
bronnen.
Wanneer de historicus niet helemaal zeker is van de authenticiteit van de bron, dan stelt de hij
de volgende vragen:
1. Herkomst: kan het document terug getraceerd worden bij het kantoor of bij de
persoon die het heeft gemaakt of is de bron met opzet daar neergelegd?
2. Inhoud: komen de beweringen, die in het document staan, overeen met wat wij
weten over de periode?
3. Vorm: wanneer de historicus zich bezighoudt met handgeschreven bronnen, dan
moet de historicus kijken of het handschrift overeenkomt met de aangegeven
periode en plaats. Hierbij moet hij ook opletten op de taal en stijl.
Het artikel is een hoofdstuk uit het boek, genaamd ´The pursuit of History´ van John Tosh. In
dit boek bespreekt hij de doelstellingen, methodes en richtingen binnen de
geschiedschrijving. Het hoofdstuk heet ´Using the sources´, en gaat dus over het gebruik van
bronnen en hoe je die het beste kan gebruiken.
I
Verschillende benaderingen voor het gebruik van bronmateriaal
1. Bron-georiënteerde aanpak: je verzamelt alleen bronnen die jouw interesse
hebben of vanuit een bepaalde tijd. De valkuil hierbij is dat je heel veel data hebt
en je geen goede selectie kan maken voor je onderzoek.
2. Probleem-georiënteerde aanpak: je verzamelt alleen bronnen die bij jouw
vraagstelling of probleemveld aansluiten. De valkuil hierbij is dat je de kans loopt
dat je bepaalde bronnen mist. Hoe weet je welke bronnen relevant zijn en welke
niet?
Zie voorbeeld tekst Emmanuel Le Roy Ladurie p. 100.
Niet alleen één van deze methoden gebruiken. De balans tussen de twee methoden is altijd
goed voor het onderzoek en wordt in de realiteit ook het meest gebruikt.
Vaak kijken historici naar al bekende bronnen met nieuwe vragen. De valkuil hierbij is dat
het bewijsmateriaal uit de context gehaald kan worden: ‘source-mining’.
Analyseren van bronnen
De reden waarom bronnen niet volledig ideaal zijn komt doordat er heel veel bronnen
beschikbaar zijn en al deze bronnen vereisen een zorgvuldige beoordeling. Een primaire bron
is geen open boek. Je moet eerst weten hoe en wanneer de bron tot stand is gekomen.
De eerste bronkritiek ontstond in de 17e eeuw door Jean Mabillon, dit was de basis voor de
bronkritiek uit de moderne tijd van Leopold Von Ranke.
II
Is het authentiek?
De eerste stap van het evalueren van de bron is het checken van de authenticiteit van de bron:
is het de juiste datum? De juiste schrijver? Dit moet je met name checken bij diplomatieke
bronnen.
Wanneer de historicus niet helemaal zeker is van de authenticiteit van de bron, dan stelt de hij
de volgende vragen:
1. Herkomst: kan het document terug getraceerd worden bij het kantoor of bij de
persoon die het heeft gemaakt of is de bron met opzet daar neergelegd?
2. Inhoud: komen de beweringen, die in het document staan, overeen met wat wij
weten over de periode?
3. Vorm: wanneer de historicus zich bezighoudt met handgeschreven bronnen, dan
moet de historicus kijken of het handschrift overeenkomt met de aangegeven
periode en plaats. Hierbij moet hij ook opletten op de taal en stijl.
