Samenvatting samenwerken & onderhandelen
Met de speltheorie bestudeer je de manier waarop mensen beslissingen nemen, waarbij ze
rekening houden met de keuzes van anderen. Je gaat telkens uit van het voor jou maximaal
haalbare resultaat. Een spel kan simultaan zijn, waarbij elke speler tegelijk een besluit
neemt. Een spel kan ook sequentieel zijn; een speler maakt een keuze en daarna maakt de
andere speler pas een keuze.
Spelers zijn coöperatief als ze in staat zijn om afspraken te maken voor hun strategieën.
Vaak kiezen ze dan voor een resultaat dat het beste is voor de hele groep. Bij een niet-
coöperatief spel is het ieder voor zich, waar elke speler voor zijn beste situatie kiest.
Een opbrengstenmatrix of payoff-matrix is een tabel met de mogelijke uitkomsten van een
spel. Je beredeneert altijd vanuit het andere bedrijf. Als bedrijf 1 dus links staat, bekijk je
vanaf de bovenkant wat de beste strategie is. Om het evenwicht te bepalen, gebruik je de
best reponse-methode. Hierbij bepaal je voor iedere speler de beste optie.
Stefan
Extra winst in euro’s Wel trouwfoto’s Geen trouwfoto’s
Bibi Wel trouwfoto’s (-1.000, 0) (2.000, 1.000)
Geen trouwfoto’s (1.000, 3.000) (0, 0)
De gekleurde getallen zijn nu de beste (individuele) strategieën die ze kunnen bereiken door
de keuzemogelijkheden van een ander. De gekleurde getallen zijn een Nash-evenwicht. Dit
is een combinatie die leidt tot een resultaat waarbij geen van de spelers een reden heeft om
van strategie te veranderen, gezien de strategie van een ander.
Bij het gevangenendilemma ontstaat er een evenwicht waarbij de uitkomst voor beide
spelers niet optimaal is. Je bent hierbij afhankelijk van de beslissing van anderen en je moet
vaak tegelijkertijd beslissen. Dit komt vaak voor bij prijsveranderingen of subsidieaanvragen.
Finn
Gevangenendilemma Wel bekennen Niet bekennen
Jesse Wel bekennen (3 jaar, 3 jaar) (vrij, 5 jaar)
Niet bekennen (5 jaar, vrij) (1 jaar, 1 jaar)
De keuze is hier moeilijk, omdat de beste keuze voor jezelf juist grote gevolgen heeft voor de
ander. Het feit dat je zonder overleg moet beslissen maakt het juist extra moeilijk.
Ze zullen hier beiden kiezen voor bekennen, omdat ze geen spijt gaan krijgen van die keuze.
Als de ander ook bekent, hebben ze namelijk beiden 3 jaar. Als de ander niet bekent, zijn ze
vrij. Ze kiezen voor een niet-optimale uitkomst om zo geen spijt te krijgen van hun keuze.
Bij de speltheorie gaat het dus om het nemen van een strategische beslissing. In sommige
situaties kiest een speler echter altijd dezelfde strategie, ongeacht de keuze van een ander.
Dit is een dominante strategie (zie blz. 13). Je hebt ook een gedomineerde strategie. Hierbij
levert de strategie je een slechter resultaat op, welke strategie de ander ook kiest.
Meestal streven de spelers ook naar individueel belang. Dit betekent niet meteen dat de
optimale uitkomst ook bereikt wordt. Soms kunnen ze meer bereiken door samen te
werken. De beste uitkomst is meestal de uitkomst met het hoogste gezamenlijke belang.
Met de speltheorie bestudeer je de manier waarop mensen beslissingen nemen, waarbij ze
rekening houden met de keuzes van anderen. Je gaat telkens uit van het voor jou maximaal
haalbare resultaat. Een spel kan simultaan zijn, waarbij elke speler tegelijk een besluit
neemt. Een spel kan ook sequentieel zijn; een speler maakt een keuze en daarna maakt de
andere speler pas een keuze.
Spelers zijn coöperatief als ze in staat zijn om afspraken te maken voor hun strategieën.
Vaak kiezen ze dan voor een resultaat dat het beste is voor de hele groep. Bij een niet-
coöperatief spel is het ieder voor zich, waar elke speler voor zijn beste situatie kiest.
Een opbrengstenmatrix of payoff-matrix is een tabel met de mogelijke uitkomsten van een
spel. Je beredeneert altijd vanuit het andere bedrijf. Als bedrijf 1 dus links staat, bekijk je
vanaf de bovenkant wat de beste strategie is. Om het evenwicht te bepalen, gebruik je de
best reponse-methode. Hierbij bepaal je voor iedere speler de beste optie.
Stefan
Extra winst in euro’s Wel trouwfoto’s Geen trouwfoto’s
Bibi Wel trouwfoto’s (-1.000, 0) (2.000, 1.000)
Geen trouwfoto’s (1.000, 3.000) (0, 0)
De gekleurde getallen zijn nu de beste (individuele) strategieën die ze kunnen bereiken door
de keuzemogelijkheden van een ander. De gekleurde getallen zijn een Nash-evenwicht. Dit
is een combinatie die leidt tot een resultaat waarbij geen van de spelers een reden heeft om
van strategie te veranderen, gezien de strategie van een ander.
Bij het gevangenendilemma ontstaat er een evenwicht waarbij de uitkomst voor beide
spelers niet optimaal is. Je bent hierbij afhankelijk van de beslissing van anderen en je moet
vaak tegelijkertijd beslissen. Dit komt vaak voor bij prijsveranderingen of subsidieaanvragen.
Finn
Gevangenendilemma Wel bekennen Niet bekennen
Jesse Wel bekennen (3 jaar, 3 jaar) (vrij, 5 jaar)
Niet bekennen (5 jaar, vrij) (1 jaar, 1 jaar)
De keuze is hier moeilijk, omdat de beste keuze voor jezelf juist grote gevolgen heeft voor de
ander. Het feit dat je zonder overleg moet beslissen maakt het juist extra moeilijk.
Ze zullen hier beiden kiezen voor bekennen, omdat ze geen spijt gaan krijgen van die keuze.
Als de ander ook bekent, hebben ze namelijk beiden 3 jaar. Als de ander niet bekent, zijn ze
vrij. Ze kiezen voor een niet-optimale uitkomst om zo geen spijt te krijgen van hun keuze.
Bij de speltheorie gaat het dus om het nemen van een strategische beslissing. In sommige
situaties kiest een speler echter altijd dezelfde strategie, ongeacht de keuze van een ander.
Dit is een dominante strategie (zie blz. 13). Je hebt ook een gedomineerde strategie. Hierbij
levert de strategie je een slechter resultaat op, welke strategie de ander ook kiest.
Meestal streven de spelers ook naar individueel belang. Dit betekent niet meteen dat de
optimale uitkomst ook bereikt wordt. Soms kunnen ze meer bereiken door samen te
werken. De beste uitkomst is meestal de uitkomst met het hoogste gezamenlijke belang.
