ARTS EN WETENSCHAP
Inhoud
Hoorcolleges
Introductie medische wetenschap
Betrouwbaarheid en validiteit van onderzoek
Significantie en relevantie van resultaten
Maten van risico betreft diagnose en prognose (zie schrift 3)
Maten van risico betreft prognose en therapie (zie schrift 3)
Onderzoeksvormen 1: observationeel
Onderzoeksvormen 2: experimenteel
Doelen van de geneeskunde
Gezondheid en ziekte in filosofisch perspectief
Goede dokters en goede patiënten
Beroepsethiek en arts-patiëntrelatie
Zelfstudieopdrachten
Zelf denken
Statistische principes
Wetenschappelijke medische literatuur zoeken
Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel
Vaardigheidsonderwijs
Ethische dilemma’s in de arts-patiëntrelatie
P-waarden en betrouwbaarheidsintervallen
HOORCOLLEGES
Judith Bus – samenvatting week 10 1
,Introductie medische wetenschap
Waarom doet men onderzoek? De kennis te vergroten.
Wat is de fundamentele basis van medisch onderzoek? Waarneming.
Afhankelijk van hoe je kijkt naar de wereld zie je iets (perceptie). De blik die een
wetenschapper heeft bepaald wat hij ziet.
Er is een lineaire toename van levensverwachting over de tijd. Dit komt door betere
hygiëne en voeding (gerelateerd aan toegenomen welvaart). De keerzijde hiervan is
verhoogde morbiditeit (ziektecijfer) en ongemakken aan het eind van het leven.
Ontwikkelingen die bijdroegen aan toegenomen levensverwachting: anatomie,
ontdekking bacteriën, vaccinatie, anesthesie, röntgen, antibiotica, DNA, CT en MRI.
Men kan kijken naar gezonde (structuur en functie) en zieke mensen (frequentie,
etiologie (= oorzaak), diagnostiek, therapie en prognose).
Vier vormen van medisch onderzoek:
Basic (fundamenteel): cellen, weefsels en dieren.
Clinical (klinisch): patiënten (verloop in de kliniek)
Health Sciences (gezondheidswetenschappen): populaties
epidemiologie/maatschappelijke gezondheidskunde, medische ethiek, etc.
Translational (translationeel): combinatie van gebieden.
Opbouw van een wetenschappelijk artikel:
Introductie: achtergrond, onderzoeksvraag, laatste paragraaf bevat objective
Methoden: selectie, data collectie, analyses
Resultaten: resultaten, tabellen en grafieken
Discussie: samenvatting, context (van andere artikelen), limitaties,
implicaties nieuwe stand van zaken?
Evidence-Based Medicine: we moeten voor onze patiënten de best beschikbare
kennis integreren met onze klinische expertise en wat de patiënt wil.
In werkelijkheid is minder dan 25% van wat we doen is gebaseerd op EBM, de rest is
gebaseerd op ervaring/logica/etc.
Het algemene idee is:
1. Een goede vraag formuleren: met PICO
2. Bewijs vinden.
3. Kritisch bekijken
4. Relevante informatie eruit halen
5. Proces opnieuw evalueren
PICO
- P: (patient population) over welke patiënten gaat het?
- I (intervention/index test): over welke diagnostische test gaat het?
- C (comparison/control/reference): vergelijking
- O (outcome): uitkomst
als men dit opschrijft heeft men steekwoorden die men kan gebruiken om in
literatuur te gaan zoeken
Er worden 1.2 miljoen biomedische artikelen gepubliceerd per jaar. Om dit allemaal
bij te houden kan men zoeken via:
MacPlus, Uptodate: syntheses, synopsissen
Cochrane Reviews: systematische reviews
Pubmed: oorspronkelijk studies
Bij een nieuw artikel moet men zich afvragen:
Judith Bus – samenvatting week 10 2
, - is het nieuw?
- is het waar?
- zal het veranderen wat ik doe?
Critical appraisal is nodig om de waarheid te bepalen:
- zijn de patiënten representatief?
- is er sprake van selectiebias?
- zijn de vergelijkingen valide?
- is er sprake van informatiebias?
- zijn de uitkomsten objectief gemeten?
- zijn de analyses correct uitgevoerd?
Daarnaast moet men kijken naar de resultaten. Kijken naar precisie (random error,
reproduceerbaarheid, sample size), gaat om statistiek. Bij validiteit kijkt men naar:
- intern: systematische error, bias
- extern: bias, generaliseerbaarheid
Bayesiaans denken in onderzoek is: men heeft van te voren een idee over iets
(prior belief) en dat is gerelateerd vanuit perspectief waar vanuit je kijkt. Dan krijgt
men nieuwe informatie en dat combineert met wat lijkt tot een achteraf idee
(posterior belief).
Betrouwbaarheid en validiteit van onderzoek
Is een onderzoeksresultaat valide?
De hele populatie kan men niet meten dus neemt men een steekproef. De
steekproef moet representatief zijn voor de werkelijke populatie. Dit komt voort uit
een random selectie (iedere patiënt uit de populatie heeft evenveel kans om in de
steekproef te komen).
Echter dit kan niet altijd. Onderzoek heeft altijd praktische beperkingen.
Noodzakelijke beperkingen zijn dan mensen vrijwillig mee moeten willen doen
en dat het onderzoek ethisch verantwoord moet zijn.
Voor de conclusie is een representatieve steekproef nodig. Anders kan de
consequentie zijn dat de resultaten van de studie anders zijn dan in de werkelijke
populatie. Niet representatieve steekproef = systematische fout.
Hoe betrouwbaar is het resultaat
o Betrouwbaarheid metingen: minimale meetfout, protocol, herhaald meten
systematische meetfout verminderen.
o Betrouwbaarheid onderzoeksresultaat: toevallige fout is de
steekproefvariatie. Men heeft maar één steekproef en een andere steekproef
kan andere resultaten opleveren = steekproefvariatie. Hiermee moet men
rekening houden om conclusies te trekken, dit doet men met statistiek.
De grootte van de steekproefvariatie hangt af van de spreiding van de
metingen en de steekproefgrootte. Grotere steekproefgrootte leidt tot een
grotere spreiding van metingen.
De puntschatting is gevonden in de enkele steekproef van de populatie. Het is dus
een schatting voor het effect in de populatie. De spreiding van de resultaten van
onze steekproef ten opzichte van alle steekproeven = standaardfout. M.b.v. deze
spreiding/standaardfout kan het betrouwbaarheidsinterval worden berekend.
Judith Bus – samenvatting week 10 3
Inhoud
Hoorcolleges
Introductie medische wetenschap
Betrouwbaarheid en validiteit van onderzoek
Significantie en relevantie van resultaten
Maten van risico betreft diagnose en prognose (zie schrift 3)
Maten van risico betreft prognose en therapie (zie schrift 3)
Onderzoeksvormen 1: observationeel
Onderzoeksvormen 2: experimenteel
Doelen van de geneeskunde
Gezondheid en ziekte in filosofisch perspectief
Goede dokters en goede patiënten
Beroepsethiek en arts-patiëntrelatie
Zelfstudieopdrachten
Zelf denken
Statistische principes
Wetenschappelijke medische literatuur zoeken
Hoe lees ik een wetenschappelijk artikel
Vaardigheidsonderwijs
Ethische dilemma’s in de arts-patiëntrelatie
P-waarden en betrouwbaarheidsintervallen
HOORCOLLEGES
Judith Bus – samenvatting week 10 1
,Introductie medische wetenschap
Waarom doet men onderzoek? De kennis te vergroten.
Wat is de fundamentele basis van medisch onderzoek? Waarneming.
Afhankelijk van hoe je kijkt naar de wereld zie je iets (perceptie). De blik die een
wetenschapper heeft bepaald wat hij ziet.
Er is een lineaire toename van levensverwachting over de tijd. Dit komt door betere
hygiëne en voeding (gerelateerd aan toegenomen welvaart). De keerzijde hiervan is
verhoogde morbiditeit (ziektecijfer) en ongemakken aan het eind van het leven.
Ontwikkelingen die bijdroegen aan toegenomen levensverwachting: anatomie,
ontdekking bacteriën, vaccinatie, anesthesie, röntgen, antibiotica, DNA, CT en MRI.
Men kan kijken naar gezonde (structuur en functie) en zieke mensen (frequentie,
etiologie (= oorzaak), diagnostiek, therapie en prognose).
Vier vormen van medisch onderzoek:
Basic (fundamenteel): cellen, weefsels en dieren.
Clinical (klinisch): patiënten (verloop in de kliniek)
Health Sciences (gezondheidswetenschappen): populaties
epidemiologie/maatschappelijke gezondheidskunde, medische ethiek, etc.
Translational (translationeel): combinatie van gebieden.
Opbouw van een wetenschappelijk artikel:
Introductie: achtergrond, onderzoeksvraag, laatste paragraaf bevat objective
Methoden: selectie, data collectie, analyses
Resultaten: resultaten, tabellen en grafieken
Discussie: samenvatting, context (van andere artikelen), limitaties,
implicaties nieuwe stand van zaken?
Evidence-Based Medicine: we moeten voor onze patiënten de best beschikbare
kennis integreren met onze klinische expertise en wat de patiënt wil.
In werkelijkheid is minder dan 25% van wat we doen is gebaseerd op EBM, de rest is
gebaseerd op ervaring/logica/etc.
Het algemene idee is:
1. Een goede vraag formuleren: met PICO
2. Bewijs vinden.
3. Kritisch bekijken
4. Relevante informatie eruit halen
5. Proces opnieuw evalueren
PICO
- P: (patient population) over welke patiënten gaat het?
- I (intervention/index test): over welke diagnostische test gaat het?
- C (comparison/control/reference): vergelijking
- O (outcome): uitkomst
als men dit opschrijft heeft men steekwoorden die men kan gebruiken om in
literatuur te gaan zoeken
Er worden 1.2 miljoen biomedische artikelen gepubliceerd per jaar. Om dit allemaal
bij te houden kan men zoeken via:
MacPlus, Uptodate: syntheses, synopsissen
Cochrane Reviews: systematische reviews
Pubmed: oorspronkelijk studies
Bij een nieuw artikel moet men zich afvragen:
Judith Bus – samenvatting week 10 2
, - is het nieuw?
- is het waar?
- zal het veranderen wat ik doe?
Critical appraisal is nodig om de waarheid te bepalen:
- zijn de patiënten representatief?
- is er sprake van selectiebias?
- zijn de vergelijkingen valide?
- is er sprake van informatiebias?
- zijn de uitkomsten objectief gemeten?
- zijn de analyses correct uitgevoerd?
Daarnaast moet men kijken naar de resultaten. Kijken naar precisie (random error,
reproduceerbaarheid, sample size), gaat om statistiek. Bij validiteit kijkt men naar:
- intern: systematische error, bias
- extern: bias, generaliseerbaarheid
Bayesiaans denken in onderzoek is: men heeft van te voren een idee over iets
(prior belief) en dat is gerelateerd vanuit perspectief waar vanuit je kijkt. Dan krijgt
men nieuwe informatie en dat combineert met wat lijkt tot een achteraf idee
(posterior belief).
Betrouwbaarheid en validiteit van onderzoek
Is een onderzoeksresultaat valide?
De hele populatie kan men niet meten dus neemt men een steekproef. De
steekproef moet representatief zijn voor de werkelijke populatie. Dit komt voort uit
een random selectie (iedere patiënt uit de populatie heeft evenveel kans om in de
steekproef te komen).
Echter dit kan niet altijd. Onderzoek heeft altijd praktische beperkingen.
Noodzakelijke beperkingen zijn dan mensen vrijwillig mee moeten willen doen
en dat het onderzoek ethisch verantwoord moet zijn.
Voor de conclusie is een representatieve steekproef nodig. Anders kan de
consequentie zijn dat de resultaten van de studie anders zijn dan in de werkelijke
populatie. Niet representatieve steekproef = systematische fout.
Hoe betrouwbaar is het resultaat
o Betrouwbaarheid metingen: minimale meetfout, protocol, herhaald meten
systematische meetfout verminderen.
o Betrouwbaarheid onderzoeksresultaat: toevallige fout is de
steekproefvariatie. Men heeft maar één steekproef en een andere steekproef
kan andere resultaten opleveren = steekproefvariatie. Hiermee moet men
rekening houden om conclusies te trekken, dit doet men met statistiek.
De grootte van de steekproefvariatie hangt af van de spreiding van de
metingen en de steekproefgrootte. Grotere steekproefgrootte leidt tot een
grotere spreiding van metingen.
De puntschatting is gevonden in de enkele steekproef van de populatie. Het is dus
een schatting voor het effect in de populatie. De spreiding van de resultaten van
onze steekproef ten opzichte van alle steekproeven = standaardfout. M.b.v. deze
spreiding/standaardfout kan het betrouwbaarheidsinterval worden berekend.
Judith Bus – samenvatting week 10 3
