Werkgroep week 5
Schade is vaak gegeven op het tentamen. Hoeft niet uitgelegd te worden. Wat is het
schadeveroorzakend besluit? Het weigeren van de vergunning.
Opgave 1
a) In dit geval zijn er geen besluiten herroepen maar is het besluit op bezwaar door de
bestuursrechter vernietigd. Boeder/Staat is hier dus niet relevant. Wat zal de civiele rechter
oordelen? Waarover oordeelt de civiele rechter? Over het vernietigde besluit en het
vernietigende besluit is de bob. Antwoord op de vraag: in principe staat met de vernietiging
van de bob de onrechtmatigheid van dit besluit vast. Dat volgt uit Sint Oedenrode Driessen.
Dat is ook toerekenbaar want dat volgt uit van Gog/Nederweert. Dus er is hier wel een
onrechtmatig en toerekenbaar besluit maar dat is de beslissing op bezwaar. De bob is echter
niet het schadeveroorzakende besluit. Er is in casu wel onrechtmatig gehandeld maar voor
LDE om zijn schade vergoed te krijgen bij de civiele rechter moet het aantonen dat het
schadeveroorzakende besluit (besluit in primo) onrechtmatig is. Dit besluit heeft immers
voor schade gezorgd.
b) Nee. De bestuursrechter volgt hierin een andere lijn dan de civiele rechter. Uit die
bestuursrechtelijke uitspraak waarbij dat besluit op bezwaar is vernietigd, daaruit valt af te
leiden dat ook het primaire besluit voor onrechtmatig moet worden gehouden mits daaraan
hetzelfde gebrek kleeft. De bestuursrechter gaat er dus in principe van uit dat zo’n
vernietiging van het besluit op bezwaar ook betekenis heeft voor de
rechtmatigheidsbeoordeling van het onderliggende primaire besluit. Een duidelijke
discrepantie tussen de bestuursrechter en civiele rechter (Meerssen-arrest).
c) Als de bob door de bestuursrechter is vernietigd dan is de bip volgens bestuursrechter ook
onrechtmatig als daar hetzelfde gebrek aan kleeft.
Voor de onrechtmatigheid van het schadeveroorzakende besluit (bip) maakt het bij de civiele
rechter dus wel uit of je ook het besluit in primo vernietigd hebt laten krijgen door de
bestuursrechter. Zie namelijk HR 13 oktober 2006, JB 2007, 2 (Enschede/Gerridzen)
(…) het antwoord op de vraag of dat besluit (primaire besluit) onrechtmatig is, hangt (…) af
van de besluitvorming die na de vernietiging van de beslissing op bezwaar plaatsvindt. Tot die
besluitvorming is het hier niet gekomen. Voor de burgerlijke rechter moet in een zodanig
geval uitgangspunt zijn dat het bestuursdwangbesluit (primaire besluit) rechtmatig is.
LDE moet bij de bestuursrechter vragen of dat besluit in primo ook herroepen kan worden in
het dictum van de bestuursrechter. Dat het bip onrechtmatig is, kan alleen blijken uit de
vernietiging van de bestuursrechter.
Causaal verband
De vraag is: wat was er gebeurd bij hypothetisch rechtmatig handelen? Het hypothetisch rechtmatig
handelen in het geval van overheidsaansprakelijkheidsrecht is dat de overheid zich bij het nemen van
het besluit rechtmatig had opgesteld. Dus zich aan het recht had gehouden en dus een rechtmatig
besluit had genomen. Als het bestuursorgaan bij rechtmatig handelen precies dezelfde schade zou
hebben veroorzaakt dan is er geen causaal verband. Als de overheid bij rechtmatig handelen niet
dezelfde schade had veroorzaakt dan had jij die schade niet gehad als de overheid rechtmatig zou
hebben gehandeld en dan is die schade dus veroorzaakt door het onrechtmatig handelen. Er is dan
sprake van een causaal verband. De vraag die je jezelf moet stellen om causaal verband te kunnen
vaststellen is: wat zou het bestuursorgaan hebben gedaan als het rechtmatig had gehandeld?
(Biolicious-arrest)
Stel: we hebben een onrechtmatige weigering van een vergunning waardoor inkomensschade is
geleden. Wat zou het bestuursorgaan hebben gedaan als het rechtmatig had gehandeld bij de eerste
, verlening van de vergunning? Stel je voor dat je dan wel een vergunning had gekregen. Dan had je
geen schade gehad en dan was er dus wel een causaal verband. Wat als je bij rechtmatige handelen
van het bestuursorgaan ook helemaal geen vergunning had gekregen. Dan had je precies dezelfde
schade geleden terwijl er wel rechtmatig was gehandeld en dan is er dus geen causaal verband
omdat de schade niet is veroorzaakt door onrechtmatige weigering.
Nu is natuurlijke de vraag hoe je moet vaststellen wat het bestuursorgaan gedaan zou hebben als het
rechtmatig had gehandeld. Je weet niet precies wat het bestuursorgaan zou hebben gedaan.
Waarom is het moeilijk om dit te weten? Dat komt natuurlijk omdat je niet weet wat het
bestuursorgaan zou hebben gedaan omdat het verschillende dingen kon doen. Als uit het wettelijk
kader volgt wat het juiste en rechtmatige besluit is dan is het vaststellen van het causale verband
heel makkelijk. Voorbeeld: als jij geen uitkeringsvergunning hebt gekregen en je had die wel moeten
krijgen op grond van het wettelijk kader dan is het heel makkelijk om causaal verband vast te stellen
aangezien je dan makkelijk kan vaststellen wat het bestuursorgaan zou hebben gedaan als het
rechtmatig had gehandeld. Dit soort problematiek speelt eigenlijk alleen maar een rol bij zaken
waarbij het bestuursorgaan beleidsvrijheid heeft.
d) Ameland: vroeger was het anders. Het bestuursorgaan kon het volgende zeggen: ik had een
rechtmatig besluit kunnen nemen dat tot dezelfde schade had geleid. Dus in dit geval was het
dan voor de burgemeester genoeg geweest om te zeggen: ja maar kijk, ik had ook op basis
van mijn discretionaire bevoegdheid jou die vergunning kunnen weigeren. Dan had je ook
precies dezelfde schade geleden. Dus eigenlijk is er helemaal geen causaal verband. Dit is
veranderd. We hebben nu besloten dat we gaan kijken naar wat er zou zijn gebeurd als er
wel rechtmatig gehandeld zou worden. Dus niet wat er had kunnen gebeuren maar we gaan
kijken naar wat er zou zijn gebeurd.
In dit geval gaat de bestuursrechter kijken of de burgemeester een rechtmatig besluit zou
hebben genomen dat dezelfde schade tot gevolg had gehad. In dit geval is de schade de
weigering van de vergunning. Het is aan het bestuursorgaan om dat te bewijzen (zie
Biolicious-arrest) maar LDE kan eventueel tegenbewijs leveren. Waar je dan aan moet
denken is dat er heel veel evenementen worden georganiseerd die best vergelijkbaar zijn
met dat van LDE en die op basis van die discretionaire bevoegdheid ook allemaal toegekend
zijn. Dat is een redelijk argument om te zeggen van joh misschien had je dat in eerste
instantie ook wel gewoon gedaan.
Verlengde besluitvorming
Hier moeten we ons het volgende afvragen: wat zou het bestuursorgaan hebben gedaan als het
rechtmatig had gehandeld. Wat moet je je in casu dan afvragen? Wat als de bob niet onrechtmatig
was geweest maar als dat besluit rechtmatig was geweest. Was de schade dan ook ontstaan of niet
ontstaan? Want als die dan ook ontstaan was, dan is er geen causaal verband. Het is heel moeilijk om
te weten wat er was gebeurd in die situatie. Maar heel vaak moet er weer een nieuwe bob genomen
worden (verlengde besluitvorming). We spreken over een bewijsvermoeden. Het is in ieder geval
een bewijsmiddel. Wat bij de tweede bob is gebeurd is namelijk niet hetzelfde als weten wat er toen
zou zijn gebeurd (bij de eerste bob).
e) Uit Biolicious blijkt het volgende: in principe mag de tweede bob als bewijsmiddel gebruiken
om te weten wat er toen (bij de eerste bob) was gebeurd. In principe is het zo dat als er
verlengde besluitvorming is dat dezelfde schade veroorzaakt dan mag je aannemen dat in
eerste instantie dat ook zo zijn geweest. Dan is er geen causaal verband. Maar je mag
tegenbewijs leveren bij de bestuursrechter. Bij de bestuursrechter mag je aantonen dat de
tweede bob niet hetzelfde is als de eerste bob zou zijn geweest omdat er nieuwe
omstandigheden zijn geweest die de burgemeester hebben beïnvloedt.
Schade is vaak gegeven op het tentamen. Hoeft niet uitgelegd te worden. Wat is het
schadeveroorzakend besluit? Het weigeren van de vergunning.
Opgave 1
a) In dit geval zijn er geen besluiten herroepen maar is het besluit op bezwaar door de
bestuursrechter vernietigd. Boeder/Staat is hier dus niet relevant. Wat zal de civiele rechter
oordelen? Waarover oordeelt de civiele rechter? Over het vernietigde besluit en het
vernietigende besluit is de bob. Antwoord op de vraag: in principe staat met de vernietiging
van de bob de onrechtmatigheid van dit besluit vast. Dat volgt uit Sint Oedenrode Driessen.
Dat is ook toerekenbaar want dat volgt uit van Gog/Nederweert. Dus er is hier wel een
onrechtmatig en toerekenbaar besluit maar dat is de beslissing op bezwaar. De bob is echter
niet het schadeveroorzakende besluit. Er is in casu wel onrechtmatig gehandeld maar voor
LDE om zijn schade vergoed te krijgen bij de civiele rechter moet het aantonen dat het
schadeveroorzakende besluit (besluit in primo) onrechtmatig is. Dit besluit heeft immers
voor schade gezorgd.
b) Nee. De bestuursrechter volgt hierin een andere lijn dan de civiele rechter. Uit die
bestuursrechtelijke uitspraak waarbij dat besluit op bezwaar is vernietigd, daaruit valt af te
leiden dat ook het primaire besluit voor onrechtmatig moet worden gehouden mits daaraan
hetzelfde gebrek kleeft. De bestuursrechter gaat er dus in principe van uit dat zo’n
vernietiging van het besluit op bezwaar ook betekenis heeft voor de
rechtmatigheidsbeoordeling van het onderliggende primaire besluit. Een duidelijke
discrepantie tussen de bestuursrechter en civiele rechter (Meerssen-arrest).
c) Als de bob door de bestuursrechter is vernietigd dan is de bip volgens bestuursrechter ook
onrechtmatig als daar hetzelfde gebrek aan kleeft.
Voor de onrechtmatigheid van het schadeveroorzakende besluit (bip) maakt het bij de civiele
rechter dus wel uit of je ook het besluit in primo vernietigd hebt laten krijgen door de
bestuursrechter. Zie namelijk HR 13 oktober 2006, JB 2007, 2 (Enschede/Gerridzen)
(…) het antwoord op de vraag of dat besluit (primaire besluit) onrechtmatig is, hangt (…) af
van de besluitvorming die na de vernietiging van de beslissing op bezwaar plaatsvindt. Tot die
besluitvorming is het hier niet gekomen. Voor de burgerlijke rechter moet in een zodanig
geval uitgangspunt zijn dat het bestuursdwangbesluit (primaire besluit) rechtmatig is.
LDE moet bij de bestuursrechter vragen of dat besluit in primo ook herroepen kan worden in
het dictum van de bestuursrechter. Dat het bip onrechtmatig is, kan alleen blijken uit de
vernietiging van de bestuursrechter.
Causaal verband
De vraag is: wat was er gebeurd bij hypothetisch rechtmatig handelen? Het hypothetisch rechtmatig
handelen in het geval van overheidsaansprakelijkheidsrecht is dat de overheid zich bij het nemen van
het besluit rechtmatig had opgesteld. Dus zich aan het recht had gehouden en dus een rechtmatig
besluit had genomen. Als het bestuursorgaan bij rechtmatig handelen precies dezelfde schade zou
hebben veroorzaakt dan is er geen causaal verband. Als de overheid bij rechtmatig handelen niet
dezelfde schade had veroorzaakt dan had jij die schade niet gehad als de overheid rechtmatig zou
hebben gehandeld en dan is die schade dus veroorzaakt door het onrechtmatig handelen. Er is dan
sprake van een causaal verband. De vraag die je jezelf moet stellen om causaal verband te kunnen
vaststellen is: wat zou het bestuursorgaan hebben gedaan als het rechtmatig had gehandeld?
(Biolicious-arrest)
Stel: we hebben een onrechtmatige weigering van een vergunning waardoor inkomensschade is
geleden. Wat zou het bestuursorgaan hebben gedaan als het rechtmatig had gehandeld bij de eerste
, verlening van de vergunning? Stel je voor dat je dan wel een vergunning had gekregen. Dan had je
geen schade gehad en dan was er dus wel een causaal verband. Wat als je bij rechtmatige handelen
van het bestuursorgaan ook helemaal geen vergunning had gekregen. Dan had je precies dezelfde
schade geleden terwijl er wel rechtmatig was gehandeld en dan is er dus geen causaal verband
omdat de schade niet is veroorzaakt door onrechtmatige weigering.
Nu is natuurlijke de vraag hoe je moet vaststellen wat het bestuursorgaan gedaan zou hebben als het
rechtmatig had gehandeld. Je weet niet precies wat het bestuursorgaan zou hebben gedaan.
Waarom is het moeilijk om dit te weten? Dat komt natuurlijk omdat je niet weet wat het
bestuursorgaan zou hebben gedaan omdat het verschillende dingen kon doen. Als uit het wettelijk
kader volgt wat het juiste en rechtmatige besluit is dan is het vaststellen van het causale verband
heel makkelijk. Voorbeeld: als jij geen uitkeringsvergunning hebt gekregen en je had die wel moeten
krijgen op grond van het wettelijk kader dan is het heel makkelijk om causaal verband vast te stellen
aangezien je dan makkelijk kan vaststellen wat het bestuursorgaan zou hebben gedaan als het
rechtmatig had gehandeld. Dit soort problematiek speelt eigenlijk alleen maar een rol bij zaken
waarbij het bestuursorgaan beleidsvrijheid heeft.
d) Ameland: vroeger was het anders. Het bestuursorgaan kon het volgende zeggen: ik had een
rechtmatig besluit kunnen nemen dat tot dezelfde schade had geleid. Dus in dit geval was het
dan voor de burgemeester genoeg geweest om te zeggen: ja maar kijk, ik had ook op basis
van mijn discretionaire bevoegdheid jou die vergunning kunnen weigeren. Dan had je ook
precies dezelfde schade geleden. Dus eigenlijk is er helemaal geen causaal verband. Dit is
veranderd. We hebben nu besloten dat we gaan kijken naar wat er zou zijn gebeurd als er
wel rechtmatig gehandeld zou worden. Dus niet wat er had kunnen gebeuren maar we gaan
kijken naar wat er zou zijn gebeurd.
In dit geval gaat de bestuursrechter kijken of de burgemeester een rechtmatig besluit zou
hebben genomen dat dezelfde schade tot gevolg had gehad. In dit geval is de schade de
weigering van de vergunning. Het is aan het bestuursorgaan om dat te bewijzen (zie
Biolicious-arrest) maar LDE kan eventueel tegenbewijs leveren. Waar je dan aan moet
denken is dat er heel veel evenementen worden georganiseerd die best vergelijkbaar zijn
met dat van LDE en die op basis van die discretionaire bevoegdheid ook allemaal toegekend
zijn. Dat is een redelijk argument om te zeggen van joh misschien had je dat in eerste
instantie ook wel gewoon gedaan.
Verlengde besluitvorming
Hier moeten we ons het volgende afvragen: wat zou het bestuursorgaan hebben gedaan als het
rechtmatig had gehandeld. Wat moet je je in casu dan afvragen? Wat als de bob niet onrechtmatig
was geweest maar als dat besluit rechtmatig was geweest. Was de schade dan ook ontstaan of niet
ontstaan? Want als die dan ook ontstaan was, dan is er geen causaal verband. Het is heel moeilijk om
te weten wat er was gebeurd in die situatie. Maar heel vaak moet er weer een nieuwe bob genomen
worden (verlengde besluitvorming). We spreken over een bewijsvermoeden. Het is in ieder geval
een bewijsmiddel. Wat bij de tweede bob is gebeurd is namelijk niet hetzelfde als weten wat er toen
zou zijn gebeurd (bij de eerste bob).
e) Uit Biolicious blijkt het volgende: in principe mag de tweede bob als bewijsmiddel gebruiken
om te weten wat er toen (bij de eerste bob) was gebeurd. In principe is het zo dat als er
verlengde besluitvorming is dat dezelfde schade veroorzaakt dan mag je aannemen dat in
eerste instantie dat ook zo zijn geweest. Dan is er geen causaal verband. Maar je mag
tegenbewijs leveren bij de bestuursrechter. Bij de bestuursrechter mag je aantonen dat de
tweede bob niet hetzelfde is als de eerste bob zou zijn geweest omdat er nieuwe
omstandigheden zijn geweest die de burgemeester hebben beïnvloedt.
