Week 1 – Achtergrond en systeem van mensenrechten
Week Onderwerp Literatuur
Week 1 Achtergrond en 1. Hoofdstuk 1: Rechtsfilosofie en mensenrechten, p.
systeem van 23 t/m p. 38
mensenrechten. 2. Hoofdstuk 2: De politieke en juridische context van
de Universele Verklaring, p. 49 t/m 57.
3. Hoofdstuk 3: De filosofische context van de
Universele Verklaring, p. 88 t/m 92 en p. 101 t/m
108
Jurisprudentie
1. HR 28-11-1950 APV Tilburg
(art. 7 Gw; het begrip ‘wet’)
2. EHRM 07-12-1976 Handyside
(art. 10 EVRM; margin of appreciation)
Weekopdrachten
1.1 t/m 1.6
Opdracht 1.1
Zoek in uw wettenbundel de volgende rechtsbronnen op en markeer ze met een tabje.
Wanneer is die regeling vastgesteld?
a. De Grondwet (Gw)
b. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (de UVRM)
c. De Europese Verklaring van de Rechten van de Mens (het EVRM)
d. Het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (HvEU)
e. Het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR resp. BUPO)
De grondwet (Gw) 2018 herzien; Machtenscheiding met huis van Thorbecke met
eerste versie GW van 1848 grondrechten in eerste hoofdstuk
1814 sinds 1983; in Nederland passen we de
grondwet vaak aan
De Universele Verklaring 1948 Verklaring; geen verdrag; niet bindend
van de Rechten van de
Mens (UVRM)
De Europese Verklaring 1950 (DB noemt dit het recht van ‘groot Europa’ incl.
van de Rechten van de Turkije en Rusland en het VK)
Mens (EVRM)
Het Handvest van de 2016; herzien Dit is Unierecht; zie ook parallelvak EMR (DB
grondrechten van de eerste versie van noemt dit het recht van ‘klein Europa, excl. VK
Europese Unie (HvEU) 2000
In 2007 is middels
Verdrag van Li
Het Internationaal Verdrag 1966
inzake burgerrechten en
politieke rechten (IVBPR
resp. BUPO
Nationaal recht; wetten in Wethierarchie benoemen. (Zie het aparte
formele zin. Bv. WvSr. filmpje daarover)
Resp Sr
,Opdracht 1.2
Welke bepalingen regelen het recht op gelijkheid in:
a. de Gw;
b. het EVRM;
c. het IVBPR;
d. het EU-Handvest; en
e. het nationale recht?
De Gw Art. 1 Gw
UVRM Art. 1 en 2 UVRM
EVRM Art. 14 EVRM
HvEU Art. Titel III en art. 20 HvEU
IVBPR Art. 2 IVPR
Nationaal recht; wetten in formele zin Oa. Algemene wet gelijke behandeling. De AWGB
Opdracht 1.3
Wat wordt er verstaan onder positief recht?
Het recht dat geldt, ook wel ‘ het vigerende recht’. Dat verschilt bij voorbaat van land tot land; vgl.
De verkeersregel om rechts te rijden of links te rijden. Het omvat het
ongeschreven gewoonterecht en het door overheden geschapen geschreven recht.
Opdracht 1.4
Wat wordt er verstaan onder een gecodificeerd grondrecht?
Het grondrecht zoals is vastgelegd in een verdrag of wet.
Opdracht 1.5
a. Wat zijn de feiten in het arrest APV-Tilburg?
Feiten: het verbod van art. 15 quater A.P.V. Tilburg om op, of aan de weg of in voor het
publiek toegankelijke lokaliteiten, winkel en leesbibliotheken daaronder begrepen,
geschriften, afbeeldingen of voorwerpen, geschikt of klaarblijkelijk bestemd om de
zinnelijkhied te prikkelen,.
Door de gemeente mag verspreiding worden beperkt, maar geen algemeen verbod, geen
algemeen voorafgaand verlof, geen verbod met het oog op de inhoud
b. Welke rechten en belangen conflicteerden in het arrest?
Vrijheid van meningsuiting en verspreiding van sekstijdschriften
c. Wat is het oordeel van de rechter?
De grondrecht is van meneer aangetast, want de beperkingsmogelijkheden die de
gemeenteraad had hebben ze die te ver beperkt.
Opdracht 1.6
a. Wat zijn de feiten in het arrest Handyside?
De appellant, dhr. Handyside is eigenaar van een uitgeverij. Een van de boeken die uitgegeven
werd was ‘The Little Red Schoolbook’. Het boek bevatte een hoofdstuk over seks, homoseksualiteit,
pornografie en aanverwante zaken. Het boekje van meneer Handyside zou adolescenten op
verkeerde gedachten brengen over seks en werd daarom verboden. Na publicatie kwamen er
klachten over het boek die ertoe leidde dat de politie verschillende boeken in beslag nam. Dhr.
Handyside werd ook veroordeeld tot twee boetes voor het drukken en verkopen van de boeken en
de boeken die in omloop waren werden vernietigd. Een nieuwe, minder expliciete druk van het boek
zou wel in omloop mogen blijven. Dhr. Handyside diende een klacht in bij de Europese Commissie
voor de Rechten van de Mens en beriep zich op art. 10 EVRM, de Commissie concludeerde dat er
geen schending van art. 10 EVRM was geweest. Hierop diende dhr. Handyside een klacht in bij het
Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
, b. Welke rechten en belangen conflicteerden in het arrest?
Vrijheid van meningsuiting (art. 10 lid 1 EVRM) en het belang van de bescherming van de goede
zeden (art. 10 lid 2 EVRM).
c. Wat is het oordeel van de rechter?
De uitsluitingsvrijheid vormt een van de pijlers van een democratische samenleving. Ook uitingen
die schokken of verontrusten vallen onder de reikwijdte van het recht. De staten komt een
beoordelingsruimte, de margin of appreciation toe bij de beoordeling of een beperking van het
grondrecht noodzakelijk is, maar het uiteindelijk oordeel rust bij het EHRM (zie meer info noot
arrest).
Week Onderwerp Literatuur
Week 1 Achtergrond en 1. Hoofdstuk 1: Rechtsfilosofie en mensenrechten, p.
systeem van 23 t/m p. 38
mensenrechten. 2. Hoofdstuk 2: De politieke en juridische context van
de Universele Verklaring, p. 49 t/m 57.
3. Hoofdstuk 3: De filosofische context van de
Universele Verklaring, p. 88 t/m 92 en p. 101 t/m
108
Jurisprudentie
1. HR 28-11-1950 APV Tilburg
(art. 7 Gw; het begrip ‘wet’)
2. EHRM 07-12-1976 Handyside
(art. 10 EVRM; margin of appreciation)
Weekopdrachten
1.1 t/m 1.6
Opdracht 1.1
Zoek in uw wettenbundel de volgende rechtsbronnen op en markeer ze met een tabje.
Wanneer is die regeling vastgesteld?
a. De Grondwet (Gw)
b. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (de UVRM)
c. De Europese Verklaring van de Rechten van de Mens (het EVRM)
d. Het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie (HvEU)
e. Het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten (IVBPR resp. BUPO)
De grondwet (Gw) 2018 herzien; Machtenscheiding met huis van Thorbecke met
eerste versie GW van 1848 grondrechten in eerste hoofdstuk
1814 sinds 1983; in Nederland passen we de
grondwet vaak aan
De Universele Verklaring 1948 Verklaring; geen verdrag; niet bindend
van de Rechten van de
Mens (UVRM)
De Europese Verklaring 1950 (DB noemt dit het recht van ‘groot Europa’ incl.
van de Rechten van de Turkije en Rusland en het VK)
Mens (EVRM)
Het Handvest van de 2016; herzien Dit is Unierecht; zie ook parallelvak EMR (DB
grondrechten van de eerste versie van noemt dit het recht van ‘klein Europa, excl. VK
Europese Unie (HvEU) 2000
In 2007 is middels
Verdrag van Li
Het Internationaal Verdrag 1966
inzake burgerrechten en
politieke rechten (IVBPR
resp. BUPO
Nationaal recht; wetten in Wethierarchie benoemen. (Zie het aparte
formele zin. Bv. WvSr. filmpje daarover)
Resp Sr
,Opdracht 1.2
Welke bepalingen regelen het recht op gelijkheid in:
a. de Gw;
b. het EVRM;
c. het IVBPR;
d. het EU-Handvest; en
e. het nationale recht?
De Gw Art. 1 Gw
UVRM Art. 1 en 2 UVRM
EVRM Art. 14 EVRM
HvEU Art. Titel III en art. 20 HvEU
IVBPR Art. 2 IVPR
Nationaal recht; wetten in formele zin Oa. Algemene wet gelijke behandeling. De AWGB
Opdracht 1.3
Wat wordt er verstaan onder positief recht?
Het recht dat geldt, ook wel ‘ het vigerende recht’. Dat verschilt bij voorbaat van land tot land; vgl.
De verkeersregel om rechts te rijden of links te rijden. Het omvat het
ongeschreven gewoonterecht en het door overheden geschapen geschreven recht.
Opdracht 1.4
Wat wordt er verstaan onder een gecodificeerd grondrecht?
Het grondrecht zoals is vastgelegd in een verdrag of wet.
Opdracht 1.5
a. Wat zijn de feiten in het arrest APV-Tilburg?
Feiten: het verbod van art. 15 quater A.P.V. Tilburg om op, of aan de weg of in voor het
publiek toegankelijke lokaliteiten, winkel en leesbibliotheken daaronder begrepen,
geschriften, afbeeldingen of voorwerpen, geschikt of klaarblijkelijk bestemd om de
zinnelijkhied te prikkelen,.
Door de gemeente mag verspreiding worden beperkt, maar geen algemeen verbod, geen
algemeen voorafgaand verlof, geen verbod met het oog op de inhoud
b. Welke rechten en belangen conflicteerden in het arrest?
Vrijheid van meningsuiting en verspreiding van sekstijdschriften
c. Wat is het oordeel van de rechter?
De grondrecht is van meneer aangetast, want de beperkingsmogelijkheden die de
gemeenteraad had hebben ze die te ver beperkt.
Opdracht 1.6
a. Wat zijn de feiten in het arrest Handyside?
De appellant, dhr. Handyside is eigenaar van een uitgeverij. Een van de boeken die uitgegeven
werd was ‘The Little Red Schoolbook’. Het boek bevatte een hoofdstuk over seks, homoseksualiteit,
pornografie en aanverwante zaken. Het boekje van meneer Handyside zou adolescenten op
verkeerde gedachten brengen over seks en werd daarom verboden. Na publicatie kwamen er
klachten over het boek die ertoe leidde dat de politie verschillende boeken in beslag nam. Dhr.
Handyside werd ook veroordeeld tot twee boetes voor het drukken en verkopen van de boeken en
de boeken die in omloop waren werden vernietigd. Een nieuwe, minder expliciete druk van het boek
zou wel in omloop mogen blijven. Dhr. Handyside diende een klacht in bij de Europese Commissie
voor de Rechten van de Mens en beriep zich op art. 10 EVRM, de Commissie concludeerde dat er
geen schending van art. 10 EVRM was geweest. Hierop diende dhr. Handyside een klacht in bij het
Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
, b. Welke rechten en belangen conflicteerden in het arrest?
Vrijheid van meningsuiting (art. 10 lid 1 EVRM) en het belang van de bescherming van de goede
zeden (art. 10 lid 2 EVRM).
c. Wat is het oordeel van de rechter?
De uitsluitingsvrijheid vormt een van de pijlers van een democratische samenleving. Ook uitingen
die schokken of verontrusten vallen onder de reikwijdte van het recht. De staten komt een
beoordelingsruimte, de margin of appreciation toe bij de beoordeling of een beperking van het
grondrecht noodzakelijk is, maar het uiteindelijk oordeel rust bij het EHRM (zie meer info noot
arrest).
