Samenvatting Geestelijke Stromingen – blok 2.1
- Je kent de termen rondom het vakgebied Wereldgodsdiensten, zoals: Geestelijke
Stromingen/Sekten/volksreligiositeit/LeVo en Godsdienstige Opvoeding, etic- en
emicbenadering methodisch agnosticisme e.a.
Etic perspectief: je kijkt objectief naar het onderzoeksveld. Je kijkt van buitenaf. Hoe een
buitenstaander naar een bepaalde realiteit kijkt. Typisch item voor een westerse, democratische
pluriforme samenleving.
Emic perspectief: perspectief van binnenuit, hoe iemand uit een bepaalde cultuur het zelf ervaart.
Missiologie: overtuigingen en waarden doorgeven aan…, vergelijken met het chr. geloof.
Antropologie: menskunde is een tak van wetenschap die de mens in al zijn aspecten, zowel fysiek als
cultureel, bestudeert.
Sociologie: is de studie van de sociale relaties tussen mensen, en in het bijzonder van de politieke,
culturele, religieuze en economische aspecten van menselijke samenlevingen.
Methodisch agnosticisme: de overtuiging dat je niet kunt weten of bewijzen dat God of andere
bovennatuurlijke verschijnselen bestaan.
Geestelijke Stromingen: Christendom, Jodendom, Islam, Hindoeïsme, Boeddhisme.
Sekten: een godsdienstige beweging die, vaak door schisma (= afscheiding in een kerkgenootschap
door onenigheid), is afgesplitst van een grotere religieuze beweging of organisatie. 2 e betekenis: een
nieuwe religieuze beweging, vaak gesticht door een charismatische leider met een nieuwe leer of
openbaring. Voorbeelden van sekten: Jehovagetuigen, Mormonen, New Age, Hare Krishna,
Adventisme.
Ietsisme: het geloof in een metafysische kracht. Ietsisme is een algemene term voor uiteenlopende
overtuigingen waarbij mensen ‘aannemen’ dat er ‘iets’ is ‘tussen hemel en aarde’, zonder een
welbepaalde religie aan te hangen.
Volksreligiositeit: het geheel van katholieke en orthodoxe gebruiken náást de sacramenten en
sacramentalia.
Relativisme: welke waarheid? Wat is waarheid? Persoonlijk of objectief?
Pluralisme: er bestaat niet één ware godsdienst. Religieuze pluriformiteit.
Interculturaliteit: maatschappelijk en politiek concept waarbij men ervan uitgaat dat de
verschillende levende culturen naast elkaar kunnen bestaan, elkaar wederzijds zullen beïnvloeden,
zonder echter geheel te verdwijnen. Ligt tussen monoculturaliteit en multiculturaliteit in.
Crosscultureel: twee of meer verschillende culturen vergelijken
Transcultureel: overgaand naar een andere cultuur.
Acculturatie: processen van sociale en culturele veranderingen onder invloed van contact tussen
samenlevingen.
Etnocentrisme: beoordeling van andere culturen met je eigen cultuur als norm, waarbij soms de
eigen cultuur als superieur wordt opgevat.
Kenmerken van een geestelijke stroming:
- De grote vragen van het menselijk bestaan.
- Antwoorden ondergebracht in een systeem.
- Systeem geeft een totaalvisie op mens, wereld, samenleving en bovennatuurlijk.
- Doorgaans miljoenen aanhangers.
- Oefent constante invloed uit op de cultuur.
, Kenmerken van sekten:
- De neiging tot perfectionisme.
- De neiging tot isolatie.
- De neiging tot anticipatie op de toekomst.
- De neiging tot verabsolutering van een deelwaarheid.
- De neiging tot ressentiment (haat of wrok naar omgeving)
- Je kent de vragen rondom het vak GS en de identiteit van basisscholen en kunnen daarin
beargumenteerde keuzes maken (incl. de modellen van benadering).
- Je weet hoe het vak Wereldgodsdiensten zich tot burgerschapsvorming en intercultureel
onderwijs verhoudt en kunnen hiervan voorbeelden geven uit de praktijk (les).
School en kerk hebben allebei de taak om het evangelie te verkondigen. School als
apostolair/missiologisch instituut. Scholen gebonden aan Schrift en Belijdenis.
1. Monoreligieuze scholen: scholen die vanuit hun eigen, beleefde godsdienst onderwijs geven
vanuit die godsdienst over andere godsdiensten. (Vaak Reformatorisch, Gereformeerd,
Islamitisch en veel Protestants) Het vak hoort thuis in de sociaal- of wereld oriënterende
vakken. De Bijbel of de Koran zijn de bron van waarden waaruit leerkrachten en ouders hun
inspiratie opdoen.
2. Multireligieuze scholen: dialogisch levensbeschouwelijk onderwijs. Niet gericht vanuit een
eigen sterk gevoelde en geformuleerde identiteit. Leerling kiezen vanuit eigen interesse en
nieuwsgierigheid met het oog op vragen die er in hun ogen toe doen.
3. Interreligieuze scholen: scholen zonder eigen levensbeschouwelijke identiteit. Men
identificeert zich niet met een geloof. Veel geloven mogen zich presenteren. Alle geloven
mogen invulling geven aan de lessen. Onder het motto: geloof voegt iets toe aan het
menszijn! Welk geloof? Daarin worden geen keuzes gemaakt. Kind kiest zelf!
Relatie met intercultureel onderwijs
- Leerlingen leren omgaan met overeenkomsten en verschillen die samenhangen met etnische
en culturele afkomst. Dit moet gericht zijn op het gelijkwaardig functioneren in de
Nederlandse samenleving.
- Voor mij is GS dus een aspect van intercultureel onderwijs en Burgerschapsvorming.
- Je kent de termen rondom het vakgebied Wereldgodsdiensten, zoals: Geestelijke
Stromingen/Sekten/volksreligiositeit/LeVo en Godsdienstige Opvoeding, etic- en
emicbenadering methodisch agnosticisme e.a.
Etic perspectief: je kijkt objectief naar het onderzoeksveld. Je kijkt van buitenaf. Hoe een
buitenstaander naar een bepaalde realiteit kijkt. Typisch item voor een westerse, democratische
pluriforme samenleving.
Emic perspectief: perspectief van binnenuit, hoe iemand uit een bepaalde cultuur het zelf ervaart.
Missiologie: overtuigingen en waarden doorgeven aan…, vergelijken met het chr. geloof.
Antropologie: menskunde is een tak van wetenschap die de mens in al zijn aspecten, zowel fysiek als
cultureel, bestudeert.
Sociologie: is de studie van de sociale relaties tussen mensen, en in het bijzonder van de politieke,
culturele, religieuze en economische aspecten van menselijke samenlevingen.
Methodisch agnosticisme: de overtuiging dat je niet kunt weten of bewijzen dat God of andere
bovennatuurlijke verschijnselen bestaan.
Geestelijke Stromingen: Christendom, Jodendom, Islam, Hindoeïsme, Boeddhisme.
Sekten: een godsdienstige beweging die, vaak door schisma (= afscheiding in een kerkgenootschap
door onenigheid), is afgesplitst van een grotere religieuze beweging of organisatie. 2 e betekenis: een
nieuwe religieuze beweging, vaak gesticht door een charismatische leider met een nieuwe leer of
openbaring. Voorbeelden van sekten: Jehovagetuigen, Mormonen, New Age, Hare Krishna,
Adventisme.
Ietsisme: het geloof in een metafysische kracht. Ietsisme is een algemene term voor uiteenlopende
overtuigingen waarbij mensen ‘aannemen’ dat er ‘iets’ is ‘tussen hemel en aarde’, zonder een
welbepaalde religie aan te hangen.
Volksreligiositeit: het geheel van katholieke en orthodoxe gebruiken náást de sacramenten en
sacramentalia.
Relativisme: welke waarheid? Wat is waarheid? Persoonlijk of objectief?
Pluralisme: er bestaat niet één ware godsdienst. Religieuze pluriformiteit.
Interculturaliteit: maatschappelijk en politiek concept waarbij men ervan uitgaat dat de
verschillende levende culturen naast elkaar kunnen bestaan, elkaar wederzijds zullen beïnvloeden,
zonder echter geheel te verdwijnen. Ligt tussen monoculturaliteit en multiculturaliteit in.
Crosscultureel: twee of meer verschillende culturen vergelijken
Transcultureel: overgaand naar een andere cultuur.
Acculturatie: processen van sociale en culturele veranderingen onder invloed van contact tussen
samenlevingen.
Etnocentrisme: beoordeling van andere culturen met je eigen cultuur als norm, waarbij soms de
eigen cultuur als superieur wordt opgevat.
Kenmerken van een geestelijke stroming:
- De grote vragen van het menselijk bestaan.
- Antwoorden ondergebracht in een systeem.
- Systeem geeft een totaalvisie op mens, wereld, samenleving en bovennatuurlijk.
- Doorgaans miljoenen aanhangers.
- Oefent constante invloed uit op de cultuur.
, Kenmerken van sekten:
- De neiging tot perfectionisme.
- De neiging tot isolatie.
- De neiging tot anticipatie op de toekomst.
- De neiging tot verabsolutering van een deelwaarheid.
- De neiging tot ressentiment (haat of wrok naar omgeving)
- Je kent de vragen rondom het vak GS en de identiteit van basisscholen en kunnen daarin
beargumenteerde keuzes maken (incl. de modellen van benadering).
- Je weet hoe het vak Wereldgodsdiensten zich tot burgerschapsvorming en intercultureel
onderwijs verhoudt en kunnen hiervan voorbeelden geven uit de praktijk (les).
School en kerk hebben allebei de taak om het evangelie te verkondigen. School als
apostolair/missiologisch instituut. Scholen gebonden aan Schrift en Belijdenis.
1. Monoreligieuze scholen: scholen die vanuit hun eigen, beleefde godsdienst onderwijs geven
vanuit die godsdienst over andere godsdiensten. (Vaak Reformatorisch, Gereformeerd,
Islamitisch en veel Protestants) Het vak hoort thuis in de sociaal- of wereld oriënterende
vakken. De Bijbel of de Koran zijn de bron van waarden waaruit leerkrachten en ouders hun
inspiratie opdoen.
2. Multireligieuze scholen: dialogisch levensbeschouwelijk onderwijs. Niet gericht vanuit een
eigen sterk gevoelde en geformuleerde identiteit. Leerling kiezen vanuit eigen interesse en
nieuwsgierigheid met het oog op vragen die er in hun ogen toe doen.
3. Interreligieuze scholen: scholen zonder eigen levensbeschouwelijke identiteit. Men
identificeert zich niet met een geloof. Veel geloven mogen zich presenteren. Alle geloven
mogen invulling geven aan de lessen. Onder het motto: geloof voegt iets toe aan het
menszijn! Welk geloof? Daarin worden geen keuzes gemaakt. Kind kiest zelf!
Relatie met intercultureel onderwijs
- Leerlingen leren omgaan met overeenkomsten en verschillen die samenhangen met etnische
en culturele afkomst. Dit moet gericht zijn op het gelijkwaardig functioneren in de
Nederlandse samenleving.
- Voor mij is GS dus een aspect van intercultureel onderwijs en Burgerschapsvorming.
