Boek: Medische terminologie pathologie
Tumoren
Benigne (goedaardige) tumoren Maligne (kwaadaardige)
tumoren
- Gezonde cellen - Cellen die sterk afwijken van de
- Langzame groei oorspronkelijke cellen
- Tumor heeft meestal een kapsel - Vaak snelle groei door het
en dringt niet door in ander kapsel heen
weefsel (kan wel ander weefsel - Cellen dringen binnen bij ander
verdringen) weefsel, bloedbaan en
- Geen uitzaaiingen lymfebanen
- Soms wel ingrepen nodig - Uitzaaiingen door het gehele
lichaam
- Zonder behandeling dodelijk
» Goedaardig gezwel in het hoofd kan drukverhoging in de hersenen
geven en klachten als, hoofdpijn, misselijkheid, braken en
visusproblemen.
» Poliepen in de dikke darm kunnen uitgroeien tot kwaadaardige
tumoren als ze niet verwijderd worden
» Myomen (vleesbomen) zijn goedaardige gezwellen in de baarmoeder
en worden alleen verwijderd als de zorgvrager hier last van heeft
(hevige menstruatie of pijnklachten). Slechts 1 op de 10.000 groeit
uit tot een kwaadaardig gezwel, dan worden ze myosarcomen
genoemd.
Benigne tumoren komen vaker voor dan maligne
Ontstaan van tumoren
De gezwellen gaan vrijwel altijd uit van dekweefsel (epitheel) of
steun- of bindweefsel.
Benigne tumoren
Benigne tumoren die van epitheel uitgaan, zijn:
- Gesteelde tumoren die uitgaan van het slijmvlies:
poliepen (b.v. neuspoliep)
- Tumoren van de huid met wrat- of
bloemkoolachtige vorm: papillomen
*papillom
en
Van het bindweefsel zijn afkomstig:
- Vetgezwelletjes: lipomen
- Bindweefseltumoren: fibromen
1
,Maligne tumoren
Sarcoom:
Kwaadaardig gezwel dat ontstaat in het steunweefsel (bindweefsel,
spierweefsel, steunweefsel, kraakbeen en beenweefsel), zoals
osteosarcomen van botweefsel en lipsarcomen van vetweefsel
Carcinoom:
Kwaadaardig gezwel dat ontstaat in het dekweefsel (huid- en slijmvliezen),
zoals mammacarcinomen of cervixcarcinomen.
Tabel: aantal beruchte maligne tumoren
Uitgaande van epitheel (huid- en Uitgaande van bind-, spier- of
slijmvliezen steunweefsel
- Bronchuscarcinoom - Osteosarcoom
- Maagcarcinoom - Chondrosarcoom
- Oesofaguscarcinoom (slokdarm) - Myosarcoom
- Pancreas(kop)carcinoom
- Coloncarcinoom
- Prostaatcarcinoom
- Blaascarcinoom
- Uteruscarcinoom
Leukemie
Kwaadaardige woekering van bloedcellen
Er ontstaan grote aantallen jonge, onvolwaardige leukocyten die uit
het beenmerg het bloed in stromen en in het beenmerg de vorming
van andere bloedcellen verdringen.
Ziekte van Hodgkin
Kwaadaardige woekering van lymfeklieren
De lymfeklieren worden groter, maken jonge onrijpe en niet goed
functionerende lymfocyten aan.
Metastase
Maligne tumoren kunnen binnendringen in het omringende weefsel
en daar de cellen vernietigen, waardoor op die plaatsen bijvoorbeeld
bloedingen kunnen ontstaan.
Maligne tumorcellen kunnen ook via het bloed of lymfebanen elders
in het lichaam terechtkomen, zich daar vastzetten en op die plaats
een nieuwe cel woekering veroorzaken. Deze uitzaaiingen noemen
we metastasen
2
, Vervoer via de Hematogene metastasering
bloedbaan
Vervoer via de Lymfogene metastasering
lymfebaan
Vaak metastaseren carcinomen in lymfeklieren, botten, lever,
hersenen of longen.
Oorzaken
Factoren die kunnen aanzetten tot maligne cel woekering
Oorzaak Zet aan tot
Roken Bronchuscarcinoom
Asbest Mesothelioom (kwaadaardige aandoening van
het longvlies)
Radioactiviteit Leukemie
Verkeerde voeding Darmkanker
Zonnestraling Huidkanker
Erfelijkheid Bepaalde vormen van mammacarcinoom
HPV Cervixcarcinoom
Het complexe samenspel van groeibevordende en groei remmende
factoren is verstoord, mogelijk door een bepaalde prikkel of verandering
(mutatie) van de DNA-moleculen, die samen een chromosoom vormen.
DNA (desoxyribonucleïnezuur) is bepalend voor de typerende kenmerken
van de cel waarvan het deel uitmaakt.
Wanneer nu uit een cel met vervormde DNA-moleculen twee nieuwe cellen
ontstaan, zullen deze cellen ook afwijkende DNA-moleculen bevatten.
Binnen bepaalde bevolkingsgroepen komen bepaalde soorten kanker meer
of juist minder voor. Bijvoorbeeld:
Westerse landen => vaak borstkanker
Aziatische landen => vaker maagkanker
Mogelijk heeft dit te maken met de voedingspatronen en/of de genen van
de bevolking.
Classificatie en stadiëring
Om een maligne aandoening in kaart te brengen, bestaat voor tumoren
(dus niet voor leukemie) de zogenoemde TNM-classificatie.
3
Tumoren
Benigne (goedaardige) tumoren Maligne (kwaadaardige)
tumoren
- Gezonde cellen - Cellen die sterk afwijken van de
- Langzame groei oorspronkelijke cellen
- Tumor heeft meestal een kapsel - Vaak snelle groei door het
en dringt niet door in ander kapsel heen
weefsel (kan wel ander weefsel - Cellen dringen binnen bij ander
verdringen) weefsel, bloedbaan en
- Geen uitzaaiingen lymfebanen
- Soms wel ingrepen nodig - Uitzaaiingen door het gehele
lichaam
- Zonder behandeling dodelijk
» Goedaardig gezwel in het hoofd kan drukverhoging in de hersenen
geven en klachten als, hoofdpijn, misselijkheid, braken en
visusproblemen.
» Poliepen in de dikke darm kunnen uitgroeien tot kwaadaardige
tumoren als ze niet verwijderd worden
» Myomen (vleesbomen) zijn goedaardige gezwellen in de baarmoeder
en worden alleen verwijderd als de zorgvrager hier last van heeft
(hevige menstruatie of pijnklachten). Slechts 1 op de 10.000 groeit
uit tot een kwaadaardig gezwel, dan worden ze myosarcomen
genoemd.
Benigne tumoren komen vaker voor dan maligne
Ontstaan van tumoren
De gezwellen gaan vrijwel altijd uit van dekweefsel (epitheel) of
steun- of bindweefsel.
Benigne tumoren
Benigne tumoren die van epitheel uitgaan, zijn:
- Gesteelde tumoren die uitgaan van het slijmvlies:
poliepen (b.v. neuspoliep)
- Tumoren van de huid met wrat- of
bloemkoolachtige vorm: papillomen
*papillom
en
Van het bindweefsel zijn afkomstig:
- Vetgezwelletjes: lipomen
- Bindweefseltumoren: fibromen
1
,Maligne tumoren
Sarcoom:
Kwaadaardig gezwel dat ontstaat in het steunweefsel (bindweefsel,
spierweefsel, steunweefsel, kraakbeen en beenweefsel), zoals
osteosarcomen van botweefsel en lipsarcomen van vetweefsel
Carcinoom:
Kwaadaardig gezwel dat ontstaat in het dekweefsel (huid- en slijmvliezen),
zoals mammacarcinomen of cervixcarcinomen.
Tabel: aantal beruchte maligne tumoren
Uitgaande van epitheel (huid- en Uitgaande van bind-, spier- of
slijmvliezen steunweefsel
- Bronchuscarcinoom - Osteosarcoom
- Maagcarcinoom - Chondrosarcoom
- Oesofaguscarcinoom (slokdarm) - Myosarcoom
- Pancreas(kop)carcinoom
- Coloncarcinoom
- Prostaatcarcinoom
- Blaascarcinoom
- Uteruscarcinoom
Leukemie
Kwaadaardige woekering van bloedcellen
Er ontstaan grote aantallen jonge, onvolwaardige leukocyten die uit
het beenmerg het bloed in stromen en in het beenmerg de vorming
van andere bloedcellen verdringen.
Ziekte van Hodgkin
Kwaadaardige woekering van lymfeklieren
De lymfeklieren worden groter, maken jonge onrijpe en niet goed
functionerende lymfocyten aan.
Metastase
Maligne tumoren kunnen binnendringen in het omringende weefsel
en daar de cellen vernietigen, waardoor op die plaatsen bijvoorbeeld
bloedingen kunnen ontstaan.
Maligne tumorcellen kunnen ook via het bloed of lymfebanen elders
in het lichaam terechtkomen, zich daar vastzetten en op die plaats
een nieuwe cel woekering veroorzaken. Deze uitzaaiingen noemen
we metastasen
2
, Vervoer via de Hematogene metastasering
bloedbaan
Vervoer via de Lymfogene metastasering
lymfebaan
Vaak metastaseren carcinomen in lymfeklieren, botten, lever,
hersenen of longen.
Oorzaken
Factoren die kunnen aanzetten tot maligne cel woekering
Oorzaak Zet aan tot
Roken Bronchuscarcinoom
Asbest Mesothelioom (kwaadaardige aandoening van
het longvlies)
Radioactiviteit Leukemie
Verkeerde voeding Darmkanker
Zonnestraling Huidkanker
Erfelijkheid Bepaalde vormen van mammacarcinoom
HPV Cervixcarcinoom
Het complexe samenspel van groeibevordende en groei remmende
factoren is verstoord, mogelijk door een bepaalde prikkel of verandering
(mutatie) van de DNA-moleculen, die samen een chromosoom vormen.
DNA (desoxyribonucleïnezuur) is bepalend voor de typerende kenmerken
van de cel waarvan het deel uitmaakt.
Wanneer nu uit een cel met vervormde DNA-moleculen twee nieuwe cellen
ontstaan, zullen deze cellen ook afwijkende DNA-moleculen bevatten.
Binnen bepaalde bevolkingsgroepen komen bepaalde soorten kanker meer
of juist minder voor. Bijvoorbeeld:
Westerse landen => vaak borstkanker
Aziatische landen => vaker maagkanker
Mogelijk heeft dit te maken met de voedingspatronen en/of de genen van
de bevolking.
Classificatie en stadiëring
Om een maligne aandoening in kaart te brengen, bestaat voor tumoren
(dus niet voor leukemie) de zogenoemde TNM-classificatie.
3
