Schrijven
Samenvattingen Pak je pen
Hoofdstuk 1: de pengreep
1.1 Het aanleren van de pengreep
De goede greep is de driepuntsgreep. Dit leer je in verschillende stappen aan. Dit kan met liedjes en
stippen op de handen zetten waar de pen de hand raakt. De andere hand moet het blad papier
vasthouden.
1.2 Correcte pengrepen
De driepuntsgreep bestaat uit duim, wijsvinger en middelvinger. De wijsvinger is de schrijfvinger.
Hiermee trek je de pen steeds naar je toe. De duim ligt in oppositie en is de duwende/dwingende
vinger. De middelvinger duwt mee en is de ondersteunde vinger.
De vierpuntsgreep is ook in gebruik door veel mensen. Hierbij staat de middelvinger ook op de pen
en neemt de ringvinger de ondersteunende functie over. Met deze greep schrijf je ontspannen.
Bij een laterale greep wordt de duim niet geheel in oppositie gebracht. Het is net zoals je een sleutel
vast houdt. De duim is vaker gestrekt en de mobiliteit van vingers wordt erg klein.
Wanneer vingers of pols niet bewegen heb je de statische greep. Dit doen we vaak wel bij een
handtekening zetten. Dit is dus totaal geen goede greep.
1.3 Posities van de hand
De hand ligt onder de schrijfregel: dit zie je bij de meeste rechtshandigen. De beste positie is in het
verlengde van de arm.
De hand kan ook naar buiten wijzen (extensie). Hierbij kan de pols veel spanning krijgen dus
corrigeren!
De hand kan licht naar binnen wijzen (flexie). Bij lichte flexie vormt de buitenzijde van de pols een
rechte lijn met de hand en onderarm. Dit kan wel comfortabel zijn.
De hand ligt boven de schrijfregel: dit noem je ook wel inverted of geïnverteerde positie. De pols is
sterk naar binnen gekromd (flexie) en de penpunt wijst naar het lichaam. Ook wel het ‘bokkenpootje’
genoemd. Vaak schrijven linkshandigen zo.
1.4 Pendruk en greepdruk
Greepdruk is de kracht waarmee iemand in zijn pen knijpt en pendruk is de druk waarmee iemand de
pen op het papier drukt. Je ziet het door witkleuring of eelt.
1.5 En als het moeilijk is…
Pendruk en greepdruk corrigeren
Bewustwording van het kind is belangrijk. Biedt oefeningen om te laten ervaren dat het
anders kan.
Vb.: rol een slangetje van plastine/klei en wikkel dit om de pen op de gripplaats. Laat er nu
enkele woorden of regels mee schrijven. Is er een duidelijke afruk te zien?
Vb.: een vulpotlood knapt bij teveel druk dus dit kan ook helpen.
Verkeerde pengrepen corrigeren
Je kan kinderen de goede pengreep aanleren door duidelijke instructie. Bij jongere kinderen
lukt dat sneller.
Vb. varkenspootje: richt het oefenen op het naar buiten kantelen van de pols en op het
buigen en strekken van de vingers.
Vb. laterale flexiegreep: duim wordt tegen de gesloten vuist geklemd. Oefenen en gerichte
instructie zijn belangrijk. Alle aspecten van de handfuncties moeten geoefend worden.
Vb. vuistgreep: instructie helpt goed. Mocht het in de ontwikkeling zitten dan moeten er
medici aan bod komen.
Vb. te dicht bij de penpunt: doe een experimentje. Laat ze steeds verder omhoog gaan met
hun greep. Wanneer is de tekst wel te zien? Een postelastiek kan het ideale grippunt
aangeven.
, Schrijven
Samenvattingen Pak je pen
Je hebt ook hulpmiddelen als grippers. Het is niet voor iedereen handig! Begin met instructie
en vraag je af of de motoriek goed ontwikkeld is.
Materialen voor oefening van de handfunctie: vingers moeten kunnen buigen en strekken en
de duim moet kunnen opponeren. Je oefent de handfunctie met insteekkralen of mozaiek,
kralenplank, bouwen met kleine blokjes, rijgen met kralen, spelen en mikken met knikkers,
schroeven en moeren, knippen met schaar etc.
Begrippen zie blz. 21
Hoofdstuk 2: de zitschrijfhouding
2.1 het meubilair
Om te beginnen heb je goed meubilair nodig. Knieën, enkels en heupen hebben een hoek van 90
graden. Controleer het meubilair wel 2x per jaar. De tafel is te hoog als schouders en bovenarmen
teveel worden opgetild. De tafel is te laag als de onderarmen niet horizontaal op het blad kunnen
rusten of de rug teveel gekromd wordt. Zitballen kunnen rust geven omdat ze gebruik maken van
hun buik- en rugspieren, maar kunnen ook irriteren doordat het als skippybal wordt gebruikt.
2.2 het aanleren van een correcte zitschrijfhouding
1. De voeten staan plat op de grond en een stukje uit elkaar
2. kinderen zitten recht op beiden billen en achterop de zitting
3. er is een kleine afstand tussen buik en de tafelrand
4. het hoofd is licht gebogen: naar voren en soms ook iets opzij.
5. er is voldoende afstand tussen ogen en papier.
6. de schouders zijn vrijwel horizontaal en evenwijdig aan de tafelrand
7. beide onderarmen rusten op het tafelblad. Beide ellebogen liggen op het tafelblad of een klein
stukje daarbuiten.
8. de hand in het verlengde van de onderarm, zonder knik (flexie/extensie)
9. het schrijfblad ligt niet middenvoor maar aan de kant van de schrijfhand.
10. het schrijfblad ligt schuin gedraaid, even schuin als de onderarm.
11. de schrijfhand ligt onder de regel. Bij sommige linkshandige kinderen erboven.
12. de niet-schrijfhand ligt op het schrijfblad naast of iets boven de schrijfhand.
2.3 de bladligging en de niet-schrijfhand
Schrijven doe je op een schuin liggend papier in het verlengde van de onderarm. De niet schrijfhand
houdt het papier vast en schuift het regelmatig naar boven. Je kan vanaf het 9 e jaar verwachten dat
kinderen op schuin liggend papier schrijven en de goede schrijfpositie hebben. Je kan ook gericht
instructie geven: ga rechtop zitten en schuif je stoel aan, leg beide handen met de vingertoppen
tegen elkaar aan, houd je ellebogen op de tafel, zowel de ellebogen als handen maken een hoek van
90 graden nu, zit je ontspannen plak dan een stickertje onder je elleboog dit is je draaipunt etc.
2.4 progressie van de schrijfhand
Progressie van de schrijfhand wil zeggen: het bewegen van de schrijfhand over het papier en de
handverplaatsing die telkens nodig is als er enkele letters geschreven zijn. Zie tabel blz 29
2.5 afstand tussen neus en tafel
De afstand groeit met de lengte van het kind mee.
2.6 andere manieren om de zitschrijfhouding aan te leren
Je kan het ook net als de pengreep met een liedje of versje aanleren. Belangrijk is dat je een vaste
lichaamsroutine hanteert.
Samenvattingen Pak je pen
Hoofdstuk 1: de pengreep
1.1 Het aanleren van de pengreep
De goede greep is de driepuntsgreep. Dit leer je in verschillende stappen aan. Dit kan met liedjes en
stippen op de handen zetten waar de pen de hand raakt. De andere hand moet het blad papier
vasthouden.
1.2 Correcte pengrepen
De driepuntsgreep bestaat uit duim, wijsvinger en middelvinger. De wijsvinger is de schrijfvinger.
Hiermee trek je de pen steeds naar je toe. De duim ligt in oppositie en is de duwende/dwingende
vinger. De middelvinger duwt mee en is de ondersteunde vinger.
De vierpuntsgreep is ook in gebruik door veel mensen. Hierbij staat de middelvinger ook op de pen
en neemt de ringvinger de ondersteunende functie over. Met deze greep schrijf je ontspannen.
Bij een laterale greep wordt de duim niet geheel in oppositie gebracht. Het is net zoals je een sleutel
vast houdt. De duim is vaker gestrekt en de mobiliteit van vingers wordt erg klein.
Wanneer vingers of pols niet bewegen heb je de statische greep. Dit doen we vaak wel bij een
handtekening zetten. Dit is dus totaal geen goede greep.
1.3 Posities van de hand
De hand ligt onder de schrijfregel: dit zie je bij de meeste rechtshandigen. De beste positie is in het
verlengde van de arm.
De hand kan ook naar buiten wijzen (extensie). Hierbij kan de pols veel spanning krijgen dus
corrigeren!
De hand kan licht naar binnen wijzen (flexie). Bij lichte flexie vormt de buitenzijde van de pols een
rechte lijn met de hand en onderarm. Dit kan wel comfortabel zijn.
De hand ligt boven de schrijfregel: dit noem je ook wel inverted of geïnverteerde positie. De pols is
sterk naar binnen gekromd (flexie) en de penpunt wijst naar het lichaam. Ook wel het ‘bokkenpootje’
genoemd. Vaak schrijven linkshandigen zo.
1.4 Pendruk en greepdruk
Greepdruk is de kracht waarmee iemand in zijn pen knijpt en pendruk is de druk waarmee iemand de
pen op het papier drukt. Je ziet het door witkleuring of eelt.
1.5 En als het moeilijk is…
Pendruk en greepdruk corrigeren
Bewustwording van het kind is belangrijk. Biedt oefeningen om te laten ervaren dat het
anders kan.
Vb.: rol een slangetje van plastine/klei en wikkel dit om de pen op de gripplaats. Laat er nu
enkele woorden of regels mee schrijven. Is er een duidelijke afruk te zien?
Vb.: een vulpotlood knapt bij teveel druk dus dit kan ook helpen.
Verkeerde pengrepen corrigeren
Je kan kinderen de goede pengreep aanleren door duidelijke instructie. Bij jongere kinderen
lukt dat sneller.
Vb. varkenspootje: richt het oefenen op het naar buiten kantelen van de pols en op het
buigen en strekken van de vingers.
Vb. laterale flexiegreep: duim wordt tegen de gesloten vuist geklemd. Oefenen en gerichte
instructie zijn belangrijk. Alle aspecten van de handfuncties moeten geoefend worden.
Vb. vuistgreep: instructie helpt goed. Mocht het in de ontwikkeling zitten dan moeten er
medici aan bod komen.
Vb. te dicht bij de penpunt: doe een experimentje. Laat ze steeds verder omhoog gaan met
hun greep. Wanneer is de tekst wel te zien? Een postelastiek kan het ideale grippunt
aangeven.
, Schrijven
Samenvattingen Pak je pen
Je hebt ook hulpmiddelen als grippers. Het is niet voor iedereen handig! Begin met instructie
en vraag je af of de motoriek goed ontwikkeld is.
Materialen voor oefening van de handfunctie: vingers moeten kunnen buigen en strekken en
de duim moet kunnen opponeren. Je oefent de handfunctie met insteekkralen of mozaiek,
kralenplank, bouwen met kleine blokjes, rijgen met kralen, spelen en mikken met knikkers,
schroeven en moeren, knippen met schaar etc.
Begrippen zie blz. 21
Hoofdstuk 2: de zitschrijfhouding
2.1 het meubilair
Om te beginnen heb je goed meubilair nodig. Knieën, enkels en heupen hebben een hoek van 90
graden. Controleer het meubilair wel 2x per jaar. De tafel is te hoog als schouders en bovenarmen
teveel worden opgetild. De tafel is te laag als de onderarmen niet horizontaal op het blad kunnen
rusten of de rug teveel gekromd wordt. Zitballen kunnen rust geven omdat ze gebruik maken van
hun buik- en rugspieren, maar kunnen ook irriteren doordat het als skippybal wordt gebruikt.
2.2 het aanleren van een correcte zitschrijfhouding
1. De voeten staan plat op de grond en een stukje uit elkaar
2. kinderen zitten recht op beiden billen en achterop de zitting
3. er is een kleine afstand tussen buik en de tafelrand
4. het hoofd is licht gebogen: naar voren en soms ook iets opzij.
5. er is voldoende afstand tussen ogen en papier.
6. de schouders zijn vrijwel horizontaal en evenwijdig aan de tafelrand
7. beide onderarmen rusten op het tafelblad. Beide ellebogen liggen op het tafelblad of een klein
stukje daarbuiten.
8. de hand in het verlengde van de onderarm, zonder knik (flexie/extensie)
9. het schrijfblad ligt niet middenvoor maar aan de kant van de schrijfhand.
10. het schrijfblad ligt schuin gedraaid, even schuin als de onderarm.
11. de schrijfhand ligt onder de regel. Bij sommige linkshandige kinderen erboven.
12. de niet-schrijfhand ligt op het schrijfblad naast of iets boven de schrijfhand.
2.3 de bladligging en de niet-schrijfhand
Schrijven doe je op een schuin liggend papier in het verlengde van de onderarm. De niet schrijfhand
houdt het papier vast en schuift het regelmatig naar boven. Je kan vanaf het 9 e jaar verwachten dat
kinderen op schuin liggend papier schrijven en de goede schrijfpositie hebben. Je kan ook gericht
instructie geven: ga rechtop zitten en schuif je stoel aan, leg beide handen met de vingertoppen
tegen elkaar aan, houd je ellebogen op de tafel, zowel de ellebogen als handen maken een hoek van
90 graden nu, zit je ontspannen plak dan een stickertje onder je elleboog dit is je draaipunt etc.
2.4 progressie van de schrijfhand
Progressie van de schrijfhand wil zeggen: het bewegen van de schrijfhand over het papier en de
handverplaatsing die telkens nodig is als er enkele letters geschreven zijn. Zie tabel blz 29
2.5 afstand tussen neus en tafel
De afstand groeit met de lengte van het kind mee.
2.6 andere manieren om de zitschrijfhouding aan te leren
Je kan het ook net als de pengreep met een liedje of versje aanleren. Belangrijk is dat je een vaste
lichaamsroutine hanteert.
