Week 1
Hoofdstuk 1 Terreinverkenning
Privaatrecht Publiekrecht
Vermogensrecht Staatsrecht
Ondernemingsrecht Bestuursrecht
Procesrecht Strafrecht
1.2 Waarom recht
De vier functies van het recht zijn de geschil oplossende functie, de additionele functie, de
normatieve functie en de instrumentele functie.
1. De geschil oplossende functie; in de Westerse cultuur is eigenrichting verboden,
dus zelf actie ondernemen, het is namelijk zo dat er rechterlijke organisaties zijn die
bepalen of iemand moet worden gestraft en zo ja, op welke wijze de desbetreffende
persoon moet worden gestraft.
2. De additionele functie; biedt een rechtsregel als partijen vergeten zijn afspraken te
maken op een bepaald punt.
3. De normatieve functie; dit zijn gedragsregels die moeten worden nageleefd. Deze
gedragsregels worden zowel ethische normen als rechtsnormen genoemd.
4. De instrumentele functie; de wetgever bepaalt hierbij op welke wijze bepaalde
dingen gebeuren. Dit zijn vaak alledaagse dingen, zoals dat rechts voorrang heeft.
1.3 Waar vinden we het recht?
Recht kunnen we terugvinden in diverse rechtsbronnen. Nederland kent vier verschillende
soorten rechtsbronnen; de wet, het verdrag de jurisprudentie en de gewoonte.
1.3.1 Wet
Het privaatrecht:
1. Vermogensrecht
Hieronder vallen alle handelingen die met geld te maken hebben; daarnaast zijn
deze handelingen tussen burgers onderling en aan deze handelingen kunnen
juridische gevolgen zitten. Bij het vermogensrecht is het zo dat er schade wordt
geleden (BW 3, 5, 6).
2. Personen- en familierecht
Hieronder vallen zaken zoals; geboorte, scheiding, huwelijk, adoptie etc. (BW 1).
3. Ondernemingsrecht
Dit is een rechtsgebied waarin alles wordt geregeld wat betreft ondernemingen en
bedrijven (BW 2) .
4. Burgerlijk procesrecht
,Het burgerlijk procesrecht is het recht tussen twee of meer burgers onderling.
Een van de burgers moet dan naar de rechter stappen om zijn gelijk te krijgen bij een
geschil en dit heet procederen (Rv).
, Het publiekrecht:
1. Strafrecht
Bij het strafrecht worden er altijd sancties geëist door het openbaar ministerie. Dit is
het geval als burgers of instanties de normen overtreden (Sr)
2. Staatsrecht
Onder het staatsrecht valt de wijze waarop het Nederlandse regeringsstelsel vorm
wordt gegeven. Dit gebeurd door middel van verkiezingen door de burgers (GW)
3. Bestuursrecht
In het bestuursrecht staat welke mogelijkheden de overheid heeft om leidend op te
treden tegen de maatschappij (Awb)
Wetgevers
Wetgever op centraal niveau is met name de nationale wetgever, die is samengesteld uit
enerzijds de regering en anderzijds de Staten-Generaal (die uit de 2e en 1e kamer
bestaan). De wetten van de nationale wetgever vormen tezamen de hiervoor genoemde
regelgeving uit Den Haag (het Binnenhof). Deze leiden tot daadwerkelijke wetten.
Decentrale wetgevers treffen we onder meer aan op provinciaal en gemeentelijk niveau.
Door hen uitgevaardigde regels dragen echter niet de naam “Wet”, maar “Verordening”. Op
provinciaal niveau zijn Provinciale Staten bevoegd verordeningen voor hun provincie tot
stand te brengen, op gemeentelijk niveau is dat de gemeenteraad.
Andere instanties zijn ook bevoegd om wetten uit te vaardigen. Hierbij kan gedacht worden
aan de Sociaal-Economische Raad (de SER) en ook de waterschappen kunnen regels
uitvaardigen.
Rangorde tussen wetgevende organen
1. Hogere regels gaan boven lagere regels. Als een gemeentelijke verordening in
strijd is met een verordening van de provincie waarbinnen de gemeente zich bevindt,
dan zal de rechter de gemeentelijke verordening onverbindend verklaren. Een wet in
formele zin gaat weer boven een provinciale verordening.
2. Bijzondere regels gaan boven algemene regels. Wetten of verordeningen voor
bepaalde mensen gaan voor algemene wetten of verordeningen.
3. Jongere regels gaan boven oudere regels. Zijn 2 wetten van gelijk niveau met
elkaar in strijd, dan zal de rechter de meest recente wet toepassen.
Hoofdstuk 1 Terreinverkenning
Privaatrecht Publiekrecht
Vermogensrecht Staatsrecht
Ondernemingsrecht Bestuursrecht
Procesrecht Strafrecht
1.2 Waarom recht
De vier functies van het recht zijn de geschil oplossende functie, de additionele functie, de
normatieve functie en de instrumentele functie.
1. De geschil oplossende functie; in de Westerse cultuur is eigenrichting verboden,
dus zelf actie ondernemen, het is namelijk zo dat er rechterlijke organisaties zijn die
bepalen of iemand moet worden gestraft en zo ja, op welke wijze de desbetreffende
persoon moet worden gestraft.
2. De additionele functie; biedt een rechtsregel als partijen vergeten zijn afspraken te
maken op een bepaald punt.
3. De normatieve functie; dit zijn gedragsregels die moeten worden nageleefd. Deze
gedragsregels worden zowel ethische normen als rechtsnormen genoemd.
4. De instrumentele functie; de wetgever bepaalt hierbij op welke wijze bepaalde
dingen gebeuren. Dit zijn vaak alledaagse dingen, zoals dat rechts voorrang heeft.
1.3 Waar vinden we het recht?
Recht kunnen we terugvinden in diverse rechtsbronnen. Nederland kent vier verschillende
soorten rechtsbronnen; de wet, het verdrag de jurisprudentie en de gewoonte.
1.3.1 Wet
Het privaatrecht:
1. Vermogensrecht
Hieronder vallen alle handelingen die met geld te maken hebben; daarnaast zijn
deze handelingen tussen burgers onderling en aan deze handelingen kunnen
juridische gevolgen zitten. Bij het vermogensrecht is het zo dat er schade wordt
geleden (BW 3, 5, 6).
2. Personen- en familierecht
Hieronder vallen zaken zoals; geboorte, scheiding, huwelijk, adoptie etc. (BW 1).
3. Ondernemingsrecht
Dit is een rechtsgebied waarin alles wordt geregeld wat betreft ondernemingen en
bedrijven (BW 2) .
4. Burgerlijk procesrecht
,Het burgerlijk procesrecht is het recht tussen twee of meer burgers onderling.
Een van de burgers moet dan naar de rechter stappen om zijn gelijk te krijgen bij een
geschil en dit heet procederen (Rv).
, Het publiekrecht:
1. Strafrecht
Bij het strafrecht worden er altijd sancties geëist door het openbaar ministerie. Dit is
het geval als burgers of instanties de normen overtreden (Sr)
2. Staatsrecht
Onder het staatsrecht valt de wijze waarop het Nederlandse regeringsstelsel vorm
wordt gegeven. Dit gebeurd door middel van verkiezingen door de burgers (GW)
3. Bestuursrecht
In het bestuursrecht staat welke mogelijkheden de overheid heeft om leidend op te
treden tegen de maatschappij (Awb)
Wetgevers
Wetgever op centraal niveau is met name de nationale wetgever, die is samengesteld uit
enerzijds de regering en anderzijds de Staten-Generaal (die uit de 2e en 1e kamer
bestaan). De wetten van de nationale wetgever vormen tezamen de hiervoor genoemde
regelgeving uit Den Haag (het Binnenhof). Deze leiden tot daadwerkelijke wetten.
Decentrale wetgevers treffen we onder meer aan op provinciaal en gemeentelijk niveau.
Door hen uitgevaardigde regels dragen echter niet de naam “Wet”, maar “Verordening”. Op
provinciaal niveau zijn Provinciale Staten bevoegd verordeningen voor hun provincie tot
stand te brengen, op gemeentelijk niveau is dat de gemeenteraad.
Andere instanties zijn ook bevoegd om wetten uit te vaardigen. Hierbij kan gedacht worden
aan de Sociaal-Economische Raad (de SER) en ook de waterschappen kunnen regels
uitvaardigen.
Rangorde tussen wetgevende organen
1. Hogere regels gaan boven lagere regels. Als een gemeentelijke verordening in
strijd is met een verordening van de provincie waarbinnen de gemeente zich bevindt,
dan zal de rechter de gemeentelijke verordening onverbindend verklaren. Een wet in
formele zin gaat weer boven een provinciale verordening.
2. Bijzondere regels gaan boven algemene regels. Wetten of verordeningen voor
bepaalde mensen gaan voor algemene wetten of verordeningen.
3. Jongere regels gaan boven oudere regels. Zijn 2 wetten van gelijk niveau met
elkaar in strijd, dan zal de rechter de meest recente wet toepassen.
