1. Kan het biologisch risicogedrag borderline verklaren BS 9, MB
&
2. Kan van verschillende psychofarmaca de (contra-indicaties, werking en
bijwerking, bijzonderheden en interacties benoemen. BS 9, MB
Persoonlijkheid
Een stabiel patroon van omgaan met jezelf en anderen, waaraan iemand
herkenbaar is, over alle situaties heen, noemen wij persoonlijkheidsstijl. Een
persoonlijkheid bouw je op en aan de hand van die persoonlijkheid kan het zo
zijn dat je persoonlijkheid dusdanige vormen aanneemt, dat je in het sociale
contact niet meer kan functioneren → dan ontstaan persoonlijkheidsstoornissen.
Die worden later benoemd.
Iedereen heeft bepaalde persoonlijkheidstrekken, die soms lastig maar ook nuttig en grappig
kunnen zijn. Hangt af van de situatie. Zolang je je stijl maar flexibel kunt aanpassen aan de
situatie.
“Normale” mensen bestaan niet. Iedereen heeft zo zijn eigenaardigheden, zolang als men er
maar goed mee weet om te gaan. “Normaliteit is verdunde pathologie”.
Wanneer wordt een persoonlijkheidsstijl een persoonlijkheidsstoornis?
Als je persoonlijkheid, de wijze van omgaan met jezelf en anderen, je in de weg gaat zitten,
gaat leiden tot problemen in de omgang met anderen, studie en werk problemen,
relatieproblemen.
Persoonlijkheidsstoornis
Wordt gekenmerkt door een diepgeworteld star omgangs-, waarnemings- en denkpatroon
dat kan leiden tot ernstige beperkingen in het dagelijks functioneren. Het vermogen om
verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen gedrag is gestoord. Er is een beperkte kijk op
zichzelf, de omgeving en de wereld om hen heen. Persoonlijkheidsstoornissen kan je lezen
in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Een
persoonlijkheidsstoornis is een medische diagnose.
Soorten persoonlijkheidsstoornissen
• Cluster A: Vreemd en excentriek gedrag
• Cluster B: Dramatisch, emotioneel of labiel gedrag
• Cluster C: Nerveus of angstig gedrag
,
,Borderline persoonlijkheidsstoornis
● Meer vrouwen dan mannen
● Komt tevoorschijn tussen de 16 en 25 jaar
● Deze mensen hebben meestal instabiele relaties met andere mensen.
● Ze zijn vaak impulsief.
● Ze hebben een wankel en wisselend zelfbeeld.
● Ze hebben last van plotselinge, extreme stemmingswisselingen en terugkerend
suïcidaal gedrag.
● Ze ervaren een chronisch gevoel van leegte.
● Ze kunnen heel goed relaties aangaan, want zijn vaak heel sociaal. Ook kunnen ze
het makkelijk verbreken. Het aanhouden van een relatie is voor hun wel moeilijk en
het opbouwen is lastig. Ze denken dat anderen hun kwaad doen en ze komen dan
vaak te dichtbij, waardoor ze weer de relatie verbreken. Dan krijgen ze daarna spijt
en voelen ze zich eenzaam en proberen ze het weer.
● Ze kunnen opeens heel agressief zijn
● Leven gaat in hele hoge toppen en lage dalen
(Theorieën) mogelijke Oorzaken: Borderline persoonlijkheidsstoornis
Er is geen exacte, duidelijke oorzaak. Alleen dit kunnen mogelijke oorzaken zijn.
● Hysterie (Freud 1856-1939)
● Vroege ontwikkelingsstoornis, een niet ontwikkelde agressie regulatie drift (Kernberg
1928- heden)
● Opeenstapeling van trauma’s in de kindertijd (Rhode-Dasher 1937- heden)
● Ervaringen met geweld en seksueel misbruik (iReddeman 1943-heden, Sachse 1949
-heden)
● Gevolgen van bindingstrauma (Ruppert 1957 – heden)
Als je ooit bent verbonden met iemand en opeens verlaten wordt, wat veroorzaakt
wordt door een trauma (Bijvoorbeeld baby’s die in de wieg achtergelaten worden
voor 24 uur met een flesje melk, wat ze natuurlijk niet zelf kunnen pakken)
Behandelmogelijkheden BPS
● Cognitieve gedragstherapie: ‘verkeerde’ denkpatronen om te buigen, realistischer te
kijken naar situaties en gedrag te veranderen;
● Schematherapie: Schematherapie gaat ervan uit dat jouw huidige gevoelsleven en
de manier waarop je naar jezelf en anderen kijkt, wordt bepaald door ervaringen en
gebeurtenissen uit het verleden.
● Psychodynamisch therapie: Samen met je therapeut aan het werk. Je krijgt daarbij
inzicht in vertrouwde overlevingsstrategieën en welk gedrag je kan helpen om minder
last te hebben van je klachten.
● Vaardigheidstraining emotie regulatie stoornis: Je leert beter omgaan met je emoties
en meer balans te krijgen in je leven.
● Systeemtherapie: Samen onderzoeken we hoe we de (negatieve) invloed van
borderline op je relaties kunnen verminderen.
● Mentally based treatment: MBT is een behandeling waarin je het gedrag van jezelf
en van anderen beter kan begrijpen. Je krijgt meer zicht op achterliggende gevoelens
en gedachten.
, ● Dialectische gedragstherapie: het denken, voelen en het gedrag wordt onderzocht.
Daarna ervaar je wat de gevolgen zijn van je houding en gedrag op anderen.
● Psychodynamische behandeling: een vorm van therapie waarin de gedachten,
gevoelens en ideeën van de cliënt actief in beweging worden gezet.
Biologisch risicogedrag BPS
● Stemmingswisselingen (woede prikkelbaarheid, angst.)
Het verschilt per dag hoe ze zich voelen. Ene moment zijn ze super blij en
enthousiast en de volgende dag kunnen ze zich heel somber gaan voelen.
● Depressie
● Suïcidaliteit
● Dissociatieve verschijnselen
Als iets heel spannend wordt of eng en dat je jezelf buiten de realiteit zet. Dus je
emoties een beetje uitschakelen.
● Psychose
● Relatie problemen/ruzies
● Onvoorspelbaar/ontremd gedrag, zelfdestructief handelen(Automutilatie)
● Middelengebruik
● Onveilige seks
● Impulsieve gevaarlijke acties (Vb. Boos/woedend autorijden)
Medicatie (Psychofarmaca) bij persoonlijkheidsstoornissen
Behandeling met medicatie zijn geen directe therapie.
Wel medicatie tegen bepaalde stoornissen, zoals:
● Antidepressiva
● Angstremmende middelen
● Antipsychotica
Antidepressiva
Bij stemmingsstoornissen.
● Klassieke antidepressiva: TCA ( tricyclysche antidepressiva)
● Moderne antidepressiva: SSRI (remmen de heropname van serotonine)
● Antidepressiva: Werken op:
○ noradrenaline: antidepressief en activerend
○ serotonine: antidepressief en angstdempend
● Werking pas na twee tot vier weken zichtbaar/merkbaar
● Moeten na verbetering van de symptomen minstens 6 maanden gebruikt worden
● Nierfunctie moet goed zijn, bloedspiegels moeten regelmatig gecontroleerd worden
Microscopische bouw en werking van het brein (zenuwcellen en neurotransmitters)
In deze afbeelding zie je de uitloper van een zenuwcel en aan de andere kant zie je de
ontvangende zenuwcel. De neurotransmitters geven de informatie door en die brengt het
naar de andere kant (de ontvangende zenuwcel). De receptoren ontvangen dat en die
prikkeloverdracht voor doorgegeven. Als je dus wilt dat er geen prikkeloverdracht is, dan
&
2. Kan van verschillende psychofarmaca de (contra-indicaties, werking en
bijwerking, bijzonderheden en interacties benoemen. BS 9, MB
Persoonlijkheid
Een stabiel patroon van omgaan met jezelf en anderen, waaraan iemand
herkenbaar is, over alle situaties heen, noemen wij persoonlijkheidsstijl. Een
persoonlijkheid bouw je op en aan de hand van die persoonlijkheid kan het zo
zijn dat je persoonlijkheid dusdanige vormen aanneemt, dat je in het sociale
contact niet meer kan functioneren → dan ontstaan persoonlijkheidsstoornissen.
Die worden later benoemd.
Iedereen heeft bepaalde persoonlijkheidstrekken, die soms lastig maar ook nuttig en grappig
kunnen zijn. Hangt af van de situatie. Zolang je je stijl maar flexibel kunt aanpassen aan de
situatie.
“Normale” mensen bestaan niet. Iedereen heeft zo zijn eigenaardigheden, zolang als men er
maar goed mee weet om te gaan. “Normaliteit is verdunde pathologie”.
Wanneer wordt een persoonlijkheidsstijl een persoonlijkheidsstoornis?
Als je persoonlijkheid, de wijze van omgaan met jezelf en anderen, je in de weg gaat zitten,
gaat leiden tot problemen in de omgang met anderen, studie en werk problemen,
relatieproblemen.
Persoonlijkheidsstoornis
Wordt gekenmerkt door een diepgeworteld star omgangs-, waarnemings- en denkpatroon
dat kan leiden tot ernstige beperkingen in het dagelijks functioneren. Het vermogen om
verantwoordelijkheid te nemen voor het eigen gedrag is gestoord. Er is een beperkte kijk op
zichzelf, de omgeving en de wereld om hen heen. Persoonlijkheidsstoornissen kan je lezen
in de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders). Een
persoonlijkheidsstoornis is een medische diagnose.
Soorten persoonlijkheidsstoornissen
• Cluster A: Vreemd en excentriek gedrag
• Cluster B: Dramatisch, emotioneel of labiel gedrag
• Cluster C: Nerveus of angstig gedrag
,
,Borderline persoonlijkheidsstoornis
● Meer vrouwen dan mannen
● Komt tevoorschijn tussen de 16 en 25 jaar
● Deze mensen hebben meestal instabiele relaties met andere mensen.
● Ze zijn vaak impulsief.
● Ze hebben een wankel en wisselend zelfbeeld.
● Ze hebben last van plotselinge, extreme stemmingswisselingen en terugkerend
suïcidaal gedrag.
● Ze ervaren een chronisch gevoel van leegte.
● Ze kunnen heel goed relaties aangaan, want zijn vaak heel sociaal. Ook kunnen ze
het makkelijk verbreken. Het aanhouden van een relatie is voor hun wel moeilijk en
het opbouwen is lastig. Ze denken dat anderen hun kwaad doen en ze komen dan
vaak te dichtbij, waardoor ze weer de relatie verbreken. Dan krijgen ze daarna spijt
en voelen ze zich eenzaam en proberen ze het weer.
● Ze kunnen opeens heel agressief zijn
● Leven gaat in hele hoge toppen en lage dalen
(Theorieën) mogelijke Oorzaken: Borderline persoonlijkheidsstoornis
Er is geen exacte, duidelijke oorzaak. Alleen dit kunnen mogelijke oorzaken zijn.
● Hysterie (Freud 1856-1939)
● Vroege ontwikkelingsstoornis, een niet ontwikkelde agressie regulatie drift (Kernberg
1928- heden)
● Opeenstapeling van trauma’s in de kindertijd (Rhode-Dasher 1937- heden)
● Ervaringen met geweld en seksueel misbruik (iReddeman 1943-heden, Sachse 1949
-heden)
● Gevolgen van bindingstrauma (Ruppert 1957 – heden)
Als je ooit bent verbonden met iemand en opeens verlaten wordt, wat veroorzaakt
wordt door een trauma (Bijvoorbeeld baby’s die in de wieg achtergelaten worden
voor 24 uur met een flesje melk, wat ze natuurlijk niet zelf kunnen pakken)
Behandelmogelijkheden BPS
● Cognitieve gedragstherapie: ‘verkeerde’ denkpatronen om te buigen, realistischer te
kijken naar situaties en gedrag te veranderen;
● Schematherapie: Schematherapie gaat ervan uit dat jouw huidige gevoelsleven en
de manier waarop je naar jezelf en anderen kijkt, wordt bepaald door ervaringen en
gebeurtenissen uit het verleden.
● Psychodynamisch therapie: Samen met je therapeut aan het werk. Je krijgt daarbij
inzicht in vertrouwde overlevingsstrategieën en welk gedrag je kan helpen om minder
last te hebben van je klachten.
● Vaardigheidstraining emotie regulatie stoornis: Je leert beter omgaan met je emoties
en meer balans te krijgen in je leven.
● Systeemtherapie: Samen onderzoeken we hoe we de (negatieve) invloed van
borderline op je relaties kunnen verminderen.
● Mentally based treatment: MBT is een behandeling waarin je het gedrag van jezelf
en van anderen beter kan begrijpen. Je krijgt meer zicht op achterliggende gevoelens
en gedachten.
, ● Dialectische gedragstherapie: het denken, voelen en het gedrag wordt onderzocht.
Daarna ervaar je wat de gevolgen zijn van je houding en gedrag op anderen.
● Psychodynamische behandeling: een vorm van therapie waarin de gedachten,
gevoelens en ideeën van de cliënt actief in beweging worden gezet.
Biologisch risicogedrag BPS
● Stemmingswisselingen (woede prikkelbaarheid, angst.)
Het verschilt per dag hoe ze zich voelen. Ene moment zijn ze super blij en
enthousiast en de volgende dag kunnen ze zich heel somber gaan voelen.
● Depressie
● Suïcidaliteit
● Dissociatieve verschijnselen
Als iets heel spannend wordt of eng en dat je jezelf buiten de realiteit zet. Dus je
emoties een beetje uitschakelen.
● Psychose
● Relatie problemen/ruzies
● Onvoorspelbaar/ontremd gedrag, zelfdestructief handelen(Automutilatie)
● Middelengebruik
● Onveilige seks
● Impulsieve gevaarlijke acties (Vb. Boos/woedend autorijden)
Medicatie (Psychofarmaca) bij persoonlijkheidsstoornissen
Behandeling met medicatie zijn geen directe therapie.
Wel medicatie tegen bepaalde stoornissen, zoals:
● Antidepressiva
● Angstremmende middelen
● Antipsychotica
Antidepressiva
Bij stemmingsstoornissen.
● Klassieke antidepressiva: TCA ( tricyclysche antidepressiva)
● Moderne antidepressiva: SSRI (remmen de heropname van serotonine)
● Antidepressiva: Werken op:
○ noradrenaline: antidepressief en activerend
○ serotonine: antidepressief en angstdempend
● Werking pas na twee tot vier weken zichtbaar/merkbaar
● Moeten na verbetering van de symptomen minstens 6 maanden gebruikt worden
● Nierfunctie moet goed zijn, bloedspiegels moeten regelmatig gecontroleerd worden
Microscopische bouw en werking van het brein (zenuwcellen en neurotransmitters)
In deze afbeelding zie je de uitloper van een zenuwcel en aan de andere kant zie je de
ontvangende zenuwcel. De neurotransmitters geven de informatie door en die brengt het
naar de andere kant (de ontvangende zenuwcel). De receptoren ontvangen dat en die
prikkeloverdracht voor doorgegeven. Als je dus wilt dat er geen prikkeloverdracht is, dan
