Algemeen management
Hoofdstuk 1
1.1
Management en managers
We werken en leven in een maatschappij van organisaties, zoals productiebedrijven of
dienstverlenende instellingen (reisbureaus, restaurants).
Manager: stuurt processen, brengt het handelen van anderen op gang. Neemt voortdurend
beslissingen over wat er gedaan moet worden, hoe en door wie. Moet daarbij steeds uitleg geven.
- Afhankelijk van inzet van anderen: zowel personeel met een directe- als indirecte gezagsrelatie.
- Verantwoordelijk voor werkklimaat, informatie en beslissingen:
1. De manager is verantwoordelijk voor het scheppen van een goed werkklimaat,
samenwerking bevorderen, genoeg mensen op zijn afdeling, beoordelen, motiveren en
activeren.
2. Verder moet hij informatie ontvangen en overdragen en dus goed weten wat er in en
om zijn bedrijfseenheid speelt. Om tijdig problemen te signaleren en doeltreffend te
reageren, heeft hij voldoende informatie nodig.
3. Bij onvoorziene situaties (conflicten) moet de manager oplossingen vinden en
beslissingen nemen om zo snel mogelijk weer verder te kunnen werken.
- Vaardigheden: tijdmanagement, terreinkennis, resultaatgericht: bij werkoverleg en inspraak is
het van belang effectief te vergaderen. Doeltreffend werken door de zaken in de juiste volgorde
af te handelen. Leidinggevenden moeten terreinkennis hebben en dienen resultaatgericht te
werken.
Organisatie: elk samenwerkingsverband waarin mensen bewust relaties met elkaar aangaan om zo
gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken. Deze doelen zijn het beste en snelste te realiseren
door een gezamenlijke inspanning en niet door een individu alleen.
- Organisatie is een instrument: ontstaat door toedoen van mensen waarmee men vervolgens
producten of diensten creëert die in maatschappelijke of individuele behoeften voorzien.
- Ontstaat niet vanzelf: organisaties als samenwerkingsverbanden van mensen en middelen zijn
altijd het gevolg van doelbewust handelen (= organiseren).
- Organiseren is het scheppen van doelmatige verhoudingen tussen mensen, middelen en
handelingen om bepaalde doeleinden te bereiken.
Een goede organisatie:
Effectief: doeltreffend (het uitvoeren van een taak dat jou dichter bij je doel brengt. Heel
gericht en specifiek bezig met een taak, die voor jou een duidelijke uitkomst heeft
snellezen van een boek).
Efficiënt: doelmatig (het uitvoeren van een bepaalde taak op de meest praktische manier. Er
wordt hier geen rekening gehouden of de taak belangrijk of onbelangrijk is bellen van een
klant (belangrijk) en het sorteren van je email (onbelangrijk) of een deur tot deur verkoper, is
efficiënt, want hij is er goed in. Het is niet effectief, want hij zal meer via de mail bereiken,
meer mensen tegelijk).
De hedendaagse managementopvattingen:
1. Relatie onderneming – samenleving: veel invloed vanuit de maatschappij op het gebeuren
binnen de onderneming (industrialisatienota’s van de overheid, consumentenbonden).
2. Schaalvergroting en internationalisering: globalisering: door schaalvergroting worden
verbanden gelegd met bedrijven en instellingen buiten het eigen gebied. Zo kan een
onderneming globaliseren (producten op de markt brengen in andere landen).
1
, 3. Wijziging in machts-/gezagsverhoudingen: de invloed van de manager hangt deels af van de
bereidheid van anderen om naar hem te luisteren. Bij weinig gezag kan hij weinig bepalen
binnen de organisatie.
4. Rol wetenschap en techniek: traditionele distributiekanalen (winkel aan deur) veranderen
door ICT-gerelateerde technologie (callcenters en internet).
5. Marketingfilosofie: helpt het management beter te begrijpen dat het organisatiedoel steeds
buiten de organisatie ligt, namelijk de markt. Merken zijn verleidelijk, en worden over heel
de wereld gebruikt (overal wordt Coca-Cola gedronken).
1.2
Managementniveaus in een organisatie
Bestaat uit Taak
Topleiding Eigenaar-leider, directeur, Zorgt voor voortbestaan van de
meerhoofdige directie van nv of organisatie lange termijn.
bv, directie van ziekenhuis/ Strategische beslissingen, zorgen voor
vereniging, raad van Bestuur. organisatorische voorzieningen.
Middenkader Managers, afdelingschefs, Uitvoerende taak (door topleiding
voormannen. gegeven), leidinggevende taak naar
beneden toe. Contracten
onderhouden, houdt toezicht op de
uitvoering en signaleert problemen.
Eerstelijnsmanagement en Voorman, chef/baas in de Eerstelijnsmanagers zijn direct
uitvoerende medewerkers fabriek, op het kantoor of de verantwoordelijk voor wat anderen
researchafdeling. doen. Heeft coaching en leiding over
uitvoerende medewerkers.
Managers hebben gemeenschappelijk als belangrijkste taak het sturen van mensen en middelen in
een organisatie. Hun tijd wordt in beslag genomen door:
- Interpersoonlijke activiteiten: manager is verantwoordelijk voor voortgang en resultaat van
processen onder zijn bevoegdheid. Door relaties te onderhouden stuurt hij de processen zo goed
mogelijk en behartigd hij de belangen van de groep. Gaat over zaken als leiderschap,
overtuigingskracht, invloed en overwicht.
- Informatieactiviteiten: de manager moet voldoende informatie hebben. Hij moet goed
communiceren zowel in als buiten het bedrijf.
- Besluitvormende activiteiten: aan de hand van verzamelde informatie en persoonlijke contacten
overziet hij zowel kansen als bedreigingen vanuit de omgeving en neemt hierbij beslissingen om
de doelstellingen te realiseren.
In het managementproces zijn in beginsel 3 soorten beslissingen:
1. Strategische beslissingen: deze beslissingen raken de totale organisatie, genomen door de
topleiding/ directie. Bij deze beslissingen is veel onzekerheid en weinig informatie. Eenmalig
karakter (grote investering, fusie, ontwikkelen van een nieuw product).
2. Organisatorische/ tactische beslissingen: betreffen de organisatieopbouw en de taak-
bevoegdheidsverdeling (arbeidsverdeling; taken worden opnieuw verdeeld en coördinatie),
genomen door middenkader).
3. Operationele beslissingen: betreffen de dagelijkse uitvoering. Worden door lagere niveaus
genomen, anders raakt de hogere leiding overbelast. Deze beslissingen betreffen
herhalende, vrij routinematige uitvoeringsproblemen (roosters maken, voorraadniveaus,
kostenbudgetten).
2
, Bereikt een beslissing het doel?
Effect = kwaliteit x acceptatie
1.3
Managers en leiders
Henri Fayol is de grondlegger van de moderne managementtheorie. Hij stelde dat men management
kan leren (plannen, organiseren, opdrachten geven, controleren en bijsturen).
Operationele planning
Beleid bepalen: Organisatie ontwerpen In gang zetten van voortgangscontrole
Doelen stellen en opbouwen mensen en middelen + zo nodig bijsturen
Plannen maken door leidinggevenden = opnieuw
= deel 1 = deel 2 = deel 3 = deel 4
Bij alle taken van het management is communiceren vereist. Iedere manager moet in staat zijn om
anderen het waarom van zijn besluiten zó uit te leggen dat ze deze begrijpen en uitvoeren.
Technisch omvormingsproces & procesmodel van de organisatie
Input: Transformatie: Output:
Hulpbronnen: Organisatie:
- mensen Technisch omvormings- - Producten
- grondstoffen of transformatieproces - Diensten
- machines
- energie
- informatie
Interne Beslissingen, instructies
bedrijfsproblemen die
om oplossing vragen
Proces van
leidinggeven en
organiseren
(=management)
3
Hoofdstuk 1
1.1
Management en managers
We werken en leven in een maatschappij van organisaties, zoals productiebedrijven of
dienstverlenende instellingen (reisbureaus, restaurants).
Manager: stuurt processen, brengt het handelen van anderen op gang. Neemt voortdurend
beslissingen over wat er gedaan moet worden, hoe en door wie. Moet daarbij steeds uitleg geven.
- Afhankelijk van inzet van anderen: zowel personeel met een directe- als indirecte gezagsrelatie.
- Verantwoordelijk voor werkklimaat, informatie en beslissingen:
1. De manager is verantwoordelijk voor het scheppen van een goed werkklimaat,
samenwerking bevorderen, genoeg mensen op zijn afdeling, beoordelen, motiveren en
activeren.
2. Verder moet hij informatie ontvangen en overdragen en dus goed weten wat er in en
om zijn bedrijfseenheid speelt. Om tijdig problemen te signaleren en doeltreffend te
reageren, heeft hij voldoende informatie nodig.
3. Bij onvoorziene situaties (conflicten) moet de manager oplossingen vinden en
beslissingen nemen om zo snel mogelijk weer verder te kunnen werken.
- Vaardigheden: tijdmanagement, terreinkennis, resultaatgericht: bij werkoverleg en inspraak is
het van belang effectief te vergaderen. Doeltreffend werken door de zaken in de juiste volgorde
af te handelen. Leidinggevenden moeten terreinkennis hebben en dienen resultaatgericht te
werken.
Organisatie: elk samenwerkingsverband waarin mensen bewust relaties met elkaar aangaan om zo
gemeenschappelijke doelstellingen te bereiken. Deze doelen zijn het beste en snelste te realiseren
door een gezamenlijke inspanning en niet door een individu alleen.
- Organisatie is een instrument: ontstaat door toedoen van mensen waarmee men vervolgens
producten of diensten creëert die in maatschappelijke of individuele behoeften voorzien.
- Ontstaat niet vanzelf: organisaties als samenwerkingsverbanden van mensen en middelen zijn
altijd het gevolg van doelbewust handelen (= organiseren).
- Organiseren is het scheppen van doelmatige verhoudingen tussen mensen, middelen en
handelingen om bepaalde doeleinden te bereiken.
Een goede organisatie:
Effectief: doeltreffend (het uitvoeren van een taak dat jou dichter bij je doel brengt. Heel
gericht en specifiek bezig met een taak, die voor jou een duidelijke uitkomst heeft
snellezen van een boek).
Efficiënt: doelmatig (het uitvoeren van een bepaalde taak op de meest praktische manier. Er
wordt hier geen rekening gehouden of de taak belangrijk of onbelangrijk is bellen van een
klant (belangrijk) en het sorteren van je email (onbelangrijk) of een deur tot deur verkoper, is
efficiënt, want hij is er goed in. Het is niet effectief, want hij zal meer via de mail bereiken,
meer mensen tegelijk).
De hedendaagse managementopvattingen:
1. Relatie onderneming – samenleving: veel invloed vanuit de maatschappij op het gebeuren
binnen de onderneming (industrialisatienota’s van de overheid, consumentenbonden).
2. Schaalvergroting en internationalisering: globalisering: door schaalvergroting worden
verbanden gelegd met bedrijven en instellingen buiten het eigen gebied. Zo kan een
onderneming globaliseren (producten op de markt brengen in andere landen).
1
, 3. Wijziging in machts-/gezagsverhoudingen: de invloed van de manager hangt deels af van de
bereidheid van anderen om naar hem te luisteren. Bij weinig gezag kan hij weinig bepalen
binnen de organisatie.
4. Rol wetenschap en techniek: traditionele distributiekanalen (winkel aan deur) veranderen
door ICT-gerelateerde technologie (callcenters en internet).
5. Marketingfilosofie: helpt het management beter te begrijpen dat het organisatiedoel steeds
buiten de organisatie ligt, namelijk de markt. Merken zijn verleidelijk, en worden over heel
de wereld gebruikt (overal wordt Coca-Cola gedronken).
1.2
Managementniveaus in een organisatie
Bestaat uit Taak
Topleiding Eigenaar-leider, directeur, Zorgt voor voortbestaan van de
meerhoofdige directie van nv of organisatie lange termijn.
bv, directie van ziekenhuis/ Strategische beslissingen, zorgen voor
vereniging, raad van Bestuur. organisatorische voorzieningen.
Middenkader Managers, afdelingschefs, Uitvoerende taak (door topleiding
voormannen. gegeven), leidinggevende taak naar
beneden toe. Contracten
onderhouden, houdt toezicht op de
uitvoering en signaleert problemen.
Eerstelijnsmanagement en Voorman, chef/baas in de Eerstelijnsmanagers zijn direct
uitvoerende medewerkers fabriek, op het kantoor of de verantwoordelijk voor wat anderen
researchafdeling. doen. Heeft coaching en leiding over
uitvoerende medewerkers.
Managers hebben gemeenschappelijk als belangrijkste taak het sturen van mensen en middelen in
een organisatie. Hun tijd wordt in beslag genomen door:
- Interpersoonlijke activiteiten: manager is verantwoordelijk voor voortgang en resultaat van
processen onder zijn bevoegdheid. Door relaties te onderhouden stuurt hij de processen zo goed
mogelijk en behartigd hij de belangen van de groep. Gaat over zaken als leiderschap,
overtuigingskracht, invloed en overwicht.
- Informatieactiviteiten: de manager moet voldoende informatie hebben. Hij moet goed
communiceren zowel in als buiten het bedrijf.
- Besluitvormende activiteiten: aan de hand van verzamelde informatie en persoonlijke contacten
overziet hij zowel kansen als bedreigingen vanuit de omgeving en neemt hierbij beslissingen om
de doelstellingen te realiseren.
In het managementproces zijn in beginsel 3 soorten beslissingen:
1. Strategische beslissingen: deze beslissingen raken de totale organisatie, genomen door de
topleiding/ directie. Bij deze beslissingen is veel onzekerheid en weinig informatie. Eenmalig
karakter (grote investering, fusie, ontwikkelen van een nieuw product).
2. Organisatorische/ tactische beslissingen: betreffen de organisatieopbouw en de taak-
bevoegdheidsverdeling (arbeidsverdeling; taken worden opnieuw verdeeld en coördinatie),
genomen door middenkader).
3. Operationele beslissingen: betreffen de dagelijkse uitvoering. Worden door lagere niveaus
genomen, anders raakt de hogere leiding overbelast. Deze beslissingen betreffen
herhalende, vrij routinematige uitvoeringsproblemen (roosters maken, voorraadniveaus,
kostenbudgetten).
2
, Bereikt een beslissing het doel?
Effect = kwaliteit x acceptatie
1.3
Managers en leiders
Henri Fayol is de grondlegger van de moderne managementtheorie. Hij stelde dat men management
kan leren (plannen, organiseren, opdrachten geven, controleren en bijsturen).
Operationele planning
Beleid bepalen: Organisatie ontwerpen In gang zetten van voortgangscontrole
Doelen stellen en opbouwen mensen en middelen + zo nodig bijsturen
Plannen maken door leidinggevenden = opnieuw
= deel 1 = deel 2 = deel 3 = deel 4
Bij alle taken van het management is communiceren vereist. Iedere manager moet in staat zijn om
anderen het waarom van zijn besluiten zó uit te leggen dat ze deze begrijpen en uitvoeren.
Technisch omvormingsproces & procesmodel van de organisatie
Input: Transformatie: Output:
Hulpbronnen: Organisatie:
- mensen Technisch omvormings- - Producten
- grondstoffen of transformatieproces - Diensten
- machines
- energie
- informatie
Interne Beslissingen, instructies
bedrijfsproblemen die
om oplossing vragen
Proces van
leidinggeven en
organiseren
(=management)
3
