Samenvatting
Compendium van het personen-
en familierecht
14e druk
Auteur
Dion Postema
Pagina 1
,Inhoudsopgave
1 ALGEMENE BEPALINGEN (TITEL 1) .................................................................................... 4
PERSOON ......................................................................................................................... 4
BLOED- EN AANVERWANTSCHAP............................................................................................ 4
FAMILY LIFE ...................................................................................................................... 5
2 DE NAAM (TITEL 2) ...................................................................................................... 6
GESLACHTSNAAM............................................................................................................... 6
VOORNAAM...................................................................................................................... 7
3 DE WOONPLAATS (TITEL 3) ............................................................................................ 8
4 DE BURGERLIJKE STAND (TITEL 4) ..................................................................................... 9
REGISTERS ........................................................................................................................ 9
AKTEN ............................................................................................................................. 9
5 HET HUWELIJK (TITEL 5) .............................................................................................. 11
SAMENWONERS............................................................................................................... 11
VEREISTEN ...................................................................................................................... 11
STUITING VAN HET HUWELIJK .............................................................................................. 12
VOLTREKKING VAN HET HUWELIJK ........................................................................................ 12
NIETIGVERKLARING VAN HET HUWELIJK ................................................................................. 13
BEWIJS VAN HET BESTAAN VAN HET HUWELIJK ........................................................................ 13
6 HET GEREGISTREERD PARTNERSCHAP (TITEL 5A) ................................................................ 14
VERSCHILLEN TUSSEN HET GEREGISTREERD PARTNERSCHAP EN HET HUWELIJK ................................ 14
VEREISTEN ...................................................................................................................... 14
BEËINDIGING................................................................................................................... 14
OMZETTEN VAN EEN GEREGISTREERD PARTNERSCHAP IN EEN HUWELIJK ....................................... 14
7 HET HUWELIJKSVERMOGENSRECHT (TITEL 6-8) .................................................................. 15
TITEL 6: RECHTEN EN VERPLICHTINGEN VAN ECHTGENOTEN ....................................................... 15
TITEL 7: WETTELIJKE GEMEENSCHAP VAN GOEDEREN ............................................................... 18
TITEL 8: HUWELIJKSE VOORWAARDEN................................................................................... 22
8 ONTBINDING VAN HET HUWELIJK EN SCHEIDING VAN TAFEL EN BED (TITEL 9 EN 10) .................... 25
TITEL 9: ONTBINDING VAN HET HUWELIJK .............................................................................. 25
TITEL 10: SCHEIDING VAN TAFEL EN BED................................................................................ 28
SCHEIDINGSPROCEDURES ................................................................................................... 28
9 AFSTAMMING EN ADOPTIE (TITEL 11 EN 12) ..................................................................... 30
TITEL 11: AFSTAMMING .................................................................................................... 30
TITEL 12: ADOPTIE ........................................................................................................... 34
10 MINDERJARIGEN EN HET OVER HEN UITGEOEFENDE GEZAG (TITEL 13 EN 14) ............................. 35
TITEL 13: MINDERJARIGHEID IN HET ALGEMEEN ...................................................................... 35
TITEL 14: HET OUDERLIJK GEZAG EN DE VOOGDIJ .................................................................... 35
11 OMGANG MET EN INFORMATIE OVER MINDERJARIGE KINDEREN (TITEL 15) ............................... 42
12 CURATELE (TITEL 16) .................................................................................................. 43
13 BESCHERMINGSBEWIND (TITEL 19) ................................................................................ 44
Pagina 2
,14 MENTORSCHAP (TITEL 20) ........................................................................................... 45
15 ERFRECHT (BOEK 4) .................................................................................................... 46
ERFOPVOLGING BIJ VERSTERF .............................................................................................. 46
ERFRECHT BIJ VERSTERF ..................................................................................................... 48
ERFOPVOLGING BIJ TESTAMENT ........................................................................................... 49
VERKLARING VAN ERFRECHT ............................................................................................... 51
LEGITIEME PORTIE ............................................................................................................ 51
ANDERE WETTELIJKE RECHTEN............................................................................................. 51
VEREFFENING EN VERDELING .............................................................................................. 52
AANVAARDING EN VERWERPING .......................................................................................... 52
EXECUTELE ..................................................................................................................... 53
TESTAMENTAIR BEWIND .................................................................................................... 53
Pagina 3
,1 Algemene bepalingen (titel 1)
Persoon
Persoon: “Al wat drager van rechten en plichten kan zijn”.
Persoonlijkheid: Begin → Geboorte (levend). Uitzondering: art. 1:2 BW.
Einde → Dood: rechten vererven op erfgenamen.
Bloed- en aanverwantschap
Bloedverwantschap: Gebaseerd op geboorte.
In de rechte linie: De een stamt van de ander af.
Bijv. vader, moeder, opa, oma, zoon, dochter,
etc.
In de zijlinie: Gemeenschappelijke stamouder.
Juridisch: - Biologische betrekking: afstamming, geboorte (ook al
is echtgenoot niet verwekker).
- Erkenning: Art. 1:203 e.v. BW.
- Adoptie: Art. 1:229 e.v. BW.
Aanverwantschap: Gebaseerd op huwelijk of geregistreerd partnerschap.
Graad bepalen: Art. 1:3 BW.
Lid 1: Vaststellen graad bloedverwantschap.
Aantal graden in zijlijn vaststellen: eerst ‘opklimmen’ naar
gemeenschappelijke voorouder.
Je telt het aantal geboorten.
Lid 2: Vaststellen graad aanverwantschap.
Hetzelfde aantal graden dat de partner bij bloedverwantschap
heeft.
Let op: Neven en nichten kunnen 3e óf 4e graad zijn.
Bepalen graad van belang bij: Erfrecht (art. 4:10 e.v.), aanwezigheid
van huwelijksbeletsel (art. 1:41 en 1:41a), bevoegdheid om afleggen
getuigenverklaring te verschonen (art. 165, lid 2 Rv).
Pagina 4
, Family life
Family life: Niet hetzelfde als ‘familie’ of bloedverwantschap.
Basis is vastgelegd in art. 8 EVRM.
Bijv.: Moeder en kind, man met wie moeder is getrouwd bij geboorte kind,
echtgenoten, kind en man die dat kind erkend heeft, etc.
Evt.: Grootouders en kleinkinderen (voorwaarde: daadwerkelijk nauwe
banden), pleegouders en pleegkind.
Verbreken van de band: Door zwaarwegende omstandigheden, niet
enkel door tijd.
Van belang bij: Omgang, gezag, informatieplicht, kinderbescherming,
afstamming, onderhoudsplichten, naamrecht, erfrecht,
etc.
Marckx-arrest: 1979, Europese Hof.
Eerste aanzet naar erkenning van family life.
- Belgische wetgeving m.b.t. kinderen van
ongehuwde moeder was in strijd met art. 8 EVRM.
- Juridisch bestaande familie-/gezinsbanden worden
aangevuld en genuanceerd met een autonoom en
op feitelijke betrekkingen gebaseerd familie-
/gezinsleven → deze banden kunnen de wettelijke
mogelijkheden verruimen.
Pagina 5
Compendium van het personen-
en familierecht
14e druk
Auteur
Dion Postema
Pagina 1
,Inhoudsopgave
1 ALGEMENE BEPALINGEN (TITEL 1) .................................................................................... 4
PERSOON ......................................................................................................................... 4
BLOED- EN AANVERWANTSCHAP............................................................................................ 4
FAMILY LIFE ...................................................................................................................... 5
2 DE NAAM (TITEL 2) ...................................................................................................... 6
GESLACHTSNAAM............................................................................................................... 6
VOORNAAM...................................................................................................................... 7
3 DE WOONPLAATS (TITEL 3) ............................................................................................ 8
4 DE BURGERLIJKE STAND (TITEL 4) ..................................................................................... 9
REGISTERS ........................................................................................................................ 9
AKTEN ............................................................................................................................. 9
5 HET HUWELIJK (TITEL 5) .............................................................................................. 11
SAMENWONERS............................................................................................................... 11
VEREISTEN ...................................................................................................................... 11
STUITING VAN HET HUWELIJK .............................................................................................. 12
VOLTREKKING VAN HET HUWELIJK ........................................................................................ 12
NIETIGVERKLARING VAN HET HUWELIJK ................................................................................. 13
BEWIJS VAN HET BESTAAN VAN HET HUWELIJK ........................................................................ 13
6 HET GEREGISTREERD PARTNERSCHAP (TITEL 5A) ................................................................ 14
VERSCHILLEN TUSSEN HET GEREGISTREERD PARTNERSCHAP EN HET HUWELIJK ................................ 14
VEREISTEN ...................................................................................................................... 14
BEËINDIGING................................................................................................................... 14
OMZETTEN VAN EEN GEREGISTREERD PARTNERSCHAP IN EEN HUWELIJK ....................................... 14
7 HET HUWELIJKSVERMOGENSRECHT (TITEL 6-8) .................................................................. 15
TITEL 6: RECHTEN EN VERPLICHTINGEN VAN ECHTGENOTEN ....................................................... 15
TITEL 7: WETTELIJKE GEMEENSCHAP VAN GOEDEREN ............................................................... 18
TITEL 8: HUWELIJKSE VOORWAARDEN................................................................................... 22
8 ONTBINDING VAN HET HUWELIJK EN SCHEIDING VAN TAFEL EN BED (TITEL 9 EN 10) .................... 25
TITEL 9: ONTBINDING VAN HET HUWELIJK .............................................................................. 25
TITEL 10: SCHEIDING VAN TAFEL EN BED................................................................................ 28
SCHEIDINGSPROCEDURES ................................................................................................... 28
9 AFSTAMMING EN ADOPTIE (TITEL 11 EN 12) ..................................................................... 30
TITEL 11: AFSTAMMING .................................................................................................... 30
TITEL 12: ADOPTIE ........................................................................................................... 34
10 MINDERJARIGEN EN HET OVER HEN UITGEOEFENDE GEZAG (TITEL 13 EN 14) ............................. 35
TITEL 13: MINDERJARIGHEID IN HET ALGEMEEN ...................................................................... 35
TITEL 14: HET OUDERLIJK GEZAG EN DE VOOGDIJ .................................................................... 35
11 OMGANG MET EN INFORMATIE OVER MINDERJARIGE KINDEREN (TITEL 15) ............................... 42
12 CURATELE (TITEL 16) .................................................................................................. 43
13 BESCHERMINGSBEWIND (TITEL 19) ................................................................................ 44
Pagina 2
,14 MENTORSCHAP (TITEL 20) ........................................................................................... 45
15 ERFRECHT (BOEK 4) .................................................................................................... 46
ERFOPVOLGING BIJ VERSTERF .............................................................................................. 46
ERFRECHT BIJ VERSTERF ..................................................................................................... 48
ERFOPVOLGING BIJ TESTAMENT ........................................................................................... 49
VERKLARING VAN ERFRECHT ............................................................................................... 51
LEGITIEME PORTIE ............................................................................................................ 51
ANDERE WETTELIJKE RECHTEN............................................................................................. 51
VEREFFENING EN VERDELING .............................................................................................. 52
AANVAARDING EN VERWERPING .......................................................................................... 52
EXECUTELE ..................................................................................................................... 53
TESTAMENTAIR BEWIND .................................................................................................... 53
Pagina 3
,1 Algemene bepalingen (titel 1)
Persoon
Persoon: “Al wat drager van rechten en plichten kan zijn”.
Persoonlijkheid: Begin → Geboorte (levend). Uitzondering: art. 1:2 BW.
Einde → Dood: rechten vererven op erfgenamen.
Bloed- en aanverwantschap
Bloedverwantschap: Gebaseerd op geboorte.
In de rechte linie: De een stamt van de ander af.
Bijv. vader, moeder, opa, oma, zoon, dochter,
etc.
In de zijlinie: Gemeenschappelijke stamouder.
Juridisch: - Biologische betrekking: afstamming, geboorte (ook al
is echtgenoot niet verwekker).
- Erkenning: Art. 1:203 e.v. BW.
- Adoptie: Art. 1:229 e.v. BW.
Aanverwantschap: Gebaseerd op huwelijk of geregistreerd partnerschap.
Graad bepalen: Art. 1:3 BW.
Lid 1: Vaststellen graad bloedverwantschap.
Aantal graden in zijlijn vaststellen: eerst ‘opklimmen’ naar
gemeenschappelijke voorouder.
Je telt het aantal geboorten.
Lid 2: Vaststellen graad aanverwantschap.
Hetzelfde aantal graden dat de partner bij bloedverwantschap
heeft.
Let op: Neven en nichten kunnen 3e óf 4e graad zijn.
Bepalen graad van belang bij: Erfrecht (art. 4:10 e.v.), aanwezigheid
van huwelijksbeletsel (art. 1:41 en 1:41a), bevoegdheid om afleggen
getuigenverklaring te verschonen (art. 165, lid 2 Rv).
Pagina 4
, Family life
Family life: Niet hetzelfde als ‘familie’ of bloedverwantschap.
Basis is vastgelegd in art. 8 EVRM.
Bijv.: Moeder en kind, man met wie moeder is getrouwd bij geboorte kind,
echtgenoten, kind en man die dat kind erkend heeft, etc.
Evt.: Grootouders en kleinkinderen (voorwaarde: daadwerkelijk nauwe
banden), pleegouders en pleegkind.
Verbreken van de band: Door zwaarwegende omstandigheden, niet
enkel door tijd.
Van belang bij: Omgang, gezag, informatieplicht, kinderbescherming,
afstamming, onderhoudsplichten, naamrecht, erfrecht,
etc.
Marckx-arrest: 1979, Europese Hof.
Eerste aanzet naar erkenning van family life.
- Belgische wetgeving m.b.t. kinderen van
ongehuwde moeder was in strijd met art. 8 EVRM.
- Juridisch bestaande familie-/gezinsbanden worden
aangevuld en genuanceerd met een autonoom en
op feitelijke betrekkingen gebaseerd familie-
/gezinsleven → deze banden kunnen de wettelijke
mogelijkheden verruimen.
Pagina 5
