Samenvatting aardrijkskunde globelisering de Geo h1

Demensies:
- Fysisch-geografische dimensie:
verbanden tussen het verschijnsel en de natuurlijke omgeving. Vb. niet elke omgeving is
geschikt voor landbouw of industrie en de natuurlijke omgeving ondervindt nadelige invloed
door de grootschalige productie en consumptie.
- Sociale dimensie:
maatschappelijke verhoudingen centraal.
- Economische dimensie:
heeft alles te maken met produceren en consumeren.
- Politieke dimensie:
machtsposities, beïnvloeding van gedrag van mensen of ondernemingen.
- Culturele dimensie: cultuur: waarden en normen, taal, religie, technologie en de manier
waarop de samenleving politiek, sociaal en economisch is georganiseerd.


Samenvatting hoofdstuk 1 de wereld: een Mozaïek van regio’s:

Par 1.1 De wereld indelen:

Globalisering en global village
 Globalisering: een toenemend proces van economische, culturele en politieke
integratie op mondiaal niveau. (dit ontstaat door al die banden op die gebieden)
(contacten tussen landen over de hele wereld op verschillende gebieden)
 Mno’s: bedrijven die zich over de hele wereld vestigen. (multinationale
ondernemingen)
- Door moderne informatie en communicatietechnologie zijn tijd en afstand nauwelijks
nog een belemmering. → Mensen van verschillende sociale en culturele
achtergronden en landen zijn nauw met elkaar verbonden → De wereld is een global
village: een mondiaal dorp, door talrijke wereldwijde sociale netwerken.
 Er zijn tussen landen economische, poltieke of culturele banden.
- Handel, gelstromen, uitwisseling arbeidskrachten. Regeringen die afspraken maken
of samenwerken etc.

De wereld indelen:
 Verschillen in globalisering hebben te maken met verleden en huidige veranderingen.
- De geografie kijkt naar ontwikkelingen op politiek, economisch, cultureel en
demografisch gebied. → een beeld van de voortgang van het globaliseringsproces.
- Dit bekijk je niet per land, maar je kijkt naar overeenkomsten tussen bewoners in
gebieden → wereld ingedeeld in gebieden met soortgelijke kenmerken.

Cultuurgebieden
 Je kunt de wereld indelen door naar cultuur te kijken. Deze indeling is moeilijk,
doordat er een groot aantal cultuurelementen bestaan. → De grenzen tussen
cultuurgebieden zijn niet scherp. De overgang tussen het ene naar het andere
cultuurgebied gaat geleidelijk.
 Macroregio: een cultuurgebied met een bepaalde cultuur waarop ‘t is ingedeeld in de
wereld.
 Op mondiaal niveau zijn er 4 brede overgangszones van cultuurgebieden:
1. Grensgebied tussen Noord-Amerika en Latijns-Amerika
2. Landen tussen Noord-Afrika en Sub-Sahara-Afrika
3. Een gebied tussen EU en de voormalige Sovjet-Unie
4. Zone tussen Rusland, Oost-Azië en Zuid-Azië
 De bevolking van zo een cultuurgebied zijn niet homogeen.

, - Ze delen wel een lange geschiedenis, waarbij taal en religie belangrijke rol spelen.
Soms is het taalverschil in zo een cultuurgebied zo groot dat er een
gemeenschappelijke 3e taal nodig is (lingua franca).
 Religie bepaalt ook de identiteit van een volk. (normen en waarden) In westen
beïnvloed het de politiek indirect.

Politiek mozaïek:
 Je kunt ook de wereld indelen op grond van politieke kenmerken.
1. Verspreiding politieke macht
2. Zeggenschap in een land over eigen leven (in best veel landen klein 40% wereld
bev.)
3. Democratisch gehalte:
- Kun je meten met demogratie-index. (lijst van landen) Hierin zijn kenmerken, zoals:
1) houden vrije verkiezingen
2) functioneren van de regering
3) mate waarin bev. Deelneemt aan de politieke besluitvorming,
4) politieke cultuur
5) het omgaan met de mensenrechten.


Rijke en arme regio’s:
 Bruto binnenlands product per inwoner (bbp/inw): de waarde van alle goederen en
diensten die in een land worden geproduceerd.
- Je gebruikt deze als indicator voor mate van economische ontwikkeling (tussen
cultuurgebieden).
 Als je kijkt naar groter of kleiner gebied gebruik je bruto regionaal product per inwoner
(brp/inw)
 Welvaart: bbp/aantal inwoners. Maar je moet dan wel overwegingen in je achterhoofd
houden:
1. De betrouwbaarheid van cijfers is niet altijd even groot. (minder ontwikkelde landen)
2. Is alles wel opgenomen in bbp?
- In landen met een laag inkomen proberen mensen die arm zijn geld te verdienen in
bijv. de primaire sector. Deze staan niet geregistreerd → niet alles wat in een land
wordt geproduceerd staat in bbp.
3. Is er rekening gehouden met prijsverschillen tussen landen?
- In landen waar de prijzen van goederen of diensten lager zijn, is de koopkracht
groter. Je kunt daar met hetzelfde inkomen meer kopen. Bij regio-indeling gebaseerd
op bbp, zijn inkomens meestal gecorrigeerd voor prijsverschillen. (je kunt ze dan wel
vergelijken)
4. In landen kan regionale en sociale ongelijkheid zijn:
- Regionale ongelijkheid: onrechtvaardig welvaartsverschil (verborgen in landelijk
gemiddelde)
- Sociale ongelijkheid: inkomensverschillen tussen de sociale groepen binnen een
land.


Beroepsbevolking:
 De beroepsbevolking verandert naarmate het ontwikkelingspeil toeneemt. → je kunt
ontwikkelingspeil afleiden uit samenstelling van beroepsbevolking.
 Het aandeel dat in primaire sector werkt, is een goede indicator voor economisch
ontwikkelingspeil.
- Landen kunnen ook rijk zijn met industrie en weinig tertiaire sector, daarom primaire.