Aanvankelijk lezen 11/05
Toets: Hoofdstuk 1-6, 9 -> meerkeuzevragen rijtjes kennen en toepassen
Opdracht zelfstudie (oefenvragen voor een toets)
Geef van de volgende oefeningen uit methoden voor aanvankelijk lezen aan welke
leesstrategie geoefend wordt. In sommige oefeningen kunnen twee leesstrategieën
geoefend worden.
a Kleur de letters die samen het woord zon vormen.
s z o n r
a n z o n
z o b a l
b station
stationshal
busstation
stationsklok
treinstation
c Lees de volgende tekst
RuZIE in de klas.
HEt is stil in de klas
Juf zit op haar stOEl.
Ze zegt niets
d h aas b oos
v aas d oos
k aas r oos
e Lees de woordjes:
ter ter ter
ach on ver
der der der
f Het is m.... weer
De poes zit in de z….
In de boom zit een mus op een t….
g sl pen l geren w kker
h eef eef eef eef beef
Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit
in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn, het einge wat blegnaijrk is is
dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn.
De rset van de ltteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens
gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we neit ekle ltteer op zcih lzeen maar
het wrood als gheeel. (Welke strategie gebruik je hier?)
,Functioneel analfabeten: mensen die wel een beetje kunnen lezen, maar
onvoldoende om zich in het dagelijks leven te kunnen redden met lezen en
schrijven.
Ondersteunende taalactiviteit: als het de doelstelling heeft om de leesvaardigheid
van de leerlingen te vergroten. Dus traditionele leeslessen.
Functionele taalactiviteit: als de leerlingen hun leesvaardigheid moeten
toepassen, dit is vaak in het dagelijks leven en op school. Wordt daarom ook wel
schools functioneel genoemd.
Technisch lezen
Is een vaardigheid om geschreven taal om te zetten in gesproken taal. Kan
hardop verklanken (voorlezen), maar ook innerlijk verklanken (in zichzelf
woorden horen). Na het letters leren (eerste helft groep 3), wordt er tijd besteed
aan het herkennen van clusters en letters en versnellen en automatiseren van
het herkennen van woorden. Door kinderen hardop te laten lezen, kun je
controleren of ze fouten maken. Het is de bedoeling dat kinderen kennismaken
met de geschreven taal en al een stuk of wat letters te leren, soort
voorbereiding. Decoderen (makkelijker en sneller lezen).
Begrijpend en studerend lezen
Begrijpend lezen is het achterhalen van de betekenis van een tekst. Bij
begrijpend lezen deelvaardigheden, zoals:
- Betekenis van woord(groepen) bepalen
- Relaties in de tekst leggen
- Relaties buiten de tekst leggen
- Structuur van een tekst herkennen
- Tekst herkennen
- Tekstsoort herkennen
- Thema van de tekst bepalen
- Het doel van de tekst vaststellen
- Beoordelen van de tekst
Studerend lezen is een stapje heftiger. De lezer moet ook de inhoud van een
tekst kunnen vastleggen in bijv. een schema of samenvatting. Het is toepassing
van begrijpend lezen, waarbij je gebruikmaakt van studietechnieken
(onderstrepen, samenvatten & schematiseren). Achterhalen/vastleggen
betekenis.
Belevend lezen
Hier staat de emotionele betrokkenheid van de lezer bij een tekst centraal.
Leesbevordering dus, want de lezer moet mee kunnen leven met personages en
gevoelens etc..
Bij technisch lezen leg je meer de nadruk op het vlot herkennen van woorden en
dan is het simpelweg te veel om ook nog aandacht aan te besteden aan allerlei
aspecten die met het begrijpen van een tekst te maken hebben. Het is beter om
eerst te zorgen dat het technisch lezen op peil is, dan kan je bezig met
, begrijpend lezen. Nadeel kinderen denken met een toets dat ze gewoon snel de
tekst moeten verklanken in plaats van dat ze er actief en kritisch naar kijken.
Inleving in een verhaal.
Expressief lezen en vloeiend lezen
Expressief lezen of voordrachtslezen is wanneer de nadruk ligt op een natuurlijke
manier van de tekst lezen. Het gaat hier om een goede uitspraak, zinsmelodie of
juiste afwisseling van het leestempo. Tegenwoordig wordt expressief lezen ook
wel vloeiend lezen genoemd. Het is de vaardigheid om snel en accuraat en met
begrip en expressie te kunnen lezen, dus gelijktijdig decoderen en begrijpen.
Fasen in het leesonderwijs
1. Voorbereiden lezen: alle activiteiten waarbij de kinderen niet zelf lezen,
maar wel op een of andere manier kinderen voorbereiden op het lezen.
Beginnende geletterdheid: de spontane belangstelling van peuters en
kleuters voor het geschreven woord.
2. Aanvankelijk lezen: fase waarin kinderen alle letters leren.
3. Voortgezet leren: zowel technisch als begrijpend en belevend lezen kom je
tegen, het gaat om het vergroten van het leestempo, automatiseren van
leesstrategieën en het realiseren van een goede voordracht.
Fasen geletterdheid:
1. Ontluikende geletterdheid: heeft betrekking op de ontwikkeling van de
geletterdheid in de voorschoolse periode van 0 tot 4 jaar. Interactie is
belangrijk.
2. Beginnende geletterdheid: heeft betrekking op de ontwikkeling van de
geletterdheid in groep 1 t/m 3. Dit omvat het aanvankelijk lezen.
3. Gevorderde geletterdheid: beslaat de periode na groep 3 omvat het
voorgezet lezen, stellen + schrijven van teksten. Ze leren steeds sneller
woorden herkennen en richten meer op aandacht+ betekenis van de tekst.
Werkvormen leesonderwijs:
- Stillezen= zachtjes voor hunzelf een tekst lezen
- Hardop lezen= nadruk ligt op goede voordracht
Visies op leesonderwijs:
1. Ondersteunend of functioneel: ondersteunende taalactiviteit-> onderwijs
dient als ondersteuning van het toepassen van de leesvaardigheid in het
dagelijks leven. Functioneel taalactiviteit->doelstelling ligt op het gebied
van de functionele toepassing.
2. Methodisch of niet-methodisch: methodisch leesonderwijs-> letters en
leren lezen aan de hand van een methode. Niet-methodisch -> hierbij
probeert men aan te sluiten bij de natuurlijk leesontwikkeling van kinderen
en begint ermee als het kind eraan toe is (heet ook wel natuurlijk leren
lezen of functioneel leren lezen). Methoden heeft de voorkeur volgens
wetenschappers & onderzoekers.
3. Geïsoleerd of geïntegreerd: geïsoleerd aanleren -> een stukje van een
bepaald doel en niet alles in één keer. Geïntegreerd aanleren -> heeft ook
Toets: Hoofdstuk 1-6, 9 -> meerkeuzevragen rijtjes kennen en toepassen
Opdracht zelfstudie (oefenvragen voor een toets)
Geef van de volgende oefeningen uit methoden voor aanvankelijk lezen aan welke
leesstrategie geoefend wordt. In sommige oefeningen kunnen twee leesstrategieën
geoefend worden.
a Kleur de letters die samen het woord zon vormen.
s z o n r
a n z o n
z o b a l
b station
stationshal
busstation
stationsklok
treinstation
c Lees de volgende tekst
RuZIE in de klas.
HEt is stil in de klas
Juf zit op haar stOEl.
Ze zegt niets
d h aas b oos
v aas d oos
k aas r oos
e Lees de woordjes:
ter ter ter
ach on ver
der der der
f Het is m.... weer
De poes zit in de z….
In de boom zit een mus op een t….
g sl pen l geren w kker
h eef eef eef eef beef
Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit
in wlkee vloogdre de ltteers in een wrood saatn, het einge wat blegnaijrk is is
dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn.
De rset van de ltteers mgoen wllikueirg gpletaast wdoren en je knut vrelvogens
gwoeon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we neit ekle ltteer op zcih lzeen maar
het wrood als gheeel. (Welke strategie gebruik je hier?)
,Functioneel analfabeten: mensen die wel een beetje kunnen lezen, maar
onvoldoende om zich in het dagelijks leven te kunnen redden met lezen en
schrijven.
Ondersteunende taalactiviteit: als het de doelstelling heeft om de leesvaardigheid
van de leerlingen te vergroten. Dus traditionele leeslessen.
Functionele taalactiviteit: als de leerlingen hun leesvaardigheid moeten
toepassen, dit is vaak in het dagelijks leven en op school. Wordt daarom ook wel
schools functioneel genoemd.
Technisch lezen
Is een vaardigheid om geschreven taal om te zetten in gesproken taal. Kan
hardop verklanken (voorlezen), maar ook innerlijk verklanken (in zichzelf
woorden horen). Na het letters leren (eerste helft groep 3), wordt er tijd besteed
aan het herkennen van clusters en letters en versnellen en automatiseren van
het herkennen van woorden. Door kinderen hardop te laten lezen, kun je
controleren of ze fouten maken. Het is de bedoeling dat kinderen kennismaken
met de geschreven taal en al een stuk of wat letters te leren, soort
voorbereiding. Decoderen (makkelijker en sneller lezen).
Begrijpend en studerend lezen
Begrijpend lezen is het achterhalen van de betekenis van een tekst. Bij
begrijpend lezen deelvaardigheden, zoals:
- Betekenis van woord(groepen) bepalen
- Relaties in de tekst leggen
- Relaties buiten de tekst leggen
- Structuur van een tekst herkennen
- Tekst herkennen
- Tekstsoort herkennen
- Thema van de tekst bepalen
- Het doel van de tekst vaststellen
- Beoordelen van de tekst
Studerend lezen is een stapje heftiger. De lezer moet ook de inhoud van een
tekst kunnen vastleggen in bijv. een schema of samenvatting. Het is toepassing
van begrijpend lezen, waarbij je gebruikmaakt van studietechnieken
(onderstrepen, samenvatten & schematiseren). Achterhalen/vastleggen
betekenis.
Belevend lezen
Hier staat de emotionele betrokkenheid van de lezer bij een tekst centraal.
Leesbevordering dus, want de lezer moet mee kunnen leven met personages en
gevoelens etc..
Bij technisch lezen leg je meer de nadruk op het vlot herkennen van woorden en
dan is het simpelweg te veel om ook nog aandacht aan te besteden aan allerlei
aspecten die met het begrijpen van een tekst te maken hebben. Het is beter om
eerst te zorgen dat het technisch lezen op peil is, dan kan je bezig met
, begrijpend lezen. Nadeel kinderen denken met een toets dat ze gewoon snel de
tekst moeten verklanken in plaats van dat ze er actief en kritisch naar kijken.
Inleving in een verhaal.
Expressief lezen en vloeiend lezen
Expressief lezen of voordrachtslezen is wanneer de nadruk ligt op een natuurlijke
manier van de tekst lezen. Het gaat hier om een goede uitspraak, zinsmelodie of
juiste afwisseling van het leestempo. Tegenwoordig wordt expressief lezen ook
wel vloeiend lezen genoemd. Het is de vaardigheid om snel en accuraat en met
begrip en expressie te kunnen lezen, dus gelijktijdig decoderen en begrijpen.
Fasen in het leesonderwijs
1. Voorbereiden lezen: alle activiteiten waarbij de kinderen niet zelf lezen,
maar wel op een of andere manier kinderen voorbereiden op het lezen.
Beginnende geletterdheid: de spontane belangstelling van peuters en
kleuters voor het geschreven woord.
2. Aanvankelijk lezen: fase waarin kinderen alle letters leren.
3. Voortgezet leren: zowel technisch als begrijpend en belevend lezen kom je
tegen, het gaat om het vergroten van het leestempo, automatiseren van
leesstrategieën en het realiseren van een goede voordracht.
Fasen geletterdheid:
1. Ontluikende geletterdheid: heeft betrekking op de ontwikkeling van de
geletterdheid in de voorschoolse periode van 0 tot 4 jaar. Interactie is
belangrijk.
2. Beginnende geletterdheid: heeft betrekking op de ontwikkeling van de
geletterdheid in groep 1 t/m 3. Dit omvat het aanvankelijk lezen.
3. Gevorderde geletterdheid: beslaat de periode na groep 3 omvat het
voorgezet lezen, stellen + schrijven van teksten. Ze leren steeds sneller
woorden herkennen en richten meer op aandacht+ betekenis van de tekst.
Werkvormen leesonderwijs:
- Stillezen= zachtjes voor hunzelf een tekst lezen
- Hardop lezen= nadruk ligt op goede voordracht
Visies op leesonderwijs:
1. Ondersteunend of functioneel: ondersteunende taalactiviteit-> onderwijs
dient als ondersteuning van het toepassen van de leesvaardigheid in het
dagelijks leven. Functioneel taalactiviteit->doelstelling ligt op het gebied
van de functionele toepassing.
2. Methodisch of niet-methodisch: methodisch leesonderwijs-> letters en
leren lezen aan de hand van een methode. Niet-methodisch -> hierbij
probeert men aan te sluiten bij de natuurlijk leesontwikkeling van kinderen
en begint ermee als het kind eraan toe is (heet ook wel natuurlijk leren
lezen of functioneel leren lezen). Methoden heeft de voorkeur volgens
wetenschappers & onderzoekers.
3. Geïsoleerd of geïntegreerd: geïsoleerd aanleren -> een stukje van een
bepaald doel en niet alles in één keer. Geïntegreerd aanleren -> heeft ook
