3.1 de renaissance
De mens en de wereld centraal
In de renaissance veranderde het mensbeeld en het wereldbeeld. De mens ging op een andere
manier naar zichzelf en de wereld kijken. In de middeleeuwen was de band met God heel belangrijk,
tijdens de renaissance veranderde dit en gingen mensen meer in zichzelf vertrouwen. Mensen
kwamen er achter dat ze echt talenten hadden en wouden daar wat mee gaan doen. Ook werden ze
steeds meer geïnteresseerd in de natuur en de samenleving. Het ideaalbeeld veranderde dus ook
naar een 'uomo universale' iemand die zich volledig ontplooide. Een voorbeeld van zo iemand is
Leonardo da Vinci (1452-1519)
Terug naar de oude Grieken en Romeinen
Een belangrijk aspect van de renaissance is dat mensen nieuwe inspiratie zochten. In de renaissance
groeide de aandacht voor schrijvers ook, vooral de boeken van de schrijvers die wijsheid en kennis
zouden bevatten waren erg gelieft in die tijd. De nieuwe belangstelling voor de antieke literatuur en
poëzie noemen we humanisme. Vanwege de enorme belangstelling voor de Grieks-Romeinse cultuur
is deze periode later "renaissance" gaan heten, de "wedergeboorte" van de klassieke cultuur. Er is
geen scherpe breuk tussen middeleeuwen en renaissance: de mentaliteitsverandering begon bij
enkele voorlopers, zoals Boccaccio, er werd later overgenomen door anders schilderes, schrijvers en
geleerden.
Italiaanse stadstaten
In Italië, waar de renaissance begon, waren zelfstandige stadstaten ontstaan. Sommige bewoners
waren rijk gewordend door nijverheid en handel. Zeker in Florence, de belangrijkste stadstaat, was zo
een culturele elite ontstaan die zijn rijkdom wilde tonen. Rijke families gaven schilders de opdracht
om schilderijen en gebouwen te maken.
Noord-Europa
Rond 1450 werd als het gevolg van de nieuwe denkbeelden de boekdrukkunst uitgevonden. Een
manier om met losse letters boeken te drukken. Op deze manier konden ook andere in Europa
eenvoudig kennismaken met de renaissance. In noord-Europa hadden de ideeën uit het humanisme
en de renaissance onder andere invloed op hoe men tegen de kerk aan keek. Ook werd door de
renaissance opnieuw naar de vertaling van de bijbel gekeken. Een belangrijk persoon is Desiderius
Erasmus, hij vertaalde het nieuwe testament rechtstreeks vanuit het Grieks om te zien in hoeverre de
geloofspraktijk afweek van de oorspronkelijke leer.
3.2 Europeanen ontdekken de wereld
Cortés is een van de vele Europeanen die in de 14 e, 15e en `16e eeuw de wereld zeeën gingen
bevaren, ook richting Afrika en Azië.
Landroutes minder toegankelijk
De handelsroutes via het Aziatische vasteland werden minder toegankelijk, belangrijk daarbij was de
ineenstorting van het Mongoolse rijk. Het Mongoolse rijk zorgde voor rust en veiligheid tussen Azië
en Europa. We noemen hun dus ook wel de ‘pax mongolica’. Aan het eind van de 13 e eeuw begon
het Mongoolse rijk bestuurlijk uit elkaar te vallen en werd de handel langs deze weg steeds
moeilijker.
Technische verbeteringen
Ook werd het technisch mogelijk om over zee verder te varen en veilig terug te keren. Daarom
werden ook de schepen anders gebouwd om beter op de zee te zijn.
Christendom verspreiden
Ook was de wil er om andere vorsten en bevolkingen tot het christelijke geloof te brengen erg groot.
Op de schepen gingen dus altijd geestelijken mee, die de mensen in de nieuwe gebieden het
christendom verkondigden.
Heldendaden of niet?
De leiders van de ontdekkingsreizen zijn in Europa beroemd geworden en hun ontdekkingen zijn in
de geschiedenisboeken als heldendaden beschreven. Dit is te begrijpen want het waren riskante en
spannende ondernemigen, waar moed voor nodig was. Het doel van de ontdekkingsreizen was om bi
De mens en de wereld centraal
In de renaissance veranderde het mensbeeld en het wereldbeeld. De mens ging op een andere
manier naar zichzelf en de wereld kijken. In de middeleeuwen was de band met God heel belangrijk,
tijdens de renaissance veranderde dit en gingen mensen meer in zichzelf vertrouwen. Mensen
kwamen er achter dat ze echt talenten hadden en wouden daar wat mee gaan doen. Ook werden ze
steeds meer geïnteresseerd in de natuur en de samenleving. Het ideaalbeeld veranderde dus ook
naar een 'uomo universale' iemand die zich volledig ontplooide. Een voorbeeld van zo iemand is
Leonardo da Vinci (1452-1519)
Terug naar de oude Grieken en Romeinen
Een belangrijk aspect van de renaissance is dat mensen nieuwe inspiratie zochten. In de renaissance
groeide de aandacht voor schrijvers ook, vooral de boeken van de schrijvers die wijsheid en kennis
zouden bevatten waren erg gelieft in die tijd. De nieuwe belangstelling voor de antieke literatuur en
poëzie noemen we humanisme. Vanwege de enorme belangstelling voor de Grieks-Romeinse cultuur
is deze periode later "renaissance" gaan heten, de "wedergeboorte" van de klassieke cultuur. Er is
geen scherpe breuk tussen middeleeuwen en renaissance: de mentaliteitsverandering begon bij
enkele voorlopers, zoals Boccaccio, er werd later overgenomen door anders schilderes, schrijvers en
geleerden.
Italiaanse stadstaten
In Italië, waar de renaissance begon, waren zelfstandige stadstaten ontstaan. Sommige bewoners
waren rijk gewordend door nijverheid en handel. Zeker in Florence, de belangrijkste stadstaat, was zo
een culturele elite ontstaan die zijn rijkdom wilde tonen. Rijke families gaven schilders de opdracht
om schilderijen en gebouwen te maken.
Noord-Europa
Rond 1450 werd als het gevolg van de nieuwe denkbeelden de boekdrukkunst uitgevonden. Een
manier om met losse letters boeken te drukken. Op deze manier konden ook andere in Europa
eenvoudig kennismaken met de renaissance. In noord-Europa hadden de ideeën uit het humanisme
en de renaissance onder andere invloed op hoe men tegen de kerk aan keek. Ook werd door de
renaissance opnieuw naar de vertaling van de bijbel gekeken. Een belangrijk persoon is Desiderius
Erasmus, hij vertaalde het nieuwe testament rechtstreeks vanuit het Grieks om te zien in hoeverre de
geloofspraktijk afweek van de oorspronkelijke leer.
3.2 Europeanen ontdekken de wereld
Cortés is een van de vele Europeanen die in de 14 e, 15e en `16e eeuw de wereld zeeën gingen
bevaren, ook richting Afrika en Azië.
Landroutes minder toegankelijk
De handelsroutes via het Aziatische vasteland werden minder toegankelijk, belangrijk daarbij was de
ineenstorting van het Mongoolse rijk. Het Mongoolse rijk zorgde voor rust en veiligheid tussen Azië
en Europa. We noemen hun dus ook wel de ‘pax mongolica’. Aan het eind van de 13 e eeuw begon
het Mongoolse rijk bestuurlijk uit elkaar te vallen en werd de handel langs deze weg steeds
moeilijker.
Technische verbeteringen
Ook werd het technisch mogelijk om over zee verder te varen en veilig terug te keren. Daarom
werden ook de schepen anders gebouwd om beter op de zee te zijn.
Christendom verspreiden
Ook was de wil er om andere vorsten en bevolkingen tot het christelijke geloof te brengen erg groot.
Op de schepen gingen dus altijd geestelijken mee, die de mensen in de nieuwe gebieden het
christendom verkondigden.
Heldendaden of niet?
De leiders van de ontdekkingsreizen zijn in Europa beroemd geworden en hun ontdekkingen zijn in
de geschiedenisboeken als heldendaden beschreven. Dit is te begrijpen want het waren riskante en
spannende ondernemigen, waar moed voor nodig was. Het doel van de ontdekkingsreizen was om bi
