12/11/25, 4:54 PM Hoofdstuk 2 : Ideologiën
Hoofdstuk 2 : Ideologiën
Van de verlichting
2.2.1.1 Ontstaan ideologie (de Tracy) Boek : Eléments d’idéologie
bedoeld als nieuwe wetenschap voor
onderscheid tuss. valse & ware ideeën
Ontstaan → de Tracy
Invloed van :
Napoleon
2.2.1 Geschiedenis van concept “Ideologie” Marx & Engels
Lenin
Gramsci
Conservatieven
Boek “De Duitse ideologie”
→ Ideologie = verdraaiing v. de werkelijkheid :
Ideeën vd heersende klasse opgedrongen
2.2.1.1 Invloed van (Marx & Engels) → Ideologie = vals bewustzijn over structuur v.
samenleving : onderdeel v. superstructuur = los
v. materiële basis
→ Ideologie = machtsmanifestatie
2.2.1.1 Invloed van (Napoleon) Ideologie = blind voor de werkelijkheid
→ negatieve connotatie bijgebracht
Ideologie = Neutraal begrip
2.2.1.1. Invloed van (Lenin) Proletariaat moet 1 beschikken
→ Wetenschappelijk socialisme : onderscheid
tuss. wetenschap en Ideologie weg
2.2.1.1. Invloed van (Gramsci) ‘Culturele hegemonie’ : wereldbeeld v.
bepaalde klasse is dominant, omdat het
door andere klassen geaccepteerd
wordt (=common sense)
→ Kapitalisme is door hegemonie
(overheersing) v. bourgeois-ideeën verankerd
https://knowt.com/flashcards/3b6befb1-4ee6-4b1b-8745-309acf84b569 1/14
, 12/11/25, 4:54 PM Hoofdstuk 2 : Ideologiën
Ideologie = cement dat
maatschappelijke verhoudingen in
stand houdt
Ideeën v. heersende klasse = culturele
norm
Ideologie = abstracte vorm die
natuurlijke sociale ordening verstoort
Ideologie = verandering → wringt bij
2.2.1.1. Invloed van (Conservatieven) conservatisme
Wereld wordt niet verandert door
mensen → Ideologie = zinloos
Conservatisme = houding → geen
ideologie
geen wetenschappelijke theorie
→ gebaseerd op ideeën
→ voorschrijven op wat zou moeten zijn
→ geïnteresseerd in gevolgen voor menselijk
gedrag
2.3 Wat is Ideologie? + Definitie Heywood
omschrijving van de ideale samenleving
coherent geheel van opvattingen over
de organisatie van de samenleving
intellectuele constructie
+Syntheseomschrijving
→ Empirisch van aard
2.3 Verschil Wetenschappelijke theorie → Beschrijft/verklaard wat is
→ Niet geïnteresseerd in gevolgen voor
menselijk gedrag
2.3 Synthese omschrijving Ideologie Inclusieve
beschrijving,
MAAR = zo
algemeen
→ inwisselbaar m. andere
termen (doctrine,
wereldvisie)
https://knowt.com/flashcards/3b6befb1-4ee6-4b1b-8745-309acf84b569 2/14
Hoofdstuk 2 : Ideologiën
Van de verlichting
2.2.1.1 Ontstaan ideologie (de Tracy) Boek : Eléments d’idéologie
bedoeld als nieuwe wetenschap voor
onderscheid tuss. valse & ware ideeën
Ontstaan → de Tracy
Invloed van :
Napoleon
2.2.1 Geschiedenis van concept “Ideologie” Marx & Engels
Lenin
Gramsci
Conservatieven
Boek “De Duitse ideologie”
→ Ideologie = verdraaiing v. de werkelijkheid :
Ideeën vd heersende klasse opgedrongen
2.2.1.1 Invloed van (Marx & Engels) → Ideologie = vals bewustzijn over structuur v.
samenleving : onderdeel v. superstructuur = los
v. materiële basis
→ Ideologie = machtsmanifestatie
2.2.1.1 Invloed van (Napoleon) Ideologie = blind voor de werkelijkheid
→ negatieve connotatie bijgebracht
Ideologie = Neutraal begrip
2.2.1.1. Invloed van (Lenin) Proletariaat moet 1 beschikken
→ Wetenschappelijk socialisme : onderscheid
tuss. wetenschap en Ideologie weg
2.2.1.1. Invloed van (Gramsci) ‘Culturele hegemonie’ : wereldbeeld v.
bepaalde klasse is dominant, omdat het
door andere klassen geaccepteerd
wordt (=common sense)
→ Kapitalisme is door hegemonie
(overheersing) v. bourgeois-ideeën verankerd
https://knowt.com/flashcards/3b6befb1-4ee6-4b1b-8745-309acf84b569 1/14
, 12/11/25, 4:54 PM Hoofdstuk 2 : Ideologiën
Ideologie = cement dat
maatschappelijke verhoudingen in
stand houdt
Ideeën v. heersende klasse = culturele
norm
Ideologie = abstracte vorm die
natuurlijke sociale ordening verstoort
Ideologie = verandering → wringt bij
2.2.1.1. Invloed van (Conservatieven) conservatisme
Wereld wordt niet verandert door
mensen → Ideologie = zinloos
Conservatisme = houding → geen
ideologie
geen wetenschappelijke theorie
→ gebaseerd op ideeën
→ voorschrijven op wat zou moeten zijn
→ geïnteresseerd in gevolgen voor menselijk
gedrag
2.3 Wat is Ideologie? + Definitie Heywood
omschrijving van de ideale samenleving
coherent geheel van opvattingen over
de organisatie van de samenleving
intellectuele constructie
+Syntheseomschrijving
→ Empirisch van aard
2.3 Verschil Wetenschappelijke theorie → Beschrijft/verklaard wat is
→ Niet geïnteresseerd in gevolgen voor
menselijk gedrag
2.3 Synthese omschrijving Ideologie Inclusieve
beschrijving,
MAAR = zo
algemeen
→ inwisselbaar m. andere
termen (doctrine,
wereldvisie)
https://knowt.com/flashcards/3b6befb1-4ee6-4b1b-8745-309acf84b569 2/14
