Table of Contents
Module 1: Inleiding .................................................................................................. 3
Module 2: Wat is kwalitatief onderzoek? ................................................................... 4
Wat zijn stereotype kenmerken van kwalitatief onderzoek? ............................................... 4
Wat is kwalitatief onderzoek dan wel? .............................................................................. 4
Academici verschillen van mening over...............................................................................................4
Waarom epistemologie en ontologie? .................................................................................................5
Positivisme vs interpretivisme ............................................................................................................5
De ontdekking van Grounded Theory ..................................................................................................6
Kwalitatief onderzoek.........................................................................................................................6
Conclusie: term ‘kwalitatief’ heeft meer te maken met fundamentele visie op
onderzoek (positivisme vs interpretivisme), dan met gebruik van bepaalde technieken
............................................................................................................................... 7
Module 3: Wat is een onderzoek ontwerp? ................................................................ 8
Hoe kom je tot een onderzoeksdoel voor kwalitatief onderzoek? ....................................... 8
Types onderzoek ................................................................................................................................9
Hoe gebruiken we de literatuur in kwalitatief onderzoek? .................................................10
Wat is een theorie? .........................................................................................................10
Hoe gebruiken we theorieën in kwalitatief onderzoek? ....................................................................... 11
Wat is een goede onderzoeksvraag? Welk soort is geschikt voor kwalitatief onderzoek? ....12
Module 4: Onderzoeksontwerp: operationalisering en methode ............................... 14
Operationeel en methodologisch kader ...........................................................................14
Hoe kan je een theorie en concepten operationaliseren voor kwalitatief onderzoek? .........14
Welke soorten analyse kan je doen binnen kwalitatief onderzoek? HOE? ..........................16
Grondvormen van onderzoek............................................................................................................ 16
Wat is een case(studie)? .................................................................................................................. 17
Hoe selecteer je cases in kwalitatief onderzoek? WIE EN WANNEER? ...............................17
Module 5&6 : Dataverzameling I: Interviews en focusgroepen ................................... 20
Welke soorten data kan je gebruiken voor kwalitatief onderzoek? ....................................................... 20
Wat is een interview ........................................................................................................20
Waarom (niet) interviewen? .............................................................................................................. 20
Een stappen plan voor interviews ..................................................................................................... 21
Wat is een focusgroep? = groepsinterview ........................................................................24
1
, Wat is veldonderzoek? ....................................................................................................24
Veldonderzoek en ‘participerende observatie’ ................................................................................... 24
Oefening ......................................................................................................................................... 24
Welke andere databronnen zijn er nog? ...........................................................................25
Hoe en waarom combineer je verschillende soorten data? ................................................................ 25
Module 7: Data-analyse: Case studies en etnografie ................................................ 26
Deel 1: analyseren ..........................................................................................................26
Waarom analyseren? ....................................................................................................................... 26
Wat is analyseren? ........................................................................................................................... 26
Deel 2: Casestudies ........................................................................................................27
Wat is een case(studie)? .................................................................................................................. 27
Waarom een casestudie? ................................................................................................................. 27
Casestudie als koepelterm? (1) ........................................................................................................ 27
Deel 3: etnografie ...........................................................................................................28
Wat is een etnografie? ...................................................................................................................... 28
Veldnota’s en thick description ......................................................................................................... 28
Module 8: Data-analyse II: Inhoudsanalyse ............................................................. 31
Wat is een inhoudsanalyse? ............................................................................................31
Inductie vs deductie ........................................................................................................................ 31
Coderen: wat en hoe? .....................................................................................................31
Wat is een discoursanalyse en een narratieve analyse? ....................................................32
Discoursanalyse .............................................................................................................................. 32
Module 9: Data-analyse III: Causaliteit, process training en QCA .............................. 33
Wanneer kunnen (kwalitatieve) onderzoekers een causale claim hard maken ? .................................. 33
Paradigma’s..................................................................................................................................... 33
Wat is process tracing? – PT ............................................................................................35
Is elke stap een noodzakelijk of voldoende voorwaarde? .................................................................... 36
Wat is een vergelijkende casestudie?...............................................................................37
Lijphart’s comparative method ......................................................................................................... 37
Mill’s method of agreement and di[erence ....................................................................................... 37
Wat is qualiative comparative analysis (QCA)? .................................................................................. 38
Module 10 : Ethiek en kwaliteit ................................................................................ 39
Validiteit ........................................................................................................................39
Triangulatie ..................................................................................................................................... 39
Positionaliteit & reflexiviteit ............................................................................................40
De ethiek van een kwalitatief onderzoek ..........................................................................41
AI en ethiek ..................................................................................................................................... 41
2
,Module 1: Inleiding
- Namen van onderzoekers kennen? Nee
- Groene kaders handboek? Geen expliciete vragen
- Examen
- Ja post its maar niet volschrijven 2 woorden
3
, Module 2: Wat is kwalitatief onderzoek?
Wat zijn stereotype kenmerken van kwalitatief onderzoek?
Kwalitatief =
- Subjectief: de specifieke methode van de casestudy hangt af van het gezond verstand, het
inlevingsvermogen en de verbeeldingskracht van de persoon die de casestudy uitvoert. De
onderzoeker bepaalt zijn procedure gaandeweg
à tegengas: kwalitatief is puur subjectief? NEE: gebruik van correcte procedures is heel
belangrijk + gebruik van reflexiviteit waar onderzoekers nadenken over hoe ze interpreteren
- Soft: niet gebaseerd op systematische technieken en procedures à die doen maar wat en
praten maar wat met de mensen = freeform research
à tegengas: grounded theory is een van de grote benaderingen en hebben strikte lijst van
procedures dus belangrijk!! + heel transparant zijn over hoe je aan data komt,
intrepretaties,..
- N=1: duidelijke scheiding tussen case study en grote N (=kwantitatief)
à tegengas: kan alleen als je vaag doet over de case => verschil tussen 1 of veel
observaties is er eigenlijk niet
- Geen cijfers: niets kwantificeren à het gaat om woorden, niet om cijfers
à tegengas: vb. onderzoeker heeft pagina’s van beschrijvende data van onderzoek en dan
coderen en standaardiseren om makkelijker te maken => kwantificeren MAAR is niet puur
een switch
Wat is kwalitatief onderzoek dan wel?
Online blogpost: ‘Kwalitatief onderzoek bestaat niet’
Zijn punt: alles wat niet statistisch en wiskundig is in een grote kwalitatieve zak gegooid
(veldonderzoek, case study,…)
à Zegt ons dus niets over wat kwalitatief onderzoek is
à Het onderscheid gaat over: kwalitatief is interpretatief dus waar de onderzoeker aan
interpretatie doet => verschil in positivistisch en interprevistisch
Academici verschillen van mening over
‘Wat is de werkelijkheid nu eigenlijk’ => begin van deze soep
- De rol en invulling van theorieën en concepten
- De keuze en het gebruik van methodologie
- De kracht en validiteit van empirisch bewijs
- De conclusies en implicaties die uit een analyse kunnen worden getrokken
ð Komt neer op fundamentele verschillen op epistemologisch en ontologisch vlak
4
Module 1: Inleiding .................................................................................................. 3
Module 2: Wat is kwalitatief onderzoek? ................................................................... 4
Wat zijn stereotype kenmerken van kwalitatief onderzoek? ............................................... 4
Wat is kwalitatief onderzoek dan wel? .............................................................................. 4
Academici verschillen van mening over...............................................................................................4
Waarom epistemologie en ontologie? .................................................................................................5
Positivisme vs interpretivisme ............................................................................................................5
De ontdekking van Grounded Theory ..................................................................................................6
Kwalitatief onderzoek.........................................................................................................................6
Conclusie: term ‘kwalitatief’ heeft meer te maken met fundamentele visie op
onderzoek (positivisme vs interpretivisme), dan met gebruik van bepaalde technieken
............................................................................................................................... 7
Module 3: Wat is een onderzoek ontwerp? ................................................................ 8
Hoe kom je tot een onderzoeksdoel voor kwalitatief onderzoek? ....................................... 8
Types onderzoek ................................................................................................................................9
Hoe gebruiken we de literatuur in kwalitatief onderzoek? .................................................10
Wat is een theorie? .........................................................................................................10
Hoe gebruiken we theorieën in kwalitatief onderzoek? ....................................................................... 11
Wat is een goede onderzoeksvraag? Welk soort is geschikt voor kwalitatief onderzoek? ....12
Module 4: Onderzoeksontwerp: operationalisering en methode ............................... 14
Operationeel en methodologisch kader ...........................................................................14
Hoe kan je een theorie en concepten operationaliseren voor kwalitatief onderzoek? .........14
Welke soorten analyse kan je doen binnen kwalitatief onderzoek? HOE? ..........................16
Grondvormen van onderzoek............................................................................................................ 16
Wat is een case(studie)? .................................................................................................................. 17
Hoe selecteer je cases in kwalitatief onderzoek? WIE EN WANNEER? ...............................17
Module 5&6 : Dataverzameling I: Interviews en focusgroepen ................................... 20
Welke soorten data kan je gebruiken voor kwalitatief onderzoek? ....................................................... 20
Wat is een interview ........................................................................................................20
Waarom (niet) interviewen? .............................................................................................................. 20
Een stappen plan voor interviews ..................................................................................................... 21
Wat is een focusgroep? = groepsinterview ........................................................................24
1
, Wat is veldonderzoek? ....................................................................................................24
Veldonderzoek en ‘participerende observatie’ ................................................................................... 24
Oefening ......................................................................................................................................... 24
Welke andere databronnen zijn er nog? ...........................................................................25
Hoe en waarom combineer je verschillende soorten data? ................................................................ 25
Module 7: Data-analyse: Case studies en etnografie ................................................ 26
Deel 1: analyseren ..........................................................................................................26
Waarom analyseren? ....................................................................................................................... 26
Wat is analyseren? ........................................................................................................................... 26
Deel 2: Casestudies ........................................................................................................27
Wat is een case(studie)? .................................................................................................................. 27
Waarom een casestudie? ................................................................................................................. 27
Casestudie als koepelterm? (1) ........................................................................................................ 27
Deel 3: etnografie ...........................................................................................................28
Wat is een etnografie? ...................................................................................................................... 28
Veldnota’s en thick description ......................................................................................................... 28
Module 8: Data-analyse II: Inhoudsanalyse ............................................................. 31
Wat is een inhoudsanalyse? ............................................................................................31
Inductie vs deductie ........................................................................................................................ 31
Coderen: wat en hoe? .....................................................................................................31
Wat is een discoursanalyse en een narratieve analyse? ....................................................32
Discoursanalyse .............................................................................................................................. 32
Module 9: Data-analyse III: Causaliteit, process training en QCA .............................. 33
Wanneer kunnen (kwalitatieve) onderzoekers een causale claim hard maken ? .................................. 33
Paradigma’s..................................................................................................................................... 33
Wat is process tracing? – PT ............................................................................................35
Is elke stap een noodzakelijk of voldoende voorwaarde? .................................................................... 36
Wat is een vergelijkende casestudie?...............................................................................37
Lijphart’s comparative method ......................................................................................................... 37
Mill’s method of agreement and di[erence ....................................................................................... 37
Wat is qualiative comparative analysis (QCA)? .................................................................................. 38
Module 10 : Ethiek en kwaliteit ................................................................................ 39
Validiteit ........................................................................................................................39
Triangulatie ..................................................................................................................................... 39
Positionaliteit & reflexiviteit ............................................................................................40
De ethiek van een kwalitatief onderzoek ..........................................................................41
AI en ethiek ..................................................................................................................................... 41
2
,Module 1: Inleiding
- Namen van onderzoekers kennen? Nee
- Groene kaders handboek? Geen expliciete vragen
- Examen
- Ja post its maar niet volschrijven 2 woorden
3
, Module 2: Wat is kwalitatief onderzoek?
Wat zijn stereotype kenmerken van kwalitatief onderzoek?
Kwalitatief =
- Subjectief: de specifieke methode van de casestudy hangt af van het gezond verstand, het
inlevingsvermogen en de verbeeldingskracht van de persoon die de casestudy uitvoert. De
onderzoeker bepaalt zijn procedure gaandeweg
à tegengas: kwalitatief is puur subjectief? NEE: gebruik van correcte procedures is heel
belangrijk + gebruik van reflexiviteit waar onderzoekers nadenken over hoe ze interpreteren
- Soft: niet gebaseerd op systematische technieken en procedures à die doen maar wat en
praten maar wat met de mensen = freeform research
à tegengas: grounded theory is een van de grote benaderingen en hebben strikte lijst van
procedures dus belangrijk!! + heel transparant zijn over hoe je aan data komt,
intrepretaties,..
- N=1: duidelijke scheiding tussen case study en grote N (=kwantitatief)
à tegengas: kan alleen als je vaag doet over de case => verschil tussen 1 of veel
observaties is er eigenlijk niet
- Geen cijfers: niets kwantificeren à het gaat om woorden, niet om cijfers
à tegengas: vb. onderzoeker heeft pagina’s van beschrijvende data van onderzoek en dan
coderen en standaardiseren om makkelijker te maken => kwantificeren MAAR is niet puur
een switch
Wat is kwalitatief onderzoek dan wel?
Online blogpost: ‘Kwalitatief onderzoek bestaat niet’
Zijn punt: alles wat niet statistisch en wiskundig is in een grote kwalitatieve zak gegooid
(veldonderzoek, case study,…)
à Zegt ons dus niets over wat kwalitatief onderzoek is
à Het onderscheid gaat over: kwalitatief is interpretatief dus waar de onderzoeker aan
interpretatie doet => verschil in positivistisch en interprevistisch
Academici verschillen van mening over
‘Wat is de werkelijkheid nu eigenlijk’ => begin van deze soep
- De rol en invulling van theorieën en concepten
- De keuze en het gebruik van methodologie
- De kracht en validiteit van empirisch bewijs
- De conclusies en implicaties die uit een analyse kunnen worden getrokken
ð Komt neer op fundamentele verschillen op epistemologisch en ontologisch vlak
4
