Hoofdstuk 2: De structuur van
het heelal
1. Afstanden in het heelal
Telescopen helpt ons om objecten waar te nemen die zich op een zeer
grote afstand bevinden in de ruimte.
Afstanden in de ruimte zijn zo groot dat de kilometer niet altijd een
handige meeteenheid is. Daarom gebruiken we andere eenheden:
- Astronomische eenheid (AE)
- Lichtjaar (lj)
1.1. Astronomische eenheid (AE)
Dit is de gemiddelde afstand tussen de zon en de aarde ongeveer
150 mil. km
We gebruiken dit om afstanden tussen planeten uit te drukken:
- Zon mars => 1,5 AE = 225 mil. km
1.1. Lichtjaar (lj)
Geen tijdseenheid afstand die licht in 1 jaar aflegt
Licht reist met een snelheid van 300.000 km/s
In 1 jaar legt licht een afstand af ongeveer 9,5 biljoen km
300.000 x 60 (s) x 60 (min) x 24 (uur) x 365,25 (dagen)
Het wordt gebruikt voor sterren die zich buiten onze zonnestels bevinden:
Bv de afstand tot Proxima Centauri (de dichtstbijzijnde ster na de zon)
is 4,3 lj. Dit betekent dat licht 4,3 jaar nodig heeft om daar vandaan naar
ons te reizen.
Als je het vergelijkt:
- Zon aarde => 8 min (ong 150 mil. km)
- Aarde maan => 1,3 licht sec (ong 384400 km)
, 1. Het zonnestelsel
1.1. Ontstaan van ons zonnestelsel
Hoe is het zonnestelsel gevormd?
1) Een grote wolk van gasnevel + stof in het heelal begon samen te
trekken door zwaartekracht.
De materie die in de nevel is niet gelijk verdeeld proces
van samentrekking heel onregelmatig
1) De wolk ging draaien en werd een platte schijf met in het midden
een hete bol deze bol werd de zon (= ster)
Het ging draaien door de onregelmatige samentrekking
De nevel werd afgeplat tot een schijf met een centrale bol
1) Kleine stof- en gasdeeltjes botsten tegen elkaar en vormden
protoplaneten (kleine planeten in wording).
2) Straling van de zon blies lichte gassen weg:
Dicht bij de zon bleven vooral zware materialen hier
ontstonden de terrestrische planeten (vaste planeten/
rotsplaneten) zoals:
- Aarde
- Mars
- Venus
- Mercurius
Verder van de zon bleven veel gassen hier ontstonden de
gasreuzen:
- Jupiter
- Saturnus
- Uranus
- Neptunus
het heelal
1. Afstanden in het heelal
Telescopen helpt ons om objecten waar te nemen die zich op een zeer
grote afstand bevinden in de ruimte.
Afstanden in de ruimte zijn zo groot dat de kilometer niet altijd een
handige meeteenheid is. Daarom gebruiken we andere eenheden:
- Astronomische eenheid (AE)
- Lichtjaar (lj)
1.1. Astronomische eenheid (AE)
Dit is de gemiddelde afstand tussen de zon en de aarde ongeveer
150 mil. km
We gebruiken dit om afstanden tussen planeten uit te drukken:
- Zon mars => 1,5 AE = 225 mil. km
1.1. Lichtjaar (lj)
Geen tijdseenheid afstand die licht in 1 jaar aflegt
Licht reist met een snelheid van 300.000 km/s
In 1 jaar legt licht een afstand af ongeveer 9,5 biljoen km
300.000 x 60 (s) x 60 (min) x 24 (uur) x 365,25 (dagen)
Het wordt gebruikt voor sterren die zich buiten onze zonnestels bevinden:
Bv de afstand tot Proxima Centauri (de dichtstbijzijnde ster na de zon)
is 4,3 lj. Dit betekent dat licht 4,3 jaar nodig heeft om daar vandaan naar
ons te reizen.
Als je het vergelijkt:
- Zon aarde => 8 min (ong 150 mil. km)
- Aarde maan => 1,3 licht sec (ong 384400 km)
, 1. Het zonnestelsel
1.1. Ontstaan van ons zonnestelsel
Hoe is het zonnestelsel gevormd?
1) Een grote wolk van gasnevel + stof in het heelal begon samen te
trekken door zwaartekracht.
De materie die in de nevel is niet gelijk verdeeld proces
van samentrekking heel onregelmatig
1) De wolk ging draaien en werd een platte schijf met in het midden
een hete bol deze bol werd de zon (= ster)
Het ging draaien door de onregelmatige samentrekking
De nevel werd afgeplat tot een schijf met een centrale bol
1) Kleine stof- en gasdeeltjes botsten tegen elkaar en vormden
protoplaneten (kleine planeten in wording).
2) Straling van de zon blies lichte gassen weg:
Dicht bij de zon bleven vooral zware materialen hier
ontstonden de terrestrische planeten (vaste planeten/
rotsplaneten) zoals:
- Aarde
- Mars
- Venus
- Mercurius
Verder van de zon bleven veel gassen hier ontstonden de
gasreuzen:
- Jupiter
- Saturnus
- Uranus
- Neptunus
