Onderzoeksmethoden en -technieken van de Agogische
Wetenschappen
H0: Introductie
De kritische mens
Veel mensen zijn niet kritisch genoeg, vooral in situaties waarin dat belangrijk zou zijn.
• In een tijdperk van sociale media en snel beschikbare informatie kunnen mensen snel onbetrouwbare
bronnen vertrouwen.
Kritisch denken = analyseren en evalueren om tot beter denken te komen.
- Je moet aannames en biases herkennen, logica controleren en bewijzen nagaan.
Oorzaken
1. Sociale druk: de wens om ergens bij te horen kan mensen ervan weerhouden om kritisch te denken.
- Mensen conformeren vaak aan de mening van anderen, zelfs als ze het niet eens zijn.
- Autoriteit/ expert
2. Gebrek aan educatie: kritisch denken wordt niet altijd goed onderwezen.
3. Gebrek aan tijd of moeite: in snelle wereld hebben mensen vaak geen tijd of motivatie om grondig te
onderzoeken wat waar is.
- Kritisch denken kost energie en inspanning.
- Veel mensen nemen liever de gemakkelijkste route.
4. Onze hersenen
5. Cognitieve bias: mensen zijn gevoelig voor denkfouten, zoals bv confirmation bias/
bevestigingsvooroordeel.
- Alleen informatie zoeken die hun bestaande overtuigingen ondersteunt.
- Kritisch denken vereist het uitdagen van eigen overtuigingen.
6. Patternicity: is de neiging van het menselijk brein om betekenisvolle patronen te vinden in willekeurige
of niet-gerelateerde gegevens.
- Patternicity is een evolutionaire eigenschap, het herkennen van patronen cruciaal overleving,
zoals het herkennen van sporen van roofdieren of het voorspellen van weersveranderingen.
- Geeft aanleiding tot fouten;
Type I: low cost (vals positief)
Type II: high cost (vals negatief)
1
,Bill Gates en de COVID-19 complottheorieen
Een van de bekendste complottheorieën tijdens de pandemie betrof Bill Gates (oprichter van Microsoft).
• Er werd beweerd dat hij betrokken was bij de creatie van COVID-19 om mensen via vaccinaties te
microchippen.
Microchip-imlantatie: een theorie
COVID-19-vaccins bevatten microchips
• De microchips zouden door Bill Gates zijn gefinancierd.
• Doel zou zijn mensen wereldwijd te volgen of controleren.
aanleiding: Bill Gates waarschuwde in 2015 dat de wereld niet goed voorbereid was op een pandemie. (TED-
talk)
- Sommigen zagen dit als bewijs dat hij voorkennis had over COVID-19.
- Een waarschuwing gebaseerd op zijn ervaring met wereldwijde gezondheidscrisis.
Ontkracht door wetenschappers
Deze complottheorieën zijn keer op keer ontkracht door wetenschappers en factcheckers.
• Er is geen enkel bewijs dat Bill Gates of Microsoft betrokken waren bij de oorsprong van
COVID-19.
we hebben kritische mensen nodig (denk aan telfoutjes in de krant, indruk maken met woordengebruik,…)
De kritische wetenschappers
- Stellen voortdurend vragen en neemt niets klakkeloos aan.
- Controleren of de beschikbare gegevens betrouwbaar zijn.
- Begrijpen hoe en waarom iets werkt
- Baseren conclusies op solide bewijs, niet op aannames of meningen.
• zorgvuldig verzamelde gegevens en controleerbare feiten.
- Bereid hun ideeën te herzien wanneer nieuw bewijs beschikbaar is.
• open voor het verbeteren hun benadering wanneer nodig
- Vermijden vooroordelen en streven naar objectiviteit
• de waarheid te ontdekken, ongeacht persoonlijke voorkeuren of sociale druk.
- Zorgen ervoor dat hun bevindingen en methoden herhaalbaar zijn door anderen.
• ze willen dat hun resultaten door collega's kunnen worden bevestigd.
- Sceptisch over ongefundeerde claims, zelfs van gezaghebbende bronnen.
• conclusies worden pas getrokken na gedegen bewijs
2
,Tools van de wetenschappers
1. Wetenschappelijk onderzoek – interne cyclus
- Systematiek
• procedureel
- Controleerbaarheid
• transparantie
- Objectiviteit
• Niet vooringenomen
- Repliceerbaarheid
• herhalen
Verantwoordelijkheid ligt bij de onderzoeker/onderzoeksteam.
2. Wetenschappelijk onderzoek - externe cyclus
= kennis die we hebben onderzocht gaan doorsturen naar een wetenschapper.
Peer review VS non-peer review
- Wetenschappelijke controle of niet, wetenschappers die een onderzoek of artikel schrijven over een
onderwerp.
- Verschillende wetenschappers die een artikel gaan beoordelen.
Open acces of niet?
= instituten die niet genoeg geld hebben horen dan een open acces te hebben tot een peer review van een
bepaalde wetenschappelijke artikel.
De wetenschap wordt opengesteld
Betalen om gepubliceerd te worden of niet
3
, Impactfactoren voordelen
1. Tijdschriftclassificatie:
o Tijdschriften met een hogere impactfactor worden over het algemeen als prestigieuzer en
invloedrijker beschouwd.
2. Onderzoeksevaluatie:
o Onderzoekers en instellingen gebruiken vaak impactfactoren om de kwaliteit van de
publicaties van een onderzoeker en de reputatie van een tijdschrift te beoordelen.
3. Financieringsbeslissingen:
o Financieringsinstanties kunnen impact-factoren in overweging nemen bij het beslissen welke
onderzoeksprojecten te ondersteunen.
Hoe hoger de impactfactor, hoe beter men denkt dat het is.
Impactfactoren beperkingen
1. Vakgebiedspecifiek:
o Impactfactoren variëren aanzienlijk tussen verschillende vakgebieden. Een hoge impactfactor
in het ene vakgebied hoeft niet even indrukwekkend te zijn in een ander.
2. Citatiebias:
o Citatiepraktijken kunnen worden beïnvloed door factoren zoals zelfcitaties, citatiekartels en de
populariteit van bepaalde onderzoekstrends.
3. Publicatiebias:
o Tijdschriften met een hogere impactfactor kunnen meer kans hebben om positieve of
baanbrekende resultaten te publiceren, wat de citatieverdeling kan scheef trekken.
Uitdagingen inzake publicaties
- Open acces of niet?
- Publicatiedruk
Uitdagingen in de wetenschap
- Replicatiecrisis
4
Wetenschappen
H0: Introductie
De kritische mens
Veel mensen zijn niet kritisch genoeg, vooral in situaties waarin dat belangrijk zou zijn.
• In een tijdperk van sociale media en snel beschikbare informatie kunnen mensen snel onbetrouwbare
bronnen vertrouwen.
Kritisch denken = analyseren en evalueren om tot beter denken te komen.
- Je moet aannames en biases herkennen, logica controleren en bewijzen nagaan.
Oorzaken
1. Sociale druk: de wens om ergens bij te horen kan mensen ervan weerhouden om kritisch te denken.
- Mensen conformeren vaak aan de mening van anderen, zelfs als ze het niet eens zijn.
- Autoriteit/ expert
2. Gebrek aan educatie: kritisch denken wordt niet altijd goed onderwezen.
3. Gebrek aan tijd of moeite: in snelle wereld hebben mensen vaak geen tijd of motivatie om grondig te
onderzoeken wat waar is.
- Kritisch denken kost energie en inspanning.
- Veel mensen nemen liever de gemakkelijkste route.
4. Onze hersenen
5. Cognitieve bias: mensen zijn gevoelig voor denkfouten, zoals bv confirmation bias/
bevestigingsvooroordeel.
- Alleen informatie zoeken die hun bestaande overtuigingen ondersteunt.
- Kritisch denken vereist het uitdagen van eigen overtuigingen.
6. Patternicity: is de neiging van het menselijk brein om betekenisvolle patronen te vinden in willekeurige
of niet-gerelateerde gegevens.
- Patternicity is een evolutionaire eigenschap, het herkennen van patronen cruciaal overleving,
zoals het herkennen van sporen van roofdieren of het voorspellen van weersveranderingen.
- Geeft aanleiding tot fouten;
Type I: low cost (vals positief)
Type II: high cost (vals negatief)
1
,Bill Gates en de COVID-19 complottheorieen
Een van de bekendste complottheorieën tijdens de pandemie betrof Bill Gates (oprichter van Microsoft).
• Er werd beweerd dat hij betrokken was bij de creatie van COVID-19 om mensen via vaccinaties te
microchippen.
Microchip-imlantatie: een theorie
COVID-19-vaccins bevatten microchips
• De microchips zouden door Bill Gates zijn gefinancierd.
• Doel zou zijn mensen wereldwijd te volgen of controleren.
aanleiding: Bill Gates waarschuwde in 2015 dat de wereld niet goed voorbereid was op een pandemie. (TED-
talk)
- Sommigen zagen dit als bewijs dat hij voorkennis had over COVID-19.
- Een waarschuwing gebaseerd op zijn ervaring met wereldwijde gezondheidscrisis.
Ontkracht door wetenschappers
Deze complottheorieën zijn keer op keer ontkracht door wetenschappers en factcheckers.
• Er is geen enkel bewijs dat Bill Gates of Microsoft betrokken waren bij de oorsprong van
COVID-19.
we hebben kritische mensen nodig (denk aan telfoutjes in de krant, indruk maken met woordengebruik,…)
De kritische wetenschappers
- Stellen voortdurend vragen en neemt niets klakkeloos aan.
- Controleren of de beschikbare gegevens betrouwbaar zijn.
- Begrijpen hoe en waarom iets werkt
- Baseren conclusies op solide bewijs, niet op aannames of meningen.
• zorgvuldig verzamelde gegevens en controleerbare feiten.
- Bereid hun ideeën te herzien wanneer nieuw bewijs beschikbaar is.
• open voor het verbeteren hun benadering wanneer nodig
- Vermijden vooroordelen en streven naar objectiviteit
• de waarheid te ontdekken, ongeacht persoonlijke voorkeuren of sociale druk.
- Zorgen ervoor dat hun bevindingen en methoden herhaalbaar zijn door anderen.
• ze willen dat hun resultaten door collega's kunnen worden bevestigd.
- Sceptisch over ongefundeerde claims, zelfs van gezaghebbende bronnen.
• conclusies worden pas getrokken na gedegen bewijs
2
,Tools van de wetenschappers
1. Wetenschappelijk onderzoek – interne cyclus
- Systematiek
• procedureel
- Controleerbaarheid
• transparantie
- Objectiviteit
• Niet vooringenomen
- Repliceerbaarheid
• herhalen
Verantwoordelijkheid ligt bij de onderzoeker/onderzoeksteam.
2. Wetenschappelijk onderzoek - externe cyclus
= kennis die we hebben onderzocht gaan doorsturen naar een wetenschapper.
Peer review VS non-peer review
- Wetenschappelijke controle of niet, wetenschappers die een onderzoek of artikel schrijven over een
onderwerp.
- Verschillende wetenschappers die een artikel gaan beoordelen.
Open acces of niet?
= instituten die niet genoeg geld hebben horen dan een open acces te hebben tot een peer review van een
bepaalde wetenschappelijke artikel.
De wetenschap wordt opengesteld
Betalen om gepubliceerd te worden of niet
3
, Impactfactoren voordelen
1. Tijdschriftclassificatie:
o Tijdschriften met een hogere impactfactor worden over het algemeen als prestigieuzer en
invloedrijker beschouwd.
2. Onderzoeksevaluatie:
o Onderzoekers en instellingen gebruiken vaak impactfactoren om de kwaliteit van de
publicaties van een onderzoeker en de reputatie van een tijdschrift te beoordelen.
3. Financieringsbeslissingen:
o Financieringsinstanties kunnen impact-factoren in overweging nemen bij het beslissen welke
onderzoeksprojecten te ondersteunen.
Hoe hoger de impactfactor, hoe beter men denkt dat het is.
Impactfactoren beperkingen
1. Vakgebiedspecifiek:
o Impactfactoren variëren aanzienlijk tussen verschillende vakgebieden. Een hoge impactfactor
in het ene vakgebied hoeft niet even indrukwekkend te zijn in een ander.
2. Citatiebias:
o Citatiepraktijken kunnen worden beïnvloed door factoren zoals zelfcitaties, citatiekartels en de
populariteit van bepaalde onderzoekstrends.
3. Publicatiebias:
o Tijdschriften met een hogere impactfactor kunnen meer kans hebben om positieve of
baanbrekende resultaten te publiceren, wat de citatieverdeling kan scheef trekken.
Uitdagingen inzake publicaties
- Open acces of niet?
- Publicatiedruk
Uitdagingen in de wetenschap
- Replicatiecrisis
4
