samenvatting bijzondere overeenkomsten

BIJZONDERE OVEREENKOMSTEN
- Document met niet te kennen randnummers!
- Bijzondere overeenkomsten eerder als sigaret
o Minder penetrant dan het goederenrecht
o Concreter

‘NIEUW’ BW

- 1° boek 1. Algemene bepalingen (1/1/23)
- 2° boek 2. Personen, familie & relatievermogensrecht
- 3° boek 3. Goederen (1/9/21)
- 4° boek 4. Nalatenschappen, schenkingen & testamenten
- 5° boek 5. Verbintenissen (1/1/23)
- 6° boek 6. BCA (1/1/25)
- 7° boek 7. Bijzondere overeenkomsten (in voorbereiding)
- 8° boek 8. Bewijs
- 9° boek 9. Zekerheden
- 10° boek 10. Verjaring

- Benoemde contracten: wat in de wet gezet wordt
o Van aanvullend recht: wat de partijen willen, wat zij willen aanpassen, in hun concrete situatie
 Eerder aanvullende of modulaire afspraken

INWERKINGTREDING BOEKEN 1 EN 5 BW

- Beide Wet van 28/4/22
- Inwerkingtreding 1/1/23
o Boek 1: art 3-5
o Boek 5: art 64-65
- Eerbiedigende werking
o Tenzij partijen anders overeenkomen
o Enkel RH + Rsf na 1/1/23
o Niet:
 Toekomstige gevolgen RH + Rsfeiten die dateren van voor 1/1/23
 RH + Rsfeiten mbt verbintis uit RH/Rsfeit van voor 1/1/23

TITEL I – INLEIDING

- Benoemde contracten
o Wlijk set regels + contract (voor zover nt dwR)
o Subsidiair: verb & contractenR (met art. 5.71 BW)
- Onbenoemde contracten/sui generis
o Contract zelf
o Gemene verb & contractenR (met art. 5.71 BW)
o Regels benoemd contract per analogie
- Gemengde contracten (5.67 BW)
o = Benoemde contracten samengooien en mengen

1

,  Bv. aannemer die op jouw stuk grond komt bouwen, er worden diensten en prestaties geleverd
(aanneming) maar aannemer levert u ook goederen (verkoopelement)
o Onbenoemd/sui generis
 Na de mix is er geen duidelijk benoemd conctract meer
o Combinatietheorie (cumulatietheorie)
 Op het ene regime het ene contract toepassen, op het andere regime het ander recht op toepassen
o Absorptieleer
 Duidelijk 1 component zien met andere componenten
 Één van de onderdelen is dominant -> deel zal heel de kwalificatie bepalen
 Hoofdelement absorbeert het ondergeschikte
 Soms kunnen een aantal aspecten in het contract onmogelijk geregeld worden door het
hoofdelement (bijzonderheid aan de absorptieleer)
 Als er een dominant element is gaat de voorkeur naar de absorptieleer

- Burgerlijk recht
o P&F
o Vermogensrecht – familaal vermogensrecht
 Intellechtuele rechten
 Zakelijke rechten
 Persoonlijke rechten

OVERZICHT

- Deel I: contracten mbt overdracht eigd
o Koop
o Kanscontracten
- Deel II: contracten mbt gebruik & genot v/e goed
o Huur
o Lening
- Deel III: dienstencontracten (prestaties van één van de contractanten)
o Aanneming
o Bewaargeving
o Lastgeving
- Deel IV: vaststellingscontracten (dading)
o Contracten om een onzekerheid te beslechten

BESCHERMING ZWAKKE CONTRACTPARTIJ

- Wilsautonomie (cf 5.3 en 5.14 BW) en sociale welvaartmij
o Ten tijde van Napoleon: wilsautonomie was vrij extreem: als we een bende egoïsten hebben waarbij iedereen
zijn eigen belang nastreeft, hebben we een goede maatschappij
o Vrijheid met verantwoordelijkheid
 Eigendomsbepaling
 Als je iets afspreekt, ben je gebonden (maar doe wel wat je wil) (contractuele vrijheid)
 Als je iemand anders schade berokkent, dan is er aansprakelijkheid (aansprakelijkheidsbepaling)
o Al snel bleek dat niet houdbaar
 Personen zijn feitelijk niet gelijk
 Bv. bij contractsluiting zal de enige sterker zijn dan de andere
 Door de socialisering van het contractenrecht kwam de bescherming van de zwakke(re) contractpartij
 Typevoorbeelden: huur, woninghuur, pacht,…
 Dwingende wettelijke bepalingen
 Soortgelijke beweging vanuit het gemene recht

2

, - Consumentenrecht sensu lato
o dwR
o gemRtel bescherming (zorgvheidsnorm: goede trouw, contr en precontr infopl; gekwalificeerde
benadeling/misbruik omstandigheden 5.37 BW enz)
- Consumentenrecht sensu stricto
o Bv WER, consumentenkoop
o Afdwingbaarheidsparadox
- HvJ: als er een bepaling nietig wordt verklaard, dan verliest u ook uw onderliggende rechten
o Geen schadevergoeding
- Stel je koopt een trui en daar blijkt een gaatje in te zitten
o Verkoper zegt neen, ik doe niets
o Ga je dan naar de rechter?
 Veel geld
 Consumentenbeschermende bepaling kan je de facto eigenlijk enkel maar afdwingen wanneer je goed
voldoende duur is
- Boek VI WER (XIV: afgeschaft)
o Art I.1 WER (algemeen)
 Consument
 Nat persoon buiten handels/bedrijf/ambacht/beroepsactiv
 Rechtspersoon kan geen consument zijn
o Uitzondering: VME
 Wat met een gemengd gebruik?
o Zolang het niet-professionele determineert, is het een consument
 Onderneming (doch zie boek VI)
 Natuurlijke pers zelfstandig beroepsactiviteit
 Élke rechtspersoon (tenzij bv Staat, ocmw)
 Elke andere organisatie z Rspersh tenzij gn uitkeringsoogmerk en geen uitkeringen verricht)
 Voorwerp
 Producten: goederen en diensten + OR
o Eender wat wordt hiermee bedoeld
 Goederen: LR zaken
o Lichamelijk roerend goed
 Diensten: prestaties (ikv profess activ/statut doel)
o Art I.8 (met het ook boek VI)
 39°: onderneming
 iedere nat pers of Rspers die op duurzame wijze economisch doel nastreeft;
 33°: verkoopovk
 iedere ovk waarbij onderneming de eigd v goederen aan consument overdraagt of verbindt
over te dragen en consument prijs daarvan betaalt of verbindt te betalen, miv elke ovk die
zowel goederen als diensten betreft;
 34°: dienstenovk
 iedere andere ovk dan Vkovk waarbij onderneming de consument een dienst levert of
verbindt dienst te leveren en consument prijs daarvan betaalt of verbindt te betalen.
 47°: product
 miv digitale diensten en digitale inhoud
- Onrechtmatige bedingen: producten + diensten
o Mogen niet onrechtmatig zijn
o Art. 83 boek 6: ‘zwarte lijst’: clausules die niet in het contract mogen staan op straffe van nietigheid
o Geen verwijzing naar koop: gelden zeer algemeen: zowel voor roerende als voor onroerende goederen
- Ovk op afstand + buiten onderneming (handelslokalen):
o Koop van goederen
o Diensten (ook ORG!)

3

, - Wet 4/4/2019 B2B
o v/a 1/12/20: regeling onrechtmatige bedingen
 Onderneming cf I.8, 39 °WER
 Producten
 Niet noodzakelijk ‘zwakke’ partij – gelijkheidsbeginsel met C2C? (infra)
- Grijze lijst: clausules die nietig zouden kunnen zijn
- Onrechtmatige bedingen (5.52 BW)
o ”Elk beding waarover niet kan worden onderhandeld en dat een kennelijk onevenwicht schept tussen de
rechten en plichten van partijen is onrechtmatig en wordt voor niet geschreven gehouden.
Bij de beoordeling van het kennelijk onevenwicht wordt rekening gehouden met alle omstandigheden rond
het sluiten van het contract.
Het eerste lid is noch van toepassing op de bepaling van de hoofdprestaties van het contract, noch op de
gelijkwaardigheid van deze hoofdprestaties.”
o Ongeacht B2B, B2C, C2C maar let op bv. WER als lex specialis
o Beding waarover niet kan worden onderhandeld (niet noodzakelijk toetredingscontract)
 “kan”
 Heel weinig contracten tussen particulieren waarover er iet kan worden onderhandeld
o Niet mbt (gelijkwaardigheid) hoofdprestaties (evt misbruik van omstandigheden)
 Bv. koopprijs bij koop: hoofdprestatie
o Sanctie: streep door het onrechtmatig beding, kijken wat gemeenrechtelijke regeling is en toepassing (minder
verregaande sanctie dan verlies van onderliggende rechten

KWALIFICATIE VAN CONTRACTEN

- Partijen vrij overeenkomen
- Rechter
o Partijen?
 Neen -> Rechter obv gemsch bedoeling
 Ja -> Rechter confrontatie met gemsch bedoeling
 Onverenigbaar -> herkwalif
 Niet onverenigbaar -> partijkwalificatie (5.68 en cf 5.69 BW)
-  Conversie (5.68 BW ‘onverenigbaar met dwRtel regels of openbare orde’)
o Herkwalificatie: partijen zeggen dat het een bepaald contract is maar is eigenlijk een ander contract
o Conversie: partijen hebben juist gekwalificeerd maar een aantal bepalingen zijn ongeldig en worden vervangen
door bepalingen die wel geldig zijn
- Bij kwalificatie: kijken naar essentiële elementen
o Element dat algemeen voor het contract geldt
o Essentiële bestanddelen blijven hetzelfde onafhankelijk van wie het contract sluit
- Subjectieve elementen: afhankelijk van de partijen zijn er nog andere elementen belangrijk

VERHOUDING MET BCA

- Wet 1/2/24 houdende Boek 6 BW ( principe van vroeger: omgekeerd)
- Eerbiedigende werking
- Samenloop contractuele AH en BCA (6.2 en 6.3 BW)
o Principe: samenloop (ipv samenloopverbod)
 Men mag kiezen of men contractueel ageert of buitencontractueel
 Wel essentiële voorwaarde: gemengde fout
o Waarborging contractueel evenwicht:
 Aanvullend recht (tenzij (wet of) contract)
 Partijen kunnen dit uitsluiten maar dan beperken ze hun aansprakelijkheid


4