Eerstelijns – gynaecologie
Menstruatiestoornissen
Dysmenorroe
= pijn in de onderbuik kort voor of tijdens de menstruatie, pijn kan uitstralen naar de lage rug of de
benen, meestal kramppijn die met tussenpozen optreedt, soms zeuren en constante pijn
Menorragie
= overmatig of ongewoon langdurig (> 7dgn) bloedverlies tijdens menstruatie
Metrorragie
= bloedverlies tussen de menstruaties in of zeer onregelmatige bloedingen
Premenstrueel syndroom (PMS)
= complex van psychische en lichamelijke klachten die zich voorafgaand aan een menstruatie
voordoen, symptomen kunnen meestal ontstaan tot 2wkn voor de menstruatie en verdwijnen
meestal volledig zodra de menstruatie is begonnen
Deels te verklaren door schommelingen in spiegels van de vrouwelijke geslachtshormonen
gedurende menstruatiecyclus
Aard en intensiteit van de symptomen kunnen variëren van vrouw tot vrouw en bij dezelfde
vrouw van maand tot maand verschillen
- Pijnlijke, gespannen borsten
- Opgeblazen gevoel
- Hoofd- en buik- en gewrichtspijn
- Prikkelbaarheid, stemmingswisselingen, concentratieproblemen, depressiviteit
Bijhouden van klachten gedurende minstens 2 weken menstruatiecycli
Anticonceptiepil: bij sommige vrouwen afname van pijn en spanning in de borsten, bij
anderen verergering van deze klachten
Beperken zoutinname, eventueel diuretica
Pijnstillers (NSAID)
Relaxatieoefeningen
Inname calciumsupplementen vermindert de lichamelijke en emotionele symptomen van
PMS
, Amenorroe
= afwezigheid van menstruaties, alleen normaal voor puberteit, tijdens zwangerschap, gedurende
periode van BV en na menopauze. Onderscheid tussen primaire en secundaire amenorroe:
- Primair: menstruatie is nooit op gang gekomen in puberteit
- Secundair: wegblijven van menstruatie bij vrouwen die daarvoor wel een normale
menstruatie hadden
Primaire amenorroe: chromosoomafwijkingen (syndroom van Turner), slecht functioneren
van de hypothalamus of hypofyse, aangeboren afwijking waarbij baarmoeder of eileiders niet
normaal ontwikkeld zijn
Secundaire amenorroe: stress, bijwerking medicatie, schildklieraandoening,
hypofysetumoren, ondergewicht, extreme lichamelijke inspanning
Uitblijven menstruatie
Afhankelijk van de oorzaak: indien mogelijk behandelen van onderliggende aandoeningen
Endometriose
= chronische aandoening waarbij stukjes endometriumweefsel aanwezig zijn op plaatsen buiten de
baarmoeder. Ovaria, ligamenten uterus. Minder vaak op buitenkant darm, uterus, blaas en vagina.
Verplaatsing kleine stukjes endometriumweefsel, afgestoten tijdens de menstruatie, via de
eileiders naar de ovaria in de buikholte
Transport van endometriumcellen via bloed- of lymfevaten naar andere plaats
Cellen die zich buiten baarmoeder bevinden, veranderen in endometriumcellen
Pijn in onderbuik en bekkengebied; pijn varieert meestal tijdens de menstruele cyclus
Menstruatiestoornissen als gevolg van bloedingen in de endometriosehaarden tijdens de
menstruatie
Opgezette buik (tgv woekering endometriumweefsel op darm en of blaas)
Verminderde vruchtbaarheid (tgv ontstaan littekenweefsel)
Endometriose-onderdrukkende medicatie: onderdrukken activiteit eierstokken waardoor
groei endometriumweefsel wordt geremd en bloedverlies en pijn worden verminderd
Pijnstilling
Heelkundige verwijdering van woekering van endometriumweefsel
Aandoeningen van de baarmoeder
Cervixcarcinoom
= kanker van de baarmoederhals, vindt zijn oorsprong in het cervixslijmvlies
Humaan papillomavirus (HPV), voornamelijk type 16 & 18 (SOA)
Beginstadium: carcinoma in situ, meestal geen klachten
Klachten ontstaan wanneer tumor invasief wordt
- Abnormaal vaginaal bloedverlies na coïtus
- Pijn in onderbuik of lage rugpijn bij verdere uitbreiding naar organen in de omgeving
zoals blaas, vagina en rectum
Carcinoma in situ: verwijdering gezwel dmv hittebehandeling, bevriezing of laser
Invasief carcinoom: heelkunde, aanvullend met radiotherapie of chemotherapie
Uitstrijkje of Pap-test
Menstruatiestoornissen
Dysmenorroe
= pijn in de onderbuik kort voor of tijdens de menstruatie, pijn kan uitstralen naar de lage rug of de
benen, meestal kramppijn die met tussenpozen optreedt, soms zeuren en constante pijn
Menorragie
= overmatig of ongewoon langdurig (> 7dgn) bloedverlies tijdens menstruatie
Metrorragie
= bloedverlies tussen de menstruaties in of zeer onregelmatige bloedingen
Premenstrueel syndroom (PMS)
= complex van psychische en lichamelijke klachten die zich voorafgaand aan een menstruatie
voordoen, symptomen kunnen meestal ontstaan tot 2wkn voor de menstruatie en verdwijnen
meestal volledig zodra de menstruatie is begonnen
Deels te verklaren door schommelingen in spiegels van de vrouwelijke geslachtshormonen
gedurende menstruatiecyclus
Aard en intensiteit van de symptomen kunnen variëren van vrouw tot vrouw en bij dezelfde
vrouw van maand tot maand verschillen
- Pijnlijke, gespannen borsten
- Opgeblazen gevoel
- Hoofd- en buik- en gewrichtspijn
- Prikkelbaarheid, stemmingswisselingen, concentratieproblemen, depressiviteit
Bijhouden van klachten gedurende minstens 2 weken menstruatiecycli
Anticonceptiepil: bij sommige vrouwen afname van pijn en spanning in de borsten, bij
anderen verergering van deze klachten
Beperken zoutinname, eventueel diuretica
Pijnstillers (NSAID)
Relaxatieoefeningen
Inname calciumsupplementen vermindert de lichamelijke en emotionele symptomen van
PMS
, Amenorroe
= afwezigheid van menstruaties, alleen normaal voor puberteit, tijdens zwangerschap, gedurende
periode van BV en na menopauze. Onderscheid tussen primaire en secundaire amenorroe:
- Primair: menstruatie is nooit op gang gekomen in puberteit
- Secundair: wegblijven van menstruatie bij vrouwen die daarvoor wel een normale
menstruatie hadden
Primaire amenorroe: chromosoomafwijkingen (syndroom van Turner), slecht functioneren
van de hypothalamus of hypofyse, aangeboren afwijking waarbij baarmoeder of eileiders niet
normaal ontwikkeld zijn
Secundaire amenorroe: stress, bijwerking medicatie, schildklieraandoening,
hypofysetumoren, ondergewicht, extreme lichamelijke inspanning
Uitblijven menstruatie
Afhankelijk van de oorzaak: indien mogelijk behandelen van onderliggende aandoeningen
Endometriose
= chronische aandoening waarbij stukjes endometriumweefsel aanwezig zijn op plaatsen buiten de
baarmoeder. Ovaria, ligamenten uterus. Minder vaak op buitenkant darm, uterus, blaas en vagina.
Verplaatsing kleine stukjes endometriumweefsel, afgestoten tijdens de menstruatie, via de
eileiders naar de ovaria in de buikholte
Transport van endometriumcellen via bloed- of lymfevaten naar andere plaats
Cellen die zich buiten baarmoeder bevinden, veranderen in endometriumcellen
Pijn in onderbuik en bekkengebied; pijn varieert meestal tijdens de menstruele cyclus
Menstruatiestoornissen als gevolg van bloedingen in de endometriosehaarden tijdens de
menstruatie
Opgezette buik (tgv woekering endometriumweefsel op darm en of blaas)
Verminderde vruchtbaarheid (tgv ontstaan littekenweefsel)
Endometriose-onderdrukkende medicatie: onderdrukken activiteit eierstokken waardoor
groei endometriumweefsel wordt geremd en bloedverlies en pijn worden verminderd
Pijnstilling
Heelkundige verwijdering van woekering van endometriumweefsel
Aandoeningen van de baarmoeder
Cervixcarcinoom
= kanker van de baarmoederhals, vindt zijn oorsprong in het cervixslijmvlies
Humaan papillomavirus (HPV), voornamelijk type 16 & 18 (SOA)
Beginstadium: carcinoma in situ, meestal geen klachten
Klachten ontstaan wanneer tumor invasief wordt
- Abnormaal vaginaal bloedverlies na coïtus
- Pijn in onderbuik of lage rugpijn bij verdere uitbreiding naar organen in de omgeving
zoals blaas, vagina en rectum
Carcinoma in situ: verwijdering gezwel dmv hittebehandeling, bevriezing of laser
Invasief carcinoom: heelkunde, aanvullend met radiotherapie of chemotherapie
Uitstrijkje of Pap-test
