Begrippen eerstelijns
Aanklampende hulpverlening – bemoeizorg
Een werkwijze waarbij de maatschappelijk werker de potentiële en of actuele cliënt actief opspoort,
benadert en blijft contacteren vanuit de overtuiging dat de cliënt zelf de stap naar de hulpverlening
(nog) niet kan, wil of durft zetten terwijl er toch hulpverlening nodig is
Aanvaarding
Een basisattitude waarbij de social caseworker de cliënt respecteert om wie of wat hij is, ongeacht
huidskleur, seks, cultuur, gedrag, maatschappelijke positie, houding en visie.
Anamnese – intake
Het exploreren van de aangemelde situatie waarin veelal gedetailleerd wordt teruggeblikt op de
ontstaansgeschiedenis van de klacht en waarbij meestal een vaste werkwijze en hulpmiddel worden
gebruikt
Assessment
Term die verwijst naar de eerste fase uit het casemanagement waarin niet alleen de vragen en de
behoeften worden geïnventariseerd, maar ook de mogelijkheden van het sociaal netwerk. Het is een
verzamelnaam voor een aantal activiteiten die voorafgaan aan het opstellen van een hulp- of
dienstverleningsplan, waarin men relevante informatie verzameld om tot adequate beslissingen te te
kunnen komen. Soms ook aangeduid met de term “inschatting” of “taxatie”
Bavardage
Korte babbel. Korte, informele babbel - ook wel ‘small talk’ genoemd – om de gesprekspartner te
faciliteren. Soms kan dit informele gesprek op zich een eigen functie hebben
Belangenbehartiging
Geheel van activiteiten dat vooral gericht is op het beïnvloeden van instituties zodat wantoestanden
kunnen worden opgeheven of voorkomen. Maatschappelijk werker treedt hier op als verdediger van
de cliënten, als een collectieve pleitbezorger
Bemoeizorg
Actieve, niet aflatende vasthoudendheid in het bereiken van mensen (potentiële cliënten), ook
wanneer deze duidelijk geen hulpverlening wensen. De hulp wordt als het ware opgedrongen.
Eventueel neemt de maatschappelijk werker tijdelijk verantwoordelijkheden over van de cliënt
Cliëntgericht
Gezegd van een werkmethode waarbij in de eerste plaats de wensen en de mogelijkheden van de
betrokkenen de keuze bepalen van het doel, de inhoud en de werkwijze
Draagkracht – draaglastbalans
Samenvattend diagnostisch schema dat aangeeft waardoor de draaglast en de draagkracht van
mensen wordt bepaald of beïnvloed. Dit schema kan op individueel niveau worden gehanteerd door
dit concreet en beknopt in te vullen. Sterktes en zwaktes van het individu komen hierbij tot uiting
, Echtheid
Cliënt-centered term die verwijst naar de attitude waarbij de maatschappelijk werker zijn
authentieke gevoelens en inzichten uitdrukt met het doel het (zelf-) inzicht van de cliënt te vergroten
en de relationele kwaliteit te verdiepen
Eclectisch handelen
Kiezende benadering. Op systematische wijze elementen uit divers referentiekaders, scholen,
theorieën samenbrengen in een model van hulpverlening en diens organisatie. Het veronderstelt een
kritische op elkaar betrekken en afwegen. Eclectisch-integratief betekent dat de mix van
referentiekaders en theorieën op een bewuste, weloverwogen en kritische manier tot een “eenheid
wordt gesmeed” en dus ook geëxpliceerd (en gelegitimeerd) kan worden. Geen los ‘bijeenharken’
Ecogram
Grafische voorstelling van het ecologisch beeld of netwerk van een cliënt, benoemd als “natural
support system”: naast de nabije familiale en persoonlijke leefomgeving ook de ruimere context
waarin een cliënt leeft aangevuld met het geheel van aanwezige en ontbrekende hulpbronnen. De
kwantiteit, intensiteit en verscheidenheid van het sociaal netwerk van een individu of cliëntsysteem
worden in beeld gebracht. Er wordt gebruik gemaakt van symbolen
Emancipatorisch
Gericht op het bevorderen van de autonomie en zelfredzaamheid
Exploreren
Verkennen, zich laten informeren, het bevragen en verzamelen van gegevens over persoon, situatie,
omgeving gedurende het gehele procesverloop (en niet beperkt tot intakefase). Het doel is: weten,
kennis opdoen, ordenen via kijken, luisteren, vragen, doorvragen en zorgvuldig in kaart brengen
Integratief
Komt van betekenis in het Latijn “volledig”, geheel, dingen combineren zodat deze elkaar aanvullen
of een geheel vormen
Krachtgericht
Krachtgerichte of empowermentgerichte benadering gaat ervan uit dat alle mensen (en sociale
omgevingen) een inherente capaciteit tot leren, groeien en veranderen in zich hebben. De
professional zoekt aansluiting bij waar de kracht en energie van de cliënt zit, focust op wat de cliënt
(nog wel) kan en wat hij graag wil. Hij probeert de cliënt te versterken waardoor deze meer grip krijgt
op zijn eigen handelen en situatie. Hij probeert bij de cliënt vertrouwen te kweken in eigen
mogelijkheden en helpt de cliënt zicht te krijgen op diens steun- en hulpbronnen
Leefgebieden
Zingeving, wonen, financiën, sociale relaties, lichamelijke gezondheid, psychische gezondheid en
werk & activiteiten
Life-eventlijn of levenslijn
Aanklampende hulpverlening – bemoeizorg
Een werkwijze waarbij de maatschappelijk werker de potentiële en of actuele cliënt actief opspoort,
benadert en blijft contacteren vanuit de overtuiging dat de cliënt zelf de stap naar de hulpverlening
(nog) niet kan, wil of durft zetten terwijl er toch hulpverlening nodig is
Aanvaarding
Een basisattitude waarbij de social caseworker de cliënt respecteert om wie of wat hij is, ongeacht
huidskleur, seks, cultuur, gedrag, maatschappelijke positie, houding en visie.
Anamnese – intake
Het exploreren van de aangemelde situatie waarin veelal gedetailleerd wordt teruggeblikt op de
ontstaansgeschiedenis van de klacht en waarbij meestal een vaste werkwijze en hulpmiddel worden
gebruikt
Assessment
Term die verwijst naar de eerste fase uit het casemanagement waarin niet alleen de vragen en de
behoeften worden geïnventariseerd, maar ook de mogelijkheden van het sociaal netwerk. Het is een
verzamelnaam voor een aantal activiteiten die voorafgaan aan het opstellen van een hulp- of
dienstverleningsplan, waarin men relevante informatie verzameld om tot adequate beslissingen te te
kunnen komen. Soms ook aangeduid met de term “inschatting” of “taxatie”
Bavardage
Korte babbel. Korte, informele babbel - ook wel ‘small talk’ genoemd – om de gesprekspartner te
faciliteren. Soms kan dit informele gesprek op zich een eigen functie hebben
Belangenbehartiging
Geheel van activiteiten dat vooral gericht is op het beïnvloeden van instituties zodat wantoestanden
kunnen worden opgeheven of voorkomen. Maatschappelijk werker treedt hier op als verdediger van
de cliënten, als een collectieve pleitbezorger
Bemoeizorg
Actieve, niet aflatende vasthoudendheid in het bereiken van mensen (potentiële cliënten), ook
wanneer deze duidelijk geen hulpverlening wensen. De hulp wordt als het ware opgedrongen.
Eventueel neemt de maatschappelijk werker tijdelijk verantwoordelijkheden over van de cliënt
Cliëntgericht
Gezegd van een werkmethode waarbij in de eerste plaats de wensen en de mogelijkheden van de
betrokkenen de keuze bepalen van het doel, de inhoud en de werkwijze
Draagkracht – draaglastbalans
Samenvattend diagnostisch schema dat aangeeft waardoor de draaglast en de draagkracht van
mensen wordt bepaald of beïnvloed. Dit schema kan op individueel niveau worden gehanteerd door
dit concreet en beknopt in te vullen. Sterktes en zwaktes van het individu komen hierbij tot uiting
, Echtheid
Cliënt-centered term die verwijst naar de attitude waarbij de maatschappelijk werker zijn
authentieke gevoelens en inzichten uitdrukt met het doel het (zelf-) inzicht van de cliënt te vergroten
en de relationele kwaliteit te verdiepen
Eclectisch handelen
Kiezende benadering. Op systematische wijze elementen uit divers referentiekaders, scholen,
theorieën samenbrengen in een model van hulpverlening en diens organisatie. Het veronderstelt een
kritische op elkaar betrekken en afwegen. Eclectisch-integratief betekent dat de mix van
referentiekaders en theorieën op een bewuste, weloverwogen en kritische manier tot een “eenheid
wordt gesmeed” en dus ook geëxpliceerd (en gelegitimeerd) kan worden. Geen los ‘bijeenharken’
Ecogram
Grafische voorstelling van het ecologisch beeld of netwerk van een cliënt, benoemd als “natural
support system”: naast de nabije familiale en persoonlijke leefomgeving ook de ruimere context
waarin een cliënt leeft aangevuld met het geheel van aanwezige en ontbrekende hulpbronnen. De
kwantiteit, intensiteit en verscheidenheid van het sociaal netwerk van een individu of cliëntsysteem
worden in beeld gebracht. Er wordt gebruik gemaakt van symbolen
Emancipatorisch
Gericht op het bevorderen van de autonomie en zelfredzaamheid
Exploreren
Verkennen, zich laten informeren, het bevragen en verzamelen van gegevens over persoon, situatie,
omgeving gedurende het gehele procesverloop (en niet beperkt tot intakefase). Het doel is: weten,
kennis opdoen, ordenen via kijken, luisteren, vragen, doorvragen en zorgvuldig in kaart brengen
Integratief
Komt van betekenis in het Latijn “volledig”, geheel, dingen combineren zodat deze elkaar aanvullen
of een geheel vormen
Krachtgericht
Krachtgerichte of empowermentgerichte benadering gaat ervan uit dat alle mensen (en sociale
omgevingen) een inherente capaciteit tot leren, groeien en veranderen in zich hebben. De
professional zoekt aansluiting bij waar de kracht en energie van de cliënt zit, focust op wat de cliënt
(nog wel) kan en wat hij graag wil. Hij probeert de cliënt te versterken waardoor deze meer grip krijgt
op zijn eigen handelen en situatie. Hij probeert bij de cliënt vertrouwen te kweken in eigen
mogelijkheden en helpt de cliënt zicht te krijgen op diens steun- en hulpbronnen
Leefgebieden
Zingeving, wonen, financiën, sociale relaties, lichamelijke gezondheid, psychische gezondheid en
werk & activiteiten
Life-eventlijn of levenslijn
