Hoofdstuk 4: Actoren in het internationaal systeem
4.1. Introductie (Introduction)
De internationale gemeenschap is een gemeenschap van individuele soevereine staten. Hoewel de staten het
centrum blijven, zijn dat niet de enigste actoren in het internationaal recht. Er bestaan ook heel wat
non-state actoren (voornamelijk de internationale organisaties en de individuen). De subjecten van het
internationaal recht zijn degene die in het internationaal rechtssysteem de capaciteit hebben om rechten,
macht en/of verplichtingen te dragen. Legale subjectiviteit/persoonlijkheid is relatief. Zoals het ICJ al eens
oordeelde zijn de legale subjecten ‘not necessarily identical in their nature or in the extent of their rights, and
their nature depends upon the needs of the community
Actoren
- Wie is wat heeft rechtspersoonlijkheid in het volkenrecht? Er is een verschil tussen wie
rechtspersoonlijkheid heeft in het nationale recht en internationale recht
- Wie of wat zijn de rechtssubjecten?
Rechtssubjecten mogen:
- Claims brengen
- Verdragen sluiten
- Genieten van privileges en immuniteiten
4.2. De staat (the state)
Staten zijn bij uitstek de meest belangrijke actoren en de enige actief die het internationaal recht kunnen
creëren. 1 van de grootste ontwikkelingen in de 20ste eeuw was hoe we van voor WOII met alleen maar 50
staten naar (na WOII) naar 75 staten zijn gestelden door het dekolonisatieproces in de jaren 60 en 70. In
november 2022 stond het aantal staten dat geregistreerd werd door de leden van de UN op 193. Nieuwste
staten: Zuid Sudan, voorheen Sudan (2011) en Montenegro, voorheen Servië en Montenegro (2006).
1. De erkenning
Het doctrinaire debat over het effect van erkenning wordt gedomineerd door 2 visies op
staten
A. Declaratoire visie
- = zegt dat de creatie van nieuwe staten voornamelijk een kwestie van recht en dat er aan wettelijke
criteria moet worden voldaan; wanneer een entiteit dus aan bepaalde vooraf bepaalde vereisten
voldoet, is het een staat in het internationaal recht.
- Belangrijk criterium is de effectiviteit van de entiteit.
- Het hedendaags internationaal recht is algemeen gebaseerd op deze visie
B. Constitutieve visie (ook wel de declaratory view genoemd)
- = zegt dat de erkenning een voorwaarde is voor het bestaan van een staat. Tenzij een entiteit die de
kenmerken van een staat lijkt te dragen, als zodanig door andere staten wordt erkend, is het in het
internationaal recht geen staat.
- Erkenning
, ● Joegoslavië (1998-1992) (is in veel landen uiteengevallen: Slovenia, Noord-Macedonie,
etc.): “erkenning vereist respect voor VN Charter… met name mensenrechten,
democratie en ‘rule of law’ →EU zegt om goed te zijn voor hen en hen te erkennen als
land moeten ze aan al deze voorwaarden voldoen.
- Kritiek
● Neokoloniaal visie van de EU en ook bizar, want je zegt dat een staat alleen kan bestaan in
relatie met andere staten.
● Relativisme: als den staat alleen bestaat in relatie tot het erkennen van staten, is het absolute
bestaan ervan blijkbaar niet mogelijk.
● Kwantiteit: Hoeveel en welke andere staten moeten dan erkennen, opdat een staat bestaat?
- Israël (1948) niet erkend door alle staten
- Palestina
● Video uit introductiecollege (2024)
● Werd VN ‘niet-lid observator staat’ (VN Algemene Vergadering 2012): ze werden erkend
als niet-lid staat van de VN, maar dit betekent wel dat ze gezien worden als een ‘staat’
● Werd ‘lidstaat’ van Rome Statute International Criminal Court (1988) in 2015 → ‘Dit
statuut staat open voor ondertekening door alle Staten’ (artikel 125: “enkel staten kunnen
toetreden” → dus als Palestina daarin kon toetreden, betekent dat dat Palestina een staat
is.)
2. Montevideo criteria
C. Verklarende visie = “Het politieke bestaan van een staat is onafhankelijk van erkenning
door andere staten” (zie Montevideo conventie (1933) (D1)
- Israël (verklaring uit 1948) Palestine (verklaring uit 1988) en Finland (verklaring uit 1917)
4 criteria:
a) Permanente bevolking
- Dit hoeft geen grote bevolking te zijn
● Bv. Liechtenstein, San Marino, Tuvalu, Naru hebben minder dan 40
inwoners en zijn toch landen of staten.
b) Gedefinieerd territorium
- There is no minimum size, and entities with tiny ladmasses can fulfill the
requirement.
- Bv. Liechtenstein, San Marino, Tuvalu, Naru minder dan 161 vierkante km
- los criterium want zogezegd hebben Israël en Palestina een gedefinieerd
territorium, maar dat is duidelijk niet zo. (toch voldoen beide staten hieraan, dus je
moet dit tweede criterium niet te sterk interpreteren)
c) Een regering
- Een vereiste om een staat te worden: iemand moet controle kunnen uitoefenen
over het territorium en in staat zijn om zaken te regelen en om te verzekeren dat
het overeenstemt met de internationale verplichtingen.
4.1. Introductie (Introduction)
De internationale gemeenschap is een gemeenschap van individuele soevereine staten. Hoewel de staten het
centrum blijven, zijn dat niet de enigste actoren in het internationaal recht. Er bestaan ook heel wat
non-state actoren (voornamelijk de internationale organisaties en de individuen). De subjecten van het
internationaal recht zijn degene die in het internationaal rechtssysteem de capaciteit hebben om rechten,
macht en/of verplichtingen te dragen. Legale subjectiviteit/persoonlijkheid is relatief. Zoals het ICJ al eens
oordeelde zijn de legale subjecten ‘not necessarily identical in their nature or in the extent of their rights, and
their nature depends upon the needs of the community
Actoren
- Wie is wat heeft rechtspersoonlijkheid in het volkenrecht? Er is een verschil tussen wie
rechtspersoonlijkheid heeft in het nationale recht en internationale recht
- Wie of wat zijn de rechtssubjecten?
Rechtssubjecten mogen:
- Claims brengen
- Verdragen sluiten
- Genieten van privileges en immuniteiten
4.2. De staat (the state)
Staten zijn bij uitstek de meest belangrijke actoren en de enige actief die het internationaal recht kunnen
creëren. 1 van de grootste ontwikkelingen in de 20ste eeuw was hoe we van voor WOII met alleen maar 50
staten naar (na WOII) naar 75 staten zijn gestelden door het dekolonisatieproces in de jaren 60 en 70. In
november 2022 stond het aantal staten dat geregistreerd werd door de leden van de UN op 193. Nieuwste
staten: Zuid Sudan, voorheen Sudan (2011) en Montenegro, voorheen Servië en Montenegro (2006).
1. De erkenning
Het doctrinaire debat over het effect van erkenning wordt gedomineerd door 2 visies op
staten
A. Declaratoire visie
- = zegt dat de creatie van nieuwe staten voornamelijk een kwestie van recht en dat er aan wettelijke
criteria moet worden voldaan; wanneer een entiteit dus aan bepaalde vooraf bepaalde vereisten
voldoet, is het een staat in het internationaal recht.
- Belangrijk criterium is de effectiviteit van de entiteit.
- Het hedendaags internationaal recht is algemeen gebaseerd op deze visie
B. Constitutieve visie (ook wel de declaratory view genoemd)
- = zegt dat de erkenning een voorwaarde is voor het bestaan van een staat. Tenzij een entiteit die de
kenmerken van een staat lijkt te dragen, als zodanig door andere staten wordt erkend, is het in het
internationaal recht geen staat.
- Erkenning
, ● Joegoslavië (1998-1992) (is in veel landen uiteengevallen: Slovenia, Noord-Macedonie,
etc.): “erkenning vereist respect voor VN Charter… met name mensenrechten,
democratie en ‘rule of law’ →EU zegt om goed te zijn voor hen en hen te erkennen als
land moeten ze aan al deze voorwaarden voldoen.
- Kritiek
● Neokoloniaal visie van de EU en ook bizar, want je zegt dat een staat alleen kan bestaan in
relatie met andere staten.
● Relativisme: als den staat alleen bestaat in relatie tot het erkennen van staten, is het absolute
bestaan ervan blijkbaar niet mogelijk.
● Kwantiteit: Hoeveel en welke andere staten moeten dan erkennen, opdat een staat bestaat?
- Israël (1948) niet erkend door alle staten
- Palestina
● Video uit introductiecollege (2024)
● Werd VN ‘niet-lid observator staat’ (VN Algemene Vergadering 2012): ze werden erkend
als niet-lid staat van de VN, maar dit betekent wel dat ze gezien worden als een ‘staat’
● Werd ‘lidstaat’ van Rome Statute International Criminal Court (1988) in 2015 → ‘Dit
statuut staat open voor ondertekening door alle Staten’ (artikel 125: “enkel staten kunnen
toetreden” → dus als Palestina daarin kon toetreden, betekent dat dat Palestina een staat
is.)
2. Montevideo criteria
C. Verklarende visie = “Het politieke bestaan van een staat is onafhankelijk van erkenning
door andere staten” (zie Montevideo conventie (1933) (D1)
- Israël (verklaring uit 1948) Palestine (verklaring uit 1988) en Finland (verklaring uit 1917)
4 criteria:
a) Permanente bevolking
- Dit hoeft geen grote bevolking te zijn
● Bv. Liechtenstein, San Marino, Tuvalu, Naru hebben minder dan 40
inwoners en zijn toch landen of staten.
b) Gedefinieerd territorium
- There is no minimum size, and entities with tiny ladmasses can fulfill the
requirement.
- Bv. Liechtenstein, San Marino, Tuvalu, Naru minder dan 161 vierkante km
- los criterium want zogezegd hebben Israël en Palestina een gedefinieerd
territorium, maar dat is duidelijk niet zo. (toch voldoen beide staten hieraan, dus je
moet dit tweede criterium niet te sterk interpreteren)
c) Een regering
- Een vereiste om een staat te worden: iemand moet controle kunnen uitoefenen
over het territorium en in staat zijn om zaken te regelen en om te verzekeren dat
het overeenstemt met de internationale verplichtingen.
