Hoofdstuk 8 : Charles Darwin
0. Inleiding
Evolutieleer: discipline waarin filosofie en wetenschap enorm met elkaar
verbonden zijn Oorzaak: kruisbestuiving tssn filo & darwinisme (oorspong v
kruisbestuiving in darwins werk)
Darwinisme: grote impact op traditionele filosofische thema’s (verschil
mens-dier, verhouding lichaam-geest, bestaan van God)
Filosofie: grote bijdrage aan darwinisme: conceptuele gezondheid van
de evolutiewetenschappen doordenken van concepten (in bv evolutiebiologie &
evolutiepsychologie)
= kerntaken van filosofie van de biologie
Heeft een eeuwenoud filosofisch probleem opgelost = zeer uitzonderlijk!!+ het werd ook
nog eens in een mum van tijd aanvaardbaar, vond snel ingang tot verschillende lagen vd
samenleving
Darwin & de filosofie
Een universeel zuur
= een zuur dat overal doorkan waar einigt dat zuur dan?
Dennet verglijkt het darwinisme met een soort zuur: Dennet bedoelt dat Darwin een heel
krachtige theorie h bedacht die overal invloed op heeft gehad (incl de filo)
Darwin filo darwinisme
In een 2de beweging heeft de filo ook invloed gehad op darwinisme (intense samenwerking)
bv bepaalde begrippen bijsturen zodat ze bruikbaar w vr de wetenschap etc
Darwin & de darwinisten
Darwinisten = personen die denken in de geest v drawin (een bepaalde manier v denken
(incl over de levende natuur)
Dit hoofdstuk: Impact van Darwin op de filosofie:
Darwins leven en relatie met darwinisme
Darwins twee belangrijkste ideeën:
o evolutie
John Locke aan begin v verlichting: zie quote ppt
Hij worstelt met de vraag hoe het komt dat er iets is op aarde,
waar komt alles vandaan?
‘materie kan geen gedachte voortbrengen’
Kan je je inbeelden dat materie voortkomt uit niks locke: ‘nee, is
even absurt als dat materie voor gecahten zorgen TENZIJ er een
Being (=een intelligent Wezen: God) is’
De grote geesten uit de 18de E worstelde met de vragen om het
universum goed te knn begrijpen
o natuurlijke selectie
De impact op oude filosofische raadsels:
o Probleem van de doelgerichtheid in de levende natuur
(teleologie!!: onderdelen van je eigen lichaam (armen, benen, hart..)
doen wat ze moeten doen, hebben een doel
Wie heeft geregeld dat die natuur zo goed in elkaar zit??
Vroeger: de natuur is zo goed in elkaar: er moet wel een intelligent iets
achter zitten
Maar als god niet de opl is, wie/wat dan wel??
o Plaats van de mens in het universum
1
, Volgend hoofdstuk: Impact van filosofie op darwinisme: analyse van enkele
begrippen en veronderstelingen in de hedendaagse evolutionaire psychologie
1. Darwin en het darwinisme (hier geen vragen over op examen)
Charles Robert Darwin:
Geboren in 1809 -welstellende Engelse familie ( vader én grootvader
geneeskunde + grootvader ook filosoof, wetenschapper, dichter,
uitvinder)
Studeerde eerst geneeskunde in Edinburgh (kon de confrontatie met
ziekte niet aan), daarna Theologie in Cambridge, maar gaf meer
aandacht aan natural history dan zijn studies
Aanbod van 1 vd professoren: als wetenschapper meereizen met een
vijfjarige expeditie van de HMS Beagle: gigantische hoeveelheid
observaties, specimens en fossielen naar Engeland opgestuurd -later
geïnventaristeerd en dan op zoek naar een verklaring voor de
opvallende biodiversiteit
theorie om de heel uiteenlopende patronen in de natuur te verklaren=
de natuurlijke selectie (centraal in ‘On the Origins of Species’(1959)=
één langgerekt argument voor de stelling : verschillende levende
soorten op aarde : geëvolueerd uit een gemeenschappelijk voorouder;
Hierin: géén woord over de mens, wel in zijn tweede meesterwerk ‘The
Descent of Man’ (1871): menselijk lichaam én menselijke geest=ook
evolutie door natuurlijke selectie.
Heel rijk getrouwd=> aan zijn boeken wijden + een aantal
experimenten met oa wormen
was meester in het netwerken ( had heel veel (wetenschappelijke)
contacten overal ter wereld (ook amateurwetenschappers), die heel belangrijk
waren voor D: voortdurende wisselwerking geeft aan hoe collaboratief
wetenschap eigenlijk is (wetenschap = teamwerk))(én kreeg een
staatsbegrafenis (eigenlijk alleen voor koninklijke fam)
Darwin filosoof?
o Owv impact van zijn gedachtengoed op de filosofie
o Opgenomen in prestigieuze reeks ‘Routledge Philosophers’
tussen allerlei grote filosofen en enkele buitenbeentjes zoals
Einstein en Freud.
o Relatie met intellectuele nazaten: darwinisten ( = gebruikelijk in
de filosofie: kantianen, wittgensteiniaan)
o Darwinisme>enkel Darwin: ook nieuwe ontdekkingen (oa DNA-
helix)
=> grondige update Darwinisme en dat gaf weer aanleiding tot
veel populariserende werken over de evolutieleer
2. Darwins gevaarlijke ideeën
Darwin: belangrijkste bijdrage aan de intellectuele geschiedenis van het
Westen.
2 ideeën:
De genealogische blik op de levende natuur (evolutie)
2
0. Inleiding
Evolutieleer: discipline waarin filosofie en wetenschap enorm met elkaar
verbonden zijn Oorzaak: kruisbestuiving tssn filo & darwinisme (oorspong v
kruisbestuiving in darwins werk)
Darwinisme: grote impact op traditionele filosofische thema’s (verschil
mens-dier, verhouding lichaam-geest, bestaan van God)
Filosofie: grote bijdrage aan darwinisme: conceptuele gezondheid van
de evolutiewetenschappen doordenken van concepten (in bv evolutiebiologie &
evolutiepsychologie)
= kerntaken van filosofie van de biologie
Heeft een eeuwenoud filosofisch probleem opgelost = zeer uitzonderlijk!!+ het werd ook
nog eens in een mum van tijd aanvaardbaar, vond snel ingang tot verschillende lagen vd
samenleving
Darwin & de filosofie
Een universeel zuur
= een zuur dat overal doorkan waar einigt dat zuur dan?
Dennet verglijkt het darwinisme met een soort zuur: Dennet bedoelt dat Darwin een heel
krachtige theorie h bedacht die overal invloed op heeft gehad (incl de filo)
Darwin filo darwinisme
In een 2de beweging heeft de filo ook invloed gehad op darwinisme (intense samenwerking)
bv bepaalde begrippen bijsturen zodat ze bruikbaar w vr de wetenschap etc
Darwin & de darwinisten
Darwinisten = personen die denken in de geest v drawin (een bepaalde manier v denken
(incl over de levende natuur)
Dit hoofdstuk: Impact van Darwin op de filosofie:
Darwins leven en relatie met darwinisme
Darwins twee belangrijkste ideeën:
o evolutie
John Locke aan begin v verlichting: zie quote ppt
Hij worstelt met de vraag hoe het komt dat er iets is op aarde,
waar komt alles vandaan?
‘materie kan geen gedachte voortbrengen’
Kan je je inbeelden dat materie voortkomt uit niks locke: ‘nee, is
even absurt als dat materie voor gecahten zorgen TENZIJ er een
Being (=een intelligent Wezen: God) is’
De grote geesten uit de 18de E worstelde met de vragen om het
universum goed te knn begrijpen
o natuurlijke selectie
De impact op oude filosofische raadsels:
o Probleem van de doelgerichtheid in de levende natuur
(teleologie!!: onderdelen van je eigen lichaam (armen, benen, hart..)
doen wat ze moeten doen, hebben een doel
Wie heeft geregeld dat die natuur zo goed in elkaar zit??
Vroeger: de natuur is zo goed in elkaar: er moet wel een intelligent iets
achter zitten
Maar als god niet de opl is, wie/wat dan wel??
o Plaats van de mens in het universum
1
, Volgend hoofdstuk: Impact van filosofie op darwinisme: analyse van enkele
begrippen en veronderstelingen in de hedendaagse evolutionaire psychologie
1. Darwin en het darwinisme (hier geen vragen over op examen)
Charles Robert Darwin:
Geboren in 1809 -welstellende Engelse familie ( vader én grootvader
geneeskunde + grootvader ook filosoof, wetenschapper, dichter,
uitvinder)
Studeerde eerst geneeskunde in Edinburgh (kon de confrontatie met
ziekte niet aan), daarna Theologie in Cambridge, maar gaf meer
aandacht aan natural history dan zijn studies
Aanbod van 1 vd professoren: als wetenschapper meereizen met een
vijfjarige expeditie van de HMS Beagle: gigantische hoeveelheid
observaties, specimens en fossielen naar Engeland opgestuurd -later
geïnventaristeerd en dan op zoek naar een verklaring voor de
opvallende biodiversiteit
theorie om de heel uiteenlopende patronen in de natuur te verklaren=
de natuurlijke selectie (centraal in ‘On the Origins of Species’(1959)=
één langgerekt argument voor de stelling : verschillende levende
soorten op aarde : geëvolueerd uit een gemeenschappelijk voorouder;
Hierin: géén woord over de mens, wel in zijn tweede meesterwerk ‘The
Descent of Man’ (1871): menselijk lichaam én menselijke geest=ook
evolutie door natuurlijke selectie.
Heel rijk getrouwd=> aan zijn boeken wijden + een aantal
experimenten met oa wormen
was meester in het netwerken ( had heel veel (wetenschappelijke)
contacten overal ter wereld (ook amateurwetenschappers), die heel belangrijk
waren voor D: voortdurende wisselwerking geeft aan hoe collaboratief
wetenschap eigenlijk is (wetenschap = teamwerk))(én kreeg een
staatsbegrafenis (eigenlijk alleen voor koninklijke fam)
Darwin filosoof?
o Owv impact van zijn gedachtengoed op de filosofie
o Opgenomen in prestigieuze reeks ‘Routledge Philosophers’
tussen allerlei grote filosofen en enkele buitenbeentjes zoals
Einstein en Freud.
o Relatie met intellectuele nazaten: darwinisten ( = gebruikelijk in
de filosofie: kantianen, wittgensteiniaan)
o Darwinisme>enkel Darwin: ook nieuwe ontdekkingen (oa DNA-
helix)
=> grondige update Darwinisme en dat gaf weer aanleiding tot
veel populariserende werken over de evolutieleer
2. Darwins gevaarlijke ideeën
Darwin: belangrijkste bijdrage aan de intellectuele geschiedenis van het
Westen.
2 ideeën:
De genealogische blik op de levende natuur (evolutie)
2
