Epidemiologie: samenvatting alle lessen (UAntwerpen Geneeskunde BA1)
Korte geschiedenis
John Snow -> germ theory (klopt -> bacteriën, virussen) -> bestudeerde cholera
-> documenteerde waar alle zieken woonden en ontdekte zo dat ze allemaal
water dronken van zelfde pomp -> dan in tabellen gekeken naar de doden en
watervoorzieningen -> gebruikte KLASSIEKE epidemiologie -> idee van denken
was juist
Janet Lane-Claypon -> eerste cohort studie (longitudinaal onderzoek waar
proefpersonen met een gemeenschappelijk kenmerk herhaaldelijk worden
getest over langere periode) (longitudinaal = zelfde mensen, bedrijven ofzo
gemeten worden op andere tijdstippen) -> gewichtstoename bij kinderen en
borstvoeding vs fles -> eerste case-control studie (2 groepen mensen
vergeleken, die met de aandoening = gevallen & die de aandoening niet hebben
= controle) -> borstkanker in relatie tot borstvoeding
Bradford Hill & Doll -> roken en longkanker verband
Bradford Hill -> causality criteria (komt later nog terug)
Geoffrey Rose -> transformatie naar approach for improving health
1. High-risk strategy = target vulnerable population = heel efficient ->
klinische approach
2. Population strategy = target population -> wide-oriented approach
Epidemiologie van vandaag
- Veel meer studies die levenslang duren
- Lange cohort studies
- Vaak op zoek naar risicofactoren en wie risico loopt
- Heel sociaal
- Bv met doel om risicofactoren ziektes te onderzoeken, om high risk
individuals te indentificeren om primaire preventie strategie toe te
passen, onderzoeken sociale invloeden op ziekte
- European birth cohorts: study of early life risk factors of disease
- Heel gedigitaliseerd: alle medische info digitaal opgeslagen (+ in combi
met AI -> revolutie -> veel sneller; nadeel: privacy issues & biases want AI
gaat alleen data verzamelen -> veel fake news zo) -> heel veel mogelijk
,Definities
Wat is epidemiologie? = ‘studie op mensen’ (letterlijke vertaling)
->heel antropocentrisch= mensgericht, niet goed scoren op milieu vlak ofzo
The study of the distribution and determinants of health related states and
events in populations and the application of this study to control health
problems
+ factoren die invloed hebben op de distributie bestuderen
Study
Core science of public health
Kwantitatieve studie op principes statistiek en research
3 types studies :
1. Descriptieve epidemiologie = non-causale analyses die geobserveerde
data beschrijven (bv surveillance)
2. Predictieve epidemilogie = gebruik van geobserveerde data om
statements te maken of predicties
3. Causale epidemiologie = causale effecten, wat zijn de risicofactoren van
ziektes
DISCLAIMER: epidemiologische resultaten zijn niet enige bewijs voor causaliteit
(het is niet omdat er een verband is dat het meteen de oorzaak is) ->
epidemiologie stelt vast en ziet associaties, daarom niet meteen verband
Health related state & events
Ziektes, causes of death, gedrag, gezondheidszorg
- Endemische ziektes (verdwijnen nooit helemaal)
- Niet-overdraagbare infectieziekten
- Chronische ziekten, ongevallen, aandoeningen, kindergezondheid,
environmental health, …
- Health related behavior: sporten, gordel aandoen,…
- Heel veel subcategoriën voor epidemiologie
,Distribution
Frequentie en patroon
1. Frequentie = number of health events en in realtie tot size of population
2. Patroon = voorkomen van health realted events in tijd, plaats en persoon
- Tijd = jaarlijks, wekelijks, dagelijks, om het uur, weekdag vs weekend,…
- Plaats = geografische variatie, locatie van werk of school, stedelijk vs
landelijk
- Persoon = demografische factoren (leeftijd, geslacht, relatie status),
gedrag en omgevingsfactoren
WHEN WHERE WHO vragen
Determinants
- Oorzaken en andere factoren die invloed hebben op de gebeurtenis van
ziektes en ziekte eventen
- Ziekte gebeurt niet at random, alleen met juiste risicofactoren of
determinanten of exposure in een individu
- HOW en WHY -> analytische epidemiologie
1. Exposure-oriented: genetische, sociale, moleculaire, omgevings,
pharmaco,…
2. Outcome-oriented: infectieziekten, kanker, neurologische, reproductieve,
klinische,…
4 vragen epidemioloog
1. What is the burden of disease?
2. What is the diagnosis of the disease?
3. What is the prognosis of a disease?
4. Which are the risk factors/exposures causing a disease?
3 soorten studies beantwoorden deze vragen (zie hierboven)
Epidemioloog
Counts (based on case definition = standaard criteria voor classificatie of een
person de ziekte heeft of niet), divides (by the number of cases or by the size of
the population or by the size of population per unit per time), compares
, WHAT WHERE WHEN HOW WHY WHO
Situering tov statistiek
Public health -> kwantitatieve methoden (combi biostatistiek en epidemiologie)
Epidemiologie -> begrijpen ziekteontwikkeling & methoden voor progressie,
behandeling,… -> begrijpen waarom er associatie is etc
Statistiek -> data science
Epidemiologie Biostatistiek
National & local surveillance system Computing age-adjusted cancer rates
(cancer, AIDS, occurrence of E. Coli.) to determine trends
Cohort study: association of cell Calculating statistical measures of
phone use and brain tumors risks following cell phone use
Survey of individuals who took Cox-2 Quantifying relationship between use
inhibitors of cox-2 and quality of life
Populations
! epidemiologie werkt vaak met groepen mensen ipv met individuele patiënten
Control
Primaire functie applied/field epidemiologie =. Interventies om ziektes en
gezondheidsproblemen te voorkomen
Public health -> application of epidemiology & biostatistics to prevent &
control disease in population
Korte geschiedenis
John Snow -> germ theory (klopt -> bacteriën, virussen) -> bestudeerde cholera
-> documenteerde waar alle zieken woonden en ontdekte zo dat ze allemaal
water dronken van zelfde pomp -> dan in tabellen gekeken naar de doden en
watervoorzieningen -> gebruikte KLASSIEKE epidemiologie -> idee van denken
was juist
Janet Lane-Claypon -> eerste cohort studie (longitudinaal onderzoek waar
proefpersonen met een gemeenschappelijk kenmerk herhaaldelijk worden
getest over langere periode) (longitudinaal = zelfde mensen, bedrijven ofzo
gemeten worden op andere tijdstippen) -> gewichtstoename bij kinderen en
borstvoeding vs fles -> eerste case-control studie (2 groepen mensen
vergeleken, die met de aandoening = gevallen & die de aandoening niet hebben
= controle) -> borstkanker in relatie tot borstvoeding
Bradford Hill & Doll -> roken en longkanker verband
Bradford Hill -> causality criteria (komt later nog terug)
Geoffrey Rose -> transformatie naar approach for improving health
1. High-risk strategy = target vulnerable population = heel efficient ->
klinische approach
2. Population strategy = target population -> wide-oriented approach
Epidemiologie van vandaag
- Veel meer studies die levenslang duren
- Lange cohort studies
- Vaak op zoek naar risicofactoren en wie risico loopt
- Heel sociaal
- Bv met doel om risicofactoren ziektes te onderzoeken, om high risk
individuals te indentificeren om primaire preventie strategie toe te
passen, onderzoeken sociale invloeden op ziekte
- European birth cohorts: study of early life risk factors of disease
- Heel gedigitaliseerd: alle medische info digitaal opgeslagen (+ in combi
met AI -> revolutie -> veel sneller; nadeel: privacy issues & biases want AI
gaat alleen data verzamelen -> veel fake news zo) -> heel veel mogelijk
,Definities
Wat is epidemiologie? = ‘studie op mensen’ (letterlijke vertaling)
->heel antropocentrisch= mensgericht, niet goed scoren op milieu vlak ofzo
The study of the distribution and determinants of health related states and
events in populations and the application of this study to control health
problems
+ factoren die invloed hebben op de distributie bestuderen
Study
Core science of public health
Kwantitatieve studie op principes statistiek en research
3 types studies :
1. Descriptieve epidemiologie = non-causale analyses die geobserveerde
data beschrijven (bv surveillance)
2. Predictieve epidemilogie = gebruik van geobserveerde data om
statements te maken of predicties
3. Causale epidemiologie = causale effecten, wat zijn de risicofactoren van
ziektes
DISCLAIMER: epidemiologische resultaten zijn niet enige bewijs voor causaliteit
(het is niet omdat er een verband is dat het meteen de oorzaak is) ->
epidemiologie stelt vast en ziet associaties, daarom niet meteen verband
Health related state & events
Ziektes, causes of death, gedrag, gezondheidszorg
- Endemische ziektes (verdwijnen nooit helemaal)
- Niet-overdraagbare infectieziekten
- Chronische ziekten, ongevallen, aandoeningen, kindergezondheid,
environmental health, …
- Health related behavior: sporten, gordel aandoen,…
- Heel veel subcategoriën voor epidemiologie
,Distribution
Frequentie en patroon
1. Frequentie = number of health events en in realtie tot size of population
2. Patroon = voorkomen van health realted events in tijd, plaats en persoon
- Tijd = jaarlijks, wekelijks, dagelijks, om het uur, weekdag vs weekend,…
- Plaats = geografische variatie, locatie van werk of school, stedelijk vs
landelijk
- Persoon = demografische factoren (leeftijd, geslacht, relatie status),
gedrag en omgevingsfactoren
WHEN WHERE WHO vragen
Determinants
- Oorzaken en andere factoren die invloed hebben op de gebeurtenis van
ziektes en ziekte eventen
- Ziekte gebeurt niet at random, alleen met juiste risicofactoren of
determinanten of exposure in een individu
- HOW en WHY -> analytische epidemiologie
1. Exposure-oriented: genetische, sociale, moleculaire, omgevings,
pharmaco,…
2. Outcome-oriented: infectieziekten, kanker, neurologische, reproductieve,
klinische,…
4 vragen epidemioloog
1. What is the burden of disease?
2. What is the diagnosis of the disease?
3. What is the prognosis of a disease?
4. Which are the risk factors/exposures causing a disease?
3 soorten studies beantwoorden deze vragen (zie hierboven)
Epidemioloog
Counts (based on case definition = standaard criteria voor classificatie of een
person de ziekte heeft of niet), divides (by the number of cases or by the size of
the population or by the size of population per unit per time), compares
, WHAT WHERE WHEN HOW WHY WHO
Situering tov statistiek
Public health -> kwantitatieve methoden (combi biostatistiek en epidemiologie)
Epidemiologie -> begrijpen ziekteontwikkeling & methoden voor progressie,
behandeling,… -> begrijpen waarom er associatie is etc
Statistiek -> data science
Epidemiologie Biostatistiek
National & local surveillance system Computing age-adjusted cancer rates
(cancer, AIDS, occurrence of E. Coli.) to determine trends
Cohort study: association of cell Calculating statistical measures of
phone use and brain tumors risks following cell phone use
Survey of individuals who took Cox-2 Quantifying relationship between use
inhibitors of cox-2 and quality of life
Populations
! epidemiologie werkt vaak met groepen mensen ipv met individuele patiënten
Control
Primaire functie applied/field epidemiologie =. Interventies om ziektes en
gezondheidsproblemen te voorkomen
Public health -> application of epidemiology & biostatistics to prevent &
control disease in population
