Kunstgeschiedenis
DE LIJST
Verwachtingen:
- Alle kunstwerken, kunstenaars of personen in de lijst moet je kunnen dateren. Daarvoor
heb je de keuze uit drie systemen van datumnotatie (kies één systeem).
- exact jaartal
- eerste helft (01-50) & tweede helft (51-100) + vermelding van de eeuw
- vroeg/begin (01-33) & midden (34-66) & laat/eind (67-100) + vermelding van de eeuw
- Het is belangrijk dat je al deze kunstwerken kunt situeren in hun historische context.
Dat wil zeggen dat je steeds de vraag moet stellen naar de betekenis van deze werken:
wat vertellen ze over hun maatschappelijke, historische context; wat is hun innovatieve
waarde (bv technisch, visueel, inhoudelijk, functie); waarvan vormen ze een illustratie,
...? Dat kan je achterhalen door jezelf de vraag te stellen waarom we een bepaald werk in
de cursus gezien hebben.
- Het is de bedoeling dat je de kunstwerken die in deze lijst zijn opgenomen kan
herkennen en hun belangrijkste eigenschappen kan omschrijven. Er kan worden
gevraagd om een vergelijking te maken tussen twee kunstwerken of zelfs om naar een
verband te zoeken tussen kunstwerken over verschillende lessen van de cursus heen.
- Alle termen opgenomen in de lijst moet je kunnen uitleggen en kunnen duiden aan de
hand van voorbeelden besproken in de les.
- Kunstwerken die niet vermeld staan in deze lijst, mag je onthouden, maar zullen niet
gevraagd worden op het examen.
Les 1: inleiding
DE LIJST
Kunstwerken, verzamelaars, instellingen, kunstenaars: Terminologie:
1. Johan Zoffany, Tribuna of the Uffizi, 1772-1777 1. Wonderkamer - Wunderkammer
2. Kazimir Malevits, Zwart vierkant, 1915. 2. Chronopolitics
3. Hubert en Jan Van Eyck, Het Lam Gods, 1432 3. Mimesis
4. Damien Hirsts For the love of God, what are you going to next? 4. Mememto mori
5. Diego Velasquez, Las Meninas, 1656 5. Verschil tussen esthetica,
6. Pablo Picasso, Las Meninas, reeks van 58 schilderijen, 1957 kunsttheorie en kunstgeschiedenis
7. Salvador Dali, Las Meninas, 1960 6. Canon
8. Inès van den Kieboom (geen spec. werk, kort kunstenaar situeren) 7. Outsiderkunst
9. Stichting Collectie De Stadshof
10. Carlo Zinelli, 1916-1974
11. Truus Kardol (1934-1994)
,- Wunderkammer/ Cabinet of Curiosities
- onststaan 16e eeuw, humanistische filosofie-> belangrijker
-> niet enkel weelde tonen, elk object moest deugdzaamh tonen – ethiek uitdruk
-> nieuwsgierig wereld – kennis hoog aangeschreven
- Tribuna of the Uffizi, Johan Zoffany, 1770
- opdracht koning George III
- Rafael, Rubens x2, Titiaan
- details objecten: naturalia, mirabilia (onverw. Natuurlijke fenomenen), Artifacilia
(mensgemaakt), Ethnografica (wereldwijd), Scientifica, Artefacta
-> toont verwevenheid objecten en identiteit
-> vak kg: zelf opbouwen referentiekader / ‘wunderkammer’
- tijdlijn:
- ‘van zwart vierkant tot caleidoscoop’, Koenraad Jonckheere
- al 5 eeuwen -> nabootsen -> herontdekking kunsttheorie grieken/romeinen:
-> Mimesis (imitatie v.d. werkelijkheid belangrijk)
- lijn- en kleurperspectief (3d)
- uitvinding fotografie 19e eeuw
- betere techniek voor mimesis (sneller, goedkoper, democratischer)
- Zwart vierkant, Malevitsj, 1915
- Beschouwd -> hoogtepunt v.d. Europese kunst
- Interpretatie: “Sublieme, gebalde synthese van 5 eeuwen kunstgeschiedenis”
- einde v tijdperk, tijd voor nieuws
- ‘iedereen kan het maken, weinig schilderkunde
- zonder context-> geen rede waarom hoogtepunt (t.o.v. michelangelo, botticelli,…)
- Malevitsj: - 1 vd eerste non-figuratieve werken (westen)
- afwijzen mimesis
- Stelt 25 eeuwen kunstgeschiedenis ter discussie: - Is technische vaardigheid nodig?
- Is kunst mogelijk zonder vorm van
illusionisme?
- Zonder onderwerp? Zonder figuratie?
, - Kunstgeschiedenis niet alleen resultaat v voortschrijdend esthetisch inzicht, ook brede
veranderingen maatschappij:
- Nieuwe materialen, verfsoorten, …
- Nieuwe technieken: worden ingezet of wordt op gereagdeerd (Malevitsj)
- Nieuwe inzichten (anatomie, perspectief, …)
- Veranderende wereldbeelden
- Lef en durf, persoonlijkheid nieuwe wegen bewandelen
- waardebepaling: kan door veel factoren bv.
- verhalen/ emoties -> verbonden met werk voor hele gemeenschappen
- malevitsj: symbolische betekenis voor cultuur – verbondenheid met context
- Damien Hirtsts: For the love of God, what are you going to next?
- doet niets zelf
- boodschap: memento mori, kunsthandel & geldwaarde, mens
aangetrokken -> shine, kitch? Camp? Kunst?
- waarde & geschiedenis hangt samen – vanalles (econ, wetenschap,…)
- Het idee kunst:
- 3 vormen over kunst schrijven: - Esthetisch: zintuigelijk, ervaring schoonheid
- kunsttheorie: ahistorisch, schakel concept – uitvoering
- kunstgeschiedenis: ordening, interpretatie, verklaring in
context v gesch. Feiten
=> sterk verweven
- hoe kunstgesch geschreven:
- Canon: geheel v belangrijke personen, kunst, gebouwen -> toonaangevend voor
periode/ gebied
- instellingen en mecenaat (bv paus em vorsten) als gatekeepers
- gangbare opvattingen wat waardevol -> altijd tijds- en cultuurgebonden
- is westerse canon nog oke? -> proberen percepties verschuiven
- vb vrouw kunst: Ines van den Kieboom:
- vanaf 1960
- inhoud: dagelijkse omgeving, pop culture, actualiteit
, - ‘outsiderskunst’: spontaan/ onconventioneel werk -> buiten prof.
Kunstcircuit werken of in marge v.d. samenleving opereren
-> bv psychiatrie – geisoleerd
- sticht. collectie De Stadshof: 30j kunstcollect. solitary creations
- Carlo Zinelli, 1916-’74: schitsophrenia
- Truus Kardol, 1934-’94: zelfmoord, hallucinaties
DE LIJST
Verwachtingen:
- Alle kunstwerken, kunstenaars of personen in de lijst moet je kunnen dateren. Daarvoor
heb je de keuze uit drie systemen van datumnotatie (kies één systeem).
- exact jaartal
- eerste helft (01-50) & tweede helft (51-100) + vermelding van de eeuw
- vroeg/begin (01-33) & midden (34-66) & laat/eind (67-100) + vermelding van de eeuw
- Het is belangrijk dat je al deze kunstwerken kunt situeren in hun historische context.
Dat wil zeggen dat je steeds de vraag moet stellen naar de betekenis van deze werken:
wat vertellen ze over hun maatschappelijke, historische context; wat is hun innovatieve
waarde (bv technisch, visueel, inhoudelijk, functie); waarvan vormen ze een illustratie,
...? Dat kan je achterhalen door jezelf de vraag te stellen waarom we een bepaald werk in
de cursus gezien hebben.
- Het is de bedoeling dat je de kunstwerken die in deze lijst zijn opgenomen kan
herkennen en hun belangrijkste eigenschappen kan omschrijven. Er kan worden
gevraagd om een vergelijking te maken tussen twee kunstwerken of zelfs om naar een
verband te zoeken tussen kunstwerken over verschillende lessen van de cursus heen.
- Alle termen opgenomen in de lijst moet je kunnen uitleggen en kunnen duiden aan de
hand van voorbeelden besproken in de les.
- Kunstwerken die niet vermeld staan in deze lijst, mag je onthouden, maar zullen niet
gevraagd worden op het examen.
Les 1: inleiding
DE LIJST
Kunstwerken, verzamelaars, instellingen, kunstenaars: Terminologie:
1. Johan Zoffany, Tribuna of the Uffizi, 1772-1777 1. Wonderkamer - Wunderkammer
2. Kazimir Malevits, Zwart vierkant, 1915. 2. Chronopolitics
3. Hubert en Jan Van Eyck, Het Lam Gods, 1432 3. Mimesis
4. Damien Hirsts For the love of God, what are you going to next? 4. Mememto mori
5. Diego Velasquez, Las Meninas, 1656 5. Verschil tussen esthetica,
6. Pablo Picasso, Las Meninas, reeks van 58 schilderijen, 1957 kunsttheorie en kunstgeschiedenis
7. Salvador Dali, Las Meninas, 1960 6. Canon
8. Inès van den Kieboom (geen spec. werk, kort kunstenaar situeren) 7. Outsiderkunst
9. Stichting Collectie De Stadshof
10. Carlo Zinelli, 1916-1974
11. Truus Kardol (1934-1994)
,- Wunderkammer/ Cabinet of Curiosities
- onststaan 16e eeuw, humanistische filosofie-> belangrijker
-> niet enkel weelde tonen, elk object moest deugdzaamh tonen – ethiek uitdruk
-> nieuwsgierig wereld – kennis hoog aangeschreven
- Tribuna of the Uffizi, Johan Zoffany, 1770
- opdracht koning George III
- Rafael, Rubens x2, Titiaan
- details objecten: naturalia, mirabilia (onverw. Natuurlijke fenomenen), Artifacilia
(mensgemaakt), Ethnografica (wereldwijd), Scientifica, Artefacta
-> toont verwevenheid objecten en identiteit
-> vak kg: zelf opbouwen referentiekader / ‘wunderkammer’
- tijdlijn:
- ‘van zwart vierkant tot caleidoscoop’, Koenraad Jonckheere
- al 5 eeuwen -> nabootsen -> herontdekking kunsttheorie grieken/romeinen:
-> Mimesis (imitatie v.d. werkelijkheid belangrijk)
- lijn- en kleurperspectief (3d)
- uitvinding fotografie 19e eeuw
- betere techniek voor mimesis (sneller, goedkoper, democratischer)
- Zwart vierkant, Malevitsj, 1915
- Beschouwd -> hoogtepunt v.d. Europese kunst
- Interpretatie: “Sublieme, gebalde synthese van 5 eeuwen kunstgeschiedenis”
- einde v tijdperk, tijd voor nieuws
- ‘iedereen kan het maken, weinig schilderkunde
- zonder context-> geen rede waarom hoogtepunt (t.o.v. michelangelo, botticelli,…)
- Malevitsj: - 1 vd eerste non-figuratieve werken (westen)
- afwijzen mimesis
- Stelt 25 eeuwen kunstgeschiedenis ter discussie: - Is technische vaardigheid nodig?
- Is kunst mogelijk zonder vorm van
illusionisme?
- Zonder onderwerp? Zonder figuratie?
, - Kunstgeschiedenis niet alleen resultaat v voortschrijdend esthetisch inzicht, ook brede
veranderingen maatschappij:
- Nieuwe materialen, verfsoorten, …
- Nieuwe technieken: worden ingezet of wordt op gereagdeerd (Malevitsj)
- Nieuwe inzichten (anatomie, perspectief, …)
- Veranderende wereldbeelden
- Lef en durf, persoonlijkheid nieuwe wegen bewandelen
- waardebepaling: kan door veel factoren bv.
- verhalen/ emoties -> verbonden met werk voor hele gemeenschappen
- malevitsj: symbolische betekenis voor cultuur – verbondenheid met context
- Damien Hirtsts: For the love of God, what are you going to next?
- doet niets zelf
- boodschap: memento mori, kunsthandel & geldwaarde, mens
aangetrokken -> shine, kitch? Camp? Kunst?
- waarde & geschiedenis hangt samen – vanalles (econ, wetenschap,…)
- Het idee kunst:
- 3 vormen over kunst schrijven: - Esthetisch: zintuigelijk, ervaring schoonheid
- kunsttheorie: ahistorisch, schakel concept – uitvoering
- kunstgeschiedenis: ordening, interpretatie, verklaring in
context v gesch. Feiten
=> sterk verweven
- hoe kunstgesch geschreven:
- Canon: geheel v belangrijke personen, kunst, gebouwen -> toonaangevend voor
periode/ gebied
- instellingen en mecenaat (bv paus em vorsten) als gatekeepers
- gangbare opvattingen wat waardevol -> altijd tijds- en cultuurgebonden
- is westerse canon nog oke? -> proberen percepties verschuiven
- vb vrouw kunst: Ines van den Kieboom:
- vanaf 1960
- inhoud: dagelijkse omgeving, pop culture, actualiteit
, - ‘outsiderskunst’: spontaan/ onconventioneel werk -> buiten prof.
Kunstcircuit werken of in marge v.d. samenleving opereren
-> bv psychiatrie – geisoleerd
- sticht. collectie De Stadshof: 30j kunstcollect. solitary creations
- Carlo Zinelli, 1916-’74: schitsophrenia
- Truus Kardol, 1934-’94: zelfmoord, hallucinaties
