samenvatting architectuurgeschiedenis 1 - UA

Architectuur geschiedenis
1. Oudheid
- Impact op wat we weten Architectuur:

- materialen oudheid: natuursteen/ marmer, hout, terracotta, glas…
Vergaan sneller

- redenen verwoesting: natuurrampen, oorlog, hergebruik materialen, slopen

- bronnen onderzoek: (mondeling), literatuur (=> weinig), ruïnes (=> enkel rijkelui gebouwen)

=> Vitruvius “De Architectura”: functie,
esthetisch, constructief

- zuilen ordes:




- Dorisch: eenvoudig kapiteel, versmalt naar boven toe, gecannuleerd, geen basis, grotere
zuilen

- Ionisch: voluut-vormig kapiteel, heeft een basis/ sokkel, gezien als vrouwelijker, slanke zuil

- Korinthisch: acanthusbladeren, hogere zuilbasis

=> Grieken vooral: Dorisch en ionisch

=> romeinen vooral: ionisch en Korinthisch

,- hoofdgestel portiek:




- uitsteeksel uit dak: akroterion

- 3 delen gevel:

- Fronton: timpaan + kroonlijst

- hoofdgestel: fries + architraaf

- zuilen: kapiteel+ zuil

=> materialen tempels: hout (structuur), steen

ANALYSE GEBOUWEN

- Parthenon (5e eeuw v.C.) -> basistype voor tempels

-> gevel: veel basisvormen, rationele architectuur, symmetrie

-> grondplan: - Schatkamer: bewaring
giften aan priesters

- cella: verering goden

,- variaties:

- Maison Carrée (1e eeuw):

-> ontbreekt schatkamer

-> halve zuilen

-> vestibule kleiner

- tempel van Vesta:

-> centraal bouw

-> cirkelvormig



TYPOLOGIE

- structuren:

- tongewelf: stevig, robuust -> basis niet stevig -> instort -> dus baksteen, cement

- combinatie bogen en bogenrijen: viaducten, Colosseum

=> Colosseum: romeins beton, kalk-, tuf- en baksteen -> bekleed met permanent in
travertijn door ijzer, ook veel in marmer

- kruisgewelf: 2 tongewelven loodrecht snijden

=> basilica: - rechthoekig grondplan-> schip en 2 lagere zijbeuken

- lichtbeuk: verhoogd middelste schip
Versteviging steunpunt
- functie: rechtspraak en handel

- koepel: Pantheon (1e eeuw)

- rechthoekige portico

- cirkelvorming hoofdgebouw -> op basis perfecte bol

- beperking gewicht koepel:

- cassettes (uitsparingen)

- oculus

- wand koepel dunner naar boven toe

- hoe hoger hoe lichter materiaal

- materialen:

- pumice (puinsteen)

- bak- en tufsteen

- structuur -> romeins beton, bekleed met travertijn

, STEDELIJKE CONTEXT

- 4 periodes verstedelijkingsproces Grieks-Romeinse wereld:

1. opkomst: (9e – 6e eeuw v.C.)

2. Groei en confirmatie stad: stad -> dominant cultureel fenomeen (6e – 3e eeuw v.C.)

3. Hoogtepunt: stad= sleutel beschaving (3e eeuw v.C. – 3e eeuw)

4. verval en adaptatie: Christianiseringsproces (3e – 7e eeuw)

- Ontstaan stad:

- Synoikisme: - organische groei

- urbanisatie: samengroeien dorpen

=> vb.: Rome, Athene

- Apoika: - kolonisatie en stadsstichting

- rationele ruimtelijke urbanisatie: afscheiden necropolen, ruimte -> publieke
functies, regelmaat

=> vb. Marzabotto

- monumentaliseringsproces: monumenten bouwen om stedelijke context weer te geven

- hiërarchie stratenpatroon (hoofdstraten -> publieksfuncties)

- scheiding stad  platteland: intra- en extramuros

- densiteit straten

- creatie publieke ruimte: - publieke voorzieningen

- politiek: agora/ forum

- religieus: Acropolis/ Capitool

- Hoogstad (voor macht/ religie/ militair) en laagstad (burgers)

=> vb.: Athene:

-Acropolis: stedelijke sacrale ruimte

- Parthenon stadstempel

- theater (cultureel en politiek)

- Agora: openbare ruimte

- stoa’s (zuilengalerijen): publieke (markt en bestuur) en private functie, ook
onderwijs

- Bouleuterion (raadshuis): rechtbank, politieke debatten

-> rechthoekig, soms cirkelvormig