Samenvatting ontwerpmethodiek 2 - typologie

HC7 + 8 TYPOLOGIE


VAN CONTEXT NAAR TYPOLOGIE
SCHAAL VS. CONTEXT
• Power of Ten (1977) – Charles and Ray Eames
o Wat valt je op als je kijkt naar hoe ruimte verandert wanneer je in- of uitzoomt?
 Welke dingen blijven belangrijk, en welke verdwijnen?
 structuren die zich blijven herhalen (inzoomen)
 bij het uitzoomen begin je de langgerektheid te voelen en ontdekken, je
begint overzicht te krijgen
 je maakt altijd deel uit van de infrastructuur
o Zie je structuren of patronen die op verschillende schaalniveaus terugkomen?
 Hoe zouden die je kunnen helpen om ruimte te ontwerpen?
 als je op een bepaalde manier kijkt zie je bv. rasters terugkomen (orthogonaal)
o Welke rol speelt de context (omgeving) op elk schaalniveau?
 Is een plek hetzelfde op het niveau van het menselijk lichaam als op stads- of
landschapsniveau?
 Neen, in het begin zie je alleen een grasveld, en kunnen ze overal zitten maar als je
uitzoomt zie je dat ze eigenlijk tussen een haven en grote weg liggen, maar als je dan nog
meer gaat uitzoomen blijft je idee over de context wel ongeveer hetzelfde
 wanneer ze inzoomen wordt de context al helemaal niet meer representatief
 Een gevoel van de juiste plek om iets te doen
 Eerst heb je een idyllisch beeld, daarna wordt het realiteit
 je moet bewust zijn dat je toch op verschillende niveaus een impact hebt jou project
o Denk je dat een ruimte of ontwerpidee op meerdere schalen kan werken?
 Kan een idee dat je in een meubel gebruikt, ook bruikbaar zijn in een gebouw of een plein?
 als je ergens rustig wilt zitten, ga je altijd iets in je rug willen hebben
 net zoals een zetel vaak ook tegen een muur gezet wordt, geeft een gevoel van overzicht
en veiligheid, pas laatste jaren dat ze zetels ook midden in de living gaan zetten
o Wat leer je uit deze film over hoe je als architect naar ruimte en schaal kunt kijken?
 En hoe helpt dat om typologie niet als een vast stramien, maar als iets flexibels te zien?
 veel dingen voel je ook niet van een foto maar alleen als je er zelf bent
 maar ook locaties in vraag gaan stellen, en verder te zoeken naar relaties op een lager
niveau
• Charles and Ray Eames, Case study house #8, 1949
o Einde oorlogs jaren geconcentualiseerd
o Gebouw is erg contextloos voorgesteld
 Is tegen bergflank aangebouwd
 Hebben er weldegelijk over nagedacht
 Staat in de rug van…
o Plan is toch al gedetailleerder dan gewoon cadasterplan
o Omwille van schaarste ook staal gebruik beperkt gehouden
o Prefab constructie met standaardisatie schema
o Dit is: ontwerper = maker = gebruiker  een traditioneel model
o Is dit: rational design method of pragmatic design method?
 Context begin een belangrijke rol te spelen  pragmatic design method
 Context = geeft specificiteit aan onze ontwerpen
 Typologie = precedenten



TYPES EN ONTWERP
• TYPOLOGIE = Het volledige kennisgebied om gebouwen of onderdelen van gebouwen te kunnen
indelen, benoemen en schematiseren ten behoeve van ontwerpen
• HOE?
o Indelingen / Verzamelingen
o Overeenkomsten in:- Principes- Doel- Vorm- Werking…
• Classificatie
o Bv. tabel van Mendeljev
o Bv. Carl Linnaeus en de classificatie van de planten



1

, HC7 + 8 TYPOLOGIE


• Type = classificatie
o Bol
o Omwentelende trappen
o Rust op kolommen

• Type = gemeenschappelijke oorsprong
o Verticaal
o Cilinder element met wateropslag
o Gelijkwaardige verhouding tussen hoogte en straal

• Type = gedeelde ervaring
o Gabarit vorm
o Bouwt met 2 bouwlagen met een zadeldak en kelder (3de
bouwlaag semi-ondergrond)
o Verticale ramen met indeling

• Type = cultureel bepaald
o Fabriekshallen
o Traveeën
o Bepaalde dakafwerking
o “The concept of type… is much more than a means for classification and more than a way to indicate the
historic origins of a form. It is a complex form that lives within a social body: a knowledge, familiar to a
group of people by common experience. Types come and go within societies and their cultures. They are,
to a large extent, those cultures.” – Habraken, 1985
 Mensen zullen ook altijd hun eigen ding gaan doen

TYPOLOGIE
• Typologie
o Verschilt afhankelijk van doel
o Indeling op basis van éénduidige kenmerken
o Verschillende wijzen van indelen mogelijk
o Verschil tussen typologie van architect, makelaar, belegger, onroerend goed, gebruiker, …
o Drager van ontwerpervaringen met gelijksoortig probleem (Leupen et al., 1993)
 Maken een gebouw voor een bepaald gebruik en daarbinnen gaan we diversifiëren
• Steven Holl, American House Types, 1982
o Over verschillende soorten Amerikaanse huizen
o Gelinkt aan bepaald gebruik op een specifieke plaats
• Typologie geschiedenis
o Type > Griekse ‘Topos’
 Model
 Matrijs
 Afdruk
 Mal
 Reliëf
o Vanaf einde 18e eeuw =
 Type > theoretisch instrument
 Ontstond door maatschappelijke veranderingen
• Typologie ontstaan
o Quatremère de Quincy (1755-1849)
o Encyclopedie méthodique, Architecture (1788)
 “Het woord type wordt soms als synoniem voor het woord model gebruikt,
hoewel het verschil tussen beide gemakkelijk te begrijpen valt. Het woord type
duidt niet zozeer op het beeld van een te concipiëren of volledig na te bootsen
object dan wel op het idee van een element dat als richtlijn moet dienen voor
het model”
• Zet zich af tegen het woord mal, want het zijn geen kopies van elkaar



2