Samenvatting parasitaire ziekten en
zoönosen
Inhoudsopgave
Parasitaire ziekten bij het rund ......................................................................................................................... 5
Protozoaire maag-darmparasieten ..................................................................................................................... 5
Kalverdiarree (op stal) ..................................................................................................................................... 5
Stalhygiëne belangrijk ..................................................................................................................................... 9
Maagdarm-wormen ............................................................................................................................................ 9
Maag-darm nematoden .................................................................................................................................. 9
Lintwormen ................................................................................................................................................... 17
Pensbot en leverbot ........................................................................................................................................... 17
Paramphistomosis – pensbot ........................................................................................................................ 17
Fasciola hepatica – leverbot .......................................................................................................................... 18
Longwormen ..................................................................................................................................................... 22
Dictyocaulus viviparus ................................................................................................................................... 22
Parasieten van het genitaalstelsel ..................................................................................................................... 25
Neospora caninum ........................................................................................................................................ 25
Parasieten van het bloedvatenstelsel ................................................................................................................ 26
Babesia .......................................................................................................................................................... 26
Ectoparasieten ................................................................................................................................................... 27
Huidparasieten .............................................................................................................................................. 27
Vliegen bij runderen ...................................................................................................................................... 31
Muggen bij runderen .................................................................................................................................... 32
Besnoitiose .................................................................................................................................................... 32
Parasitaire ziekten bij schaap en geit .............................................................................................................. 34
Maagdarmparasieten ....................................................................................................................................... 34
Cryptosporidium ........................................................................................................................................... 34
Giardia ........................................................................................................................................................... 34
Coccidiose – Eimeria ..................................................................................................................................... 35
Maagdarm-wormen .......................................................................................................................................... 35
Nematodirus.................................................................................................................................................. 35
Haemonchus ................................................................................................................................................. 36
Maagdarm-wormen algemeen ..................................................................................................................... 36
Monieziosis ................................................................................................................................................... 40
Skrjabinema spp ............................................................................................................................................ 40
Lever en longen ................................................................................................................................................. 40
Leverbot – fasciola hepatica .......................................................................................................................... 40
Cysticercose ................................................................................................................................................... 41
Longwormen ................................................................................................................................................. 41
Genitaal stelsel .................................................................................................................................................. 41
Toxoplasma gondii ......................................................................................................................................... 41
Huidparasieten .................................................................................................................................................. 42
Schurft ........................................................................................................................................................... 42
, Luizen bij schapen en geiten ......................................................................................................................... 42
Luisvliegen – Melophagus ovinus .................................................................................................................. 43
Myiasis – Lucilia sericata ............................................................................................................................... 43
Schapenhorzel – oestrus ovis ........................................................................................................................ 43
Parasitaire ziekten bij het paard ..................................................................................................................... 45
Spijsverteringsstelsel ......................................................................................................................................... 45
Gasterophilus intestinalis .............................................................................................................................. 45
Strongyloides westeri – veulenworm ............................................................................................................ 46
Parascaris spp. – Spoelwormen ..................................................................................................................... 46
Anoplocephala – lintwormen ........................................................................................................................ 47
Strongyliden .................................................................................................................................................. 48
Oxyuris equi – aarsworm ............................................................................................................................... 52
Lever .................................................................................................................................................................. 53
Fasciola hepatica ........................................................................................................................................... 53
Ademhalingsstelsel ............................................................................................................................................ 53
Dictyocaulus arnfieldi .................................................................................................................................... 53
Bloedvatenstelsel .............................................................................................................................................. 53
Babesia caballi en Theileria equi ................................................................................................................... 53
Zenuwstelsel ...................................................................................................................................................... 54
Sarcocystis neurona....................................................................................................................................... 54
Huidparasieten .................................................................................................................................................. 55
Chorioptes ..................................................................................................................................................... 55
Teken ............................................................................................................................................................. 55
Luizen ............................................................................................................................................................ 56
Luisvliegen ..................................................................................................................................................... 56
Vliegen........................................................................................................................................................... 56
Dazen............................................................................................................................................................. 57
Culicoides ...................................................................................................................................................... 57
Simulium ....................................................................................................................................................... 57
Parasitaire ziekten bij het varken.................................................................................................................... 58
Maagdarm parasieten ...................................................................................................................................... 58
Isospora suis .................................................................................................................................................. 58
Ascaris suum - spoelworm ........................................................................................................................... 59
Trichuris suis .................................................................................................................................................. 62
Ectoparasieten bij het varken ............................................................................................................................ 62
Sarcoptes schurft ........................................................................................................................................... 62
Luizen bij het varken...................................................................................................................................... 65
Parasitaire ziekten bij de hond ....................................................................................................................... 66
Darmparasieten bij honden in Vlaanderen ....................................................................................................... 66
Protozoaire infecties ...................................................................................................................................... 66
Intestinale worminfecties .............................................................................................................................. 69
Haakwormen ................................................................................................................................................. 72
Trichuriosis – zweepworm, kennelworm ....................................................................................................... 73
Cestoden bij de hond .................................................................................................................................... 74
Bloedparasieten ................................................................................................................................................ 76
Dirofilariose - Grote hartworm ..................................................................................................................... 76
Angiostrongylus vasorum – Franse hartworm .............................................................................................. 78
Babesia .......................................................................................................................................................... 79
Leishmania infantum ..................................................................................................................................... 80
, Ectoparasieten ................................................................................................................................................... 82
Sarcoptes scabiei varians canis...................................................................................................................... 82
Demodicosis .................................................................................................................................................. 83
Otocariosis..................................................................................................................................................... 84
Cheyletiellosis................................................................................................................................................ 85
Herfstgrasmijt ................................................................................................................................................ 85
Dermanyssus gallinae – rode vogelmijt ......................................................................................................... 85
Teken bij honden en katten in Europa ........................................................................................................... 86
Luizen ............................................................................................................................................................ 87
Vliegen........................................................................................................................................................... 87
Vlooien .......................................................................................................................................................... 87
Parasitaire ziekten bij de kat .......................................................................................................................... 91
Huid ................................................................................................................................................................... 91
Notoëdres schurft ......................................................................................................................................... 91
Otocariosis..................................................................................................................................................... 91
Demodicosis .................................................................................................................................................. 92
Cheyletiellosis................................................................................................................................................ 92
Luizen ............................................................................................................................................................ 93
Darmparasieten (kat) ........................................................................................................................................ 93
Coccidia bij de kat ......................................................................................................................................... 93
Giardiose ....................................................................................................................................................... 95
Tritrichomonas foetus (T. blagburni) ............................................................................................................. 96
Toxocarosis – Toxocara cati ............................................................................................................................ 96
Haakwormen – Ancylostoma tubaeforme .................................................................................................... 97
Cestodosis ..................................................................................................................................................... 98
Ademhalingsziekten bij de kat ........................................................................................................................... 99
Parasitaire ziektes bij vogels/pluimvee ......................................................................................................... 100
Protozoa .......................................................................................................................................................... 100
Coccidiose ................................................................................................................................................... 100
Histomoniasis .............................................................................................................................................. 102
Helminthosen .................................................................................................................................................. 103
Lokalisatie .................................................................................................................................................... 103
Levenscyclus ................................................................................................................................................ 103
Overzicht belangrijkste wormen ................................................................................................................. 104
Ascaridiosis .................................................................................................................................................. 104
Heterakiosis ................................................................................................................................................. 105
Capillariosis ................................................................................................................................................. 105
Syngamosis .................................................................................................................................................. 106
Cestodis ....................................................................................................................................................... 106
Behandeling en preventie wormen ............................................................................................................. 107
Behandeling duiven/hobby ......................................................................................................................... 108
Ectoparasieten bij pluimvee ............................................................................................................................ 108
Mallophaga: bijtluizen ................................................................................................................................. 108
Siphonaptera: vlooien ................................................................................................................................. 108
Acaridia ....................................................................................................................................................... 108
Recap ............................................................................................................................................................... 109
Parasitaire zoönosen .................................................................................................................................... 110
Inleiding ........................................................................................................................................................... 110
Zoönosen overgedragen door herkauwers ...................................................................................................... 110
, Contact met het dier ................................................................................................................................... 110
Eten van vlees/drinken van melk ................................................................................................................ 112
Contaminatie van het milieu ....................................................................................................................... 114
Zoönosen overgedragen door het varken ........................................................................................................ 115
Eten van vlees.............................................................................................................................................. 115
Zoönosen overgedragen door het paard ......................................................................................................... 117
Eten van vlees.............................................................................................................................................. 117
Zoönosen overgedragen door carnivoren ....................................................................................................... 117
Contact met het dier ................................................................................................................................... 117
Contaminatie van het milieu ....................................................................................................................... 119
Zoönosen overgedragen door vogels .............................................................................................................. 121
Zoönosen overgedragen door vissen ............................................................................................................... 121
Eten van vis ................................................................................................................................................. 121
Zoönosen overgedragen door wilde dieren ..................................................................................................... 122
Contact met het dier ................................................................................................................................... 122
Eten van vlees (wild) ................................................................................................................................... 122
Contaminatie van het milieu ....................................................................................................................... 123
zoönosen
Inhoudsopgave
Parasitaire ziekten bij het rund ......................................................................................................................... 5
Protozoaire maag-darmparasieten ..................................................................................................................... 5
Kalverdiarree (op stal) ..................................................................................................................................... 5
Stalhygiëne belangrijk ..................................................................................................................................... 9
Maagdarm-wormen ............................................................................................................................................ 9
Maag-darm nematoden .................................................................................................................................. 9
Lintwormen ................................................................................................................................................... 17
Pensbot en leverbot ........................................................................................................................................... 17
Paramphistomosis – pensbot ........................................................................................................................ 17
Fasciola hepatica – leverbot .......................................................................................................................... 18
Longwormen ..................................................................................................................................................... 22
Dictyocaulus viviparus ................................................................................................................................... 22
Parasieten van het genitaalstelsel ..................................................................................................................... 25
Neospora caninum ........................................................................................................................................ 25
Parasieten van het bloedvatenstelsel ................................................................................................................ 26
Babesia .......................................................................................................................................................... 26
Ectoparasieten ................................................................................................................................................... 27
Huidparasieten .............................................................................................................................................. 27
Vliegen bij runderen ...................................................................................................................................... 31
Muggen bij runderen .................................................................................................................................... 32
Besnoitiose .................................................................................................................................................... 32
Parasitaire ziekten bij schaap en geit .............................................................................................................. 34
Maagdarmparasieten ....................................................................................................................................... 34
Cryptosporidium ........................................................................................................................................... 34
Giardia ........................................................................................................................................................... 34
Coccidiose – Eimeria ..................................................................................................................................... 35
Maagdarm-wormen .......................................................................................................................................... 35
Nematodirus.................................................................................................................................................. 35
Haemonchus ................................................................................................................................................. 36
Maagdarm-wormen algemeen ..................................................................................................................... 36
Monieziosis ................................................................................................................................................... 40
Skrjabinema spp ............................................................................................................................................ 40
Lever en longen ................................................................................................................................................. 40
Leverbot – fasciola hepatica .......................................................................................................................... 40
Cysticercose ................................................................................................................................................... 41
Longwormen ................................................................................................................................................. 41
Genitaal stelsel .................................................................................................................................................. 41
Toxoplasma gondii ......................................................................................................................................... 41
Huidparasieten .................................................................................................................................................. 42
Schurft ........................................................................................................................................................... 42
, Luizen bij schapen en geiten ......................................................................................................................... 42
Luisvliegen – Melophagus ovinus .................................................................................................................. 43
Myiasis – Lucilia sericata ............................................................................................................................... 43
Schapenhorzel – oestrus ovis ........................................................................................................................ 43
Parasitaire ziekten bij het paard ..................................................................................................................... 45
Spijsverteringsstelsel ......................................................................................................................................... 45
Gasterophilus intestinalis .............................................................................................................................. 45
Strongyloides westeri – veulenworm ............................................................................................................ 46
Parascaris spp. – Spoelwormen ..................................................................................................................... 46
Anoplocephala – lintwormen ........................................................................................................................ 47
Strongyliden .................................................................................................................................................. 48
Oxyuris equi – aarsworm ............................................................................................................................... 52
Lever .................................................................................................................................................................. 53
Fasciola hepatica ........................................................................................................................................... 53
Ademhalingsstelsel ............................................................................................................................................ 53
Dictyocaulus arnfieldi .................................................................................................................................... 53
Bloedvatenstelsel .............................................................................................................................................. 53
Babesia caballi en Theileria equi ................................................................................................................... 53
Zenuwstelsel ...................................................................................................................................................... 54
Sarcocystis neurona....................................................................................................................................... 54
Huidparasieten .................................................................................................................................................. 55
Chorioptes ..................................................................................................................................................... 55
Teken ............................................................................................................................................................. 55
Luizen ............................................................................................................................................................ 56
Luisvliegen ..................................................................................................................................................... 56
Vliegen........................................................................................................................................................... 56
Dazen............................................................................................................................................................. 57
Culicoides ...................................................................................................................................................... 57
Simulium ....................................................................................................................................................... 57
Parasitaire ziekten bij het varken.................................................................................................................... 58
Maagdarm parasieten ...................................................................................................................................... 58
Isospora suis .................................................................................................................................................. 58
Ascaris suum - spoelworm ........................................................................................................................... 59
Trichuris suis .................................................................................................................................................. 62
Ectoparasieten bij het varken ............................................................................................................................ 62
Sarcoptes schurft ........................................................................................................................................... 62
Luizen bij het varken...................................................................................................................................... 65
Parasitaire ziekten bij de hond ....................................................................................................................... 66
Darmparasieten bij honden in Vlaanderen ....................................................................................................... 66
Protozoaire infecties ...................................................................................................................................... 66
Intestinale worminfecties .............................................................................................................................. 69
Haakwormen ................................................................................................................................................. 72
Trichuriosis – zweepworm, kennelworm ....................................................................................................... 73
Cestoden bij de hond .................................................................................................................................... 74
Bloedparasieten ................................................................................................................................................ 76
Dirofilariose - Grote hartworm ..................................................................................................................... 76
Angiostrongylus vasorum – Franse hartworm .............................................................................................. 78
Babesia .......................................................................................................................................................... 79
Leishmania infantum ..................................................................................................................................... 80
, Ectoparasieten ................................................................................................................................................... 82
Sarcoptes scabiei varians canis...................................................................................................................... 82
Demodicosis .................................................................................................................................................. 83
Otocariosis..................................................................................................................................................... 84
Cheyletiellosis................................................................................................................................................ 85
Herfstgrasmijt ................................................................................................................................................ 85
Dermanyssus gallinae – rode vogelmijt ......................................................................................................... 85
Teken bij honden en katten in Europa ........................................................................................................... 86
Luizen ............................................................................................................................................................ 87
Vliegen........................................................................................................................................................... 87
Vlooien .......................................................................................................................................................... 87
Parasitaire ziekten bij de kat .......................................................................................................................... 91
Huid ................................................................................................................................................................... 91
Notoëdres schurft ......................................................................................................................................... 91
Otocariosis..................................................................................................................................................... 91
Demodicosis .................................................................................................................................................. 92
Cheyletiellosis................................................................................................................................................ 92
Luizen ............................................................................................................................................................ 93
Darmparasieten (kat) ........................................................................................................................................ 93
Coccidia bij de kat ......................................................................................................................................... 93
Giardiose ....................................................................................................................................................... 95
Tritrichomonas foetus (T. blagburni) ............................................................................................................. 96
Toxocarosis – Toxocara cati ............................................................................................................................ 96
Haakwormen – Ancylostoma tubaeforme .................................................................................................... 97
Cestodosis ..................................................................................................................................................... 98
Ademhalingsziekten bij de kat ........................................................................................................................... 99
Parasitaire ziektes bij vogels/pluimvee ......................................................................................................... 100
Protozoa .......................................................................................................................................................... 100
Coccidiose ................................................................................................................................................... 100
Histomoniasis .............................................................................................................................................. 102
Helminthosen .................................................................................................................................................. 103
Lokalisatie .................................................................................................................................................... 103
Levenscyclus ................................................................................................................................................ 103
Overzicht belangrijkste wormen ................................................................................................................. 104
Ascaridiosis .................................................................................................................................................. 104
Heterakiosis ................................................................................................................................................. 105
Capillariosis ................................................................................................................................................. 105
Syngamosis .................................................................................................................................................. 106
Cestodis ....................................................................................................................................................... 106
Behandeling en preventie wormen ............................................................................................................. 107
Behandeling duiven/hobby ......................................................................................................................... 108
Ectoparasieten bij pluimvee ............................................................................................................................ 108
Mallophaga: bijtluizen ................................................................................................................................. 108
Siphonaptera: vlooien ................................................................................................................................. 108
Acaridia ....................................................................................................................................................... 108
Recap ............................................................................................................................................................... 109
Parasitaire zoönosen .................................................................................................................................... 110
Inleiding ........................................................................................................................................................... 110
Zoönosen overgedragen door herkauwers ...................................................................................................... 110
, Contact met het dier ................................................................................................................................... 110
Eten van vlees/drinken van melk ................................................................................................................ 112
Contaminatie van het milieu ....................................................................................................................... 114
Zoönosen overgedragen door het varken ........................................................................................................ 115
Eten van vlees.............................................................................................................................................. 115
Zoönosen overgedragen door het paard ......................................................................................................... 117
Eten van vlees.............................................................................................................................................. 117
Zoönosen overgedragen door carnivoren ....................................................................................................... 117
Contact met het dier ................................................................................................................................... 117
Contaminatie van het milieu ....................................................................................................................... 119
Zoönosen overgedragen door vogels .............................................................................................................. 121
Zoönosen overgedragen door vissen ............................................................................................................... 121
Eten van vis ................................................................................................................................................. 121
Zoönosen overgedragen door wilde dieren ..................................................................................................... 122
Contact met het dier ................................................................................................................................... 122
Eten van vlees (wild) ................................................................................................................................... 122
Contaminatie van het milieu ....................................................................................................................... 123