Joran DepotterGeschiedenis van de Internationale Politiek2024 - 2025
Table of Contents
Weense orde...................................................................................................................8
HOOFDSTUK 1: Het jaar 1815 en de vesteging van de Weense Orde............................8
Achttiende eeuwse voorgeschiedenis.........................................................................8
Geboorte van de Weense orde:...................................................................................8
Nauwe samenwerking tussen de belangrijkste protagonisten.................................9
Conservatief legitimisme en achttiende-eeuwse verlichting....................................9
Machtsevenwicht en vredesplannen......................................................................10
De doelstellingen van de grootmachten:...............................................................10
Het congres van Wenen (1814-1815)........................................................................11
De uitkomst: de Weense regeling..............................................................................12
Territoriale bepalingen...........................................................................................12
De Heilige Alliantie, de Quadruple Alliance, het Concert:......................................15
Hoofdstuk 2: Het Europese Concert in actie.................................................................16
Liberalisme en nationalisme......................................................................................16
De Congres periode (1815-1822)..............................................................................16
Het Congres van Aken (herfst 1818)......................................................................17
De strijd tegen de Atlantische slavenhandel en Barbarijse piraterij:.....................17
Metternichs politiek in Duitsland:...........................................................................18
De opstanden in Spanje en Napels:.......................................................................18
De Congressen van Troppau & Laibach:.................................................................20
Het Congres van Verona:........................................................................................20
Het Concert en de ontwikkelingen in Spaans-Amerika:..........................................21
De Monroe-doctrine:...............................................................................................22
Einde van het Concert?..........................................................................................22
Het revolutiejaar 1830:.............................................................................................23
De julirevolutie in Frankrijk.....................................................................................23
Opstanden in Italië, Duitsland en Polen:................................................................23
De Belgische Revolutie...........................................................................................24
De jaren 1830 – 1840:...............................................................................................25
De hernieuwe Heilige Alliantie en de Frans-Britse toenadering:............................25
De Portugese en Spaanse burgeroorlogen:............................................................25
Berlijnse orde...............................................................................................................27
Hoofdstuk 3: De oosterse kwestie................................................................................27
Hoofdstuk 6: Europa en de politiek van Bismarck........................................................27
1
,Joran DepotterGeschiedenis van de Internationale Politiek2024 - 2025
Machtsverschuivingen in Europa............................................................................27
Bismarck’s doelstellingen.......................................................................................27
Driekeizersbond 1873............................................................................................28
De Grote Oosterse crisis (1875 – 1878).................................................................28
Hoofdstuk … : Het (nieuwe) imperialisme....................................................................29
Definities................................................................................................................30
Periode 1815-1880.................................................................................................30
Oorzaken van het Nieuwe Imperialisme (1880 – 1914)..........................................31
Arabische Wereld.......................................................................................................31
Ottomaanse Rijk (1815-1914)................................................................................31
Noord-Afrika...........................................................................................................31
Levant, Irak, Arabisch schiereiland........................................................................32
Sub-Sahara-Afrika......................................................................................................32
Scramble for africa (1880 – 1914)..........................................................................32
Azië...........................................................................................................................33
Great Game in Azië (19e eeuw).............................................................................33
Japan......................................................................................................................33
Break-up of China...................................................................................................34
Amerika.....................................................................................................................35
Hoofdstuk 8: Vorming van twee blokken......................................................................38
Internationale Politiekculturele achtergrond (1890 – 1914)...................................38
Einde van het Bismarck-systeem...........................................................................38
Groeiend Russisch-Duits wantrouwen....................................................................38
Duits – Britse toenadering......................................................................................39
Frans – Russisch militair akkoord............................................................................39
Duitse Weltpolitik (vanaf 1896)..............................................................................39
Frans-Britse entente cordiale (1904)......................................................................40
Eerste Marokkaanse crisis (1905-1906).................................................................41
Japans – Russische Oorlog 1904-1905....................................................................41
Russisch-Britse entente 1907.................................................................................41
Een gebipolariseerd systeem?...............................................................................42
Hoofdstuk 9: Naar de Grote Oorlog (1908-1914).........................................................42
Permanent crsis tussen 1908 – 1914.....................................................................42
Tweede Marokkaanse crisis....................................................................................43
Italiaanse verovering van Libië (1911 – 1912).......................................................44
De grote oorlog: Enkele belangrijke feiten.............................................................45
De grote oorlog: Honderd jaar debat.........................................................................46
2
,Joran DepotterGeschiedenis van de Internationale Politiek2024 - 2025
Verklaringen voor de eerste wereldoorlog.............................................................46
Orde van Versailles.......................................................................................................48
De nadagen van de oorlog: vele breuklijnen geactiveerd......................................48
De zoektocht naar de ideale veiligheidsarchitectuur: 3 fases......................................49
FASE 1: Vredesconferentie Parijs (1918-1920)..........................................................49
Sleutelfiguren.........................................................................................................49
Doelstellingen na de oorlog...................................................................................49
Nieuwe diplomatie.................................................................................................50
Vredesconferentie Parijs (1919).............................................................................51
Verdrag van Versailles: uitkomsten........................................................................51
Geboorte van onafhankelijk Polen..........................................................................52
Veiligheid voor Frankrijk?.......................................................................................52
Ondertekening Versailles.......................................................................................53
Problematiek Italië.................................................................................................53
Ottomanen/Turkije..................................................................................................53
Midden-Oosten.......................................................................................................54
Noord-Afrika...........................................................................................................54
China......................................................................................................................54
FASE 2: Ontreddering (1920-1924)............................................................................55
Amerikaans Congres tegen Versailles....................................................................55
Frankrijk ontredderd, Duistland onrustig................................................................55
Frans-Belgische Ruhr-bezetting..............................................................................55
Amerikaans – Japanse tegenstellingen...................................................................56
FASE 3: Een liberale kentering (1924 – 1929)...........................................................56
Positieve kentering.................................................................................................56
CONCLUSIES..............................................................................................................56
Hoofdstuk 11: De ondergang van Versailles en de 2de wereldoorlog.........................57
Crash van Wall Street & grote dperessie................................................................57
Buitenlands programma Hitler...............................................................................57
Hitlers overtredingen van Versailles.......................................................................57
Italiaanse inval in Ethiopoië (Abessinië).................................................................58
1936-1939: Spaanse burgeroorlog.........................................................................59
1936-1937: Anti-Komintern pact............................................................................59
1937: Japans-Chinese oorlog..................................................................................59
1938: Anschluss Oostenrijk....................................................................................59
1938: Tsjecho-Slowakije.........................................................................................59
1938: München......................................................................................................60
3
, Joran DepotterGeschiedenis van de Internationale Politiek2024 - 2025
1939: Druk op Polen...............................................................................................60
1939: Niet-aanvalspact USSR – DU........................................................................60
De Tweede wereldoorlog...........................................................................................61
West-Europa 1940..................................................................................................61
Operatie Barbarossa..............................................................................................61
De VS in de oorlog / Japanse expansie...................................................................61
1943: Keerpunt......................................................................................................62
Japanse nederlaag..................................................................................................62
PEACE FOR OUR TIME: vergelijking met Oekraïne.....................................................62
Orde van Jalta...............................................................................................................63
HOOFDSTUK … : Begin en institutionalisering van de Koude Oorlog............................63
Doelstellingen anno 1945......................................................................................63
Jalta-Conferentie: februari 1945.............................................................................64
Potsdam-Conferentie juli 1945...............................................................................65
Atoombommen Hiroshima & Nagasaki: 3 politieke bedenkingen...........................65
Naar containment..................................................................................................65
Truman-doctrine.....................................................................................................65
Wat met SSR en Oostblok? / Italië?........................................................................66
Praagse Coup 1948................................................................................................66
Blokkade van Berlijn & Duitse deling.....................................................................67
Angst in West-Europa.............................................................................................67
HOOFDSTUK … : De Koude Oorlog in Azië....................................................................69
Amerikaanse bezetting van Japan..........................................................................69
Chinese Burgeroorlog Oprichting van het Chinese Volksrepubliek.........................70
Koreaanse Oorlog (1950-1953)..............................................................................70
Hoofdstuk … : communistische wereld na Stalin (1956-1980).....................................72
Situatie voor de dood van Stalin:...........................................................................72
Dood van Stalin......................................................................................................72
20ste Partijcongres CPSU (1956)............................................................................72
Buitenlands-en defensiebeleid...............................................................................72
Gevolgen destalinisatie:.........................................................................................73
Gevolgen destalinisering:.......................................................................................73
Welke hadden de Hongaren overschreden?! (=limieten van destalinisering?)......74
Verdeelde Duitsland en Berlijn...............................................................................74
Crisis rond Berlijn...................................................................................................75
Crisis aan Checkpoint Charlie.................................................................................75
Resultaat: Stabilisering van de Duitse kwestie......................................................75
4
Table of Contents
Weense orde...................................................................................................................8
HOOFDSTUK 1: Het jaar 1815 en de vesteging van de Weense Orde............................8
Achttiende eeuwse voorgeschiedenis.........................................................................8
Geboorte van de Weense orde:...................................................................................8
Nauwe samenwerking tussen de belangrijkste protagonisten.................................9
Conservatief legitimisme en achttiende-eeuwse verlichting....................................9
Machtsevenwicht en vredesplannen......................................................................10
De doelstellingen van de grootmachten:...............................................................10
Het congres van Wenen (1814-1815)........................................................................11
De uitkomst: de Weense regeling..............................................................................12
Territoriale bepalingen...........................................................................................12
De Heilige Alliantie, de Quadruple Alliance, het Concert:......................................15
Hoofdstuk 2: Het Europese Concert in actie.................................................................16
Liberalisme en nationalisme......................................................................................16
De Congres periode (1815-1822)..............................................................................16
Het Congres van Aken (herfst 1818)......................................................................17
De strijd tegen de Atlantische slavenhandel en Barbarijse piraterij:.....................17
Metternichs politiek in Duitsland:...........................................................................18
De opstanden in Spanje en Napels:.......................................................................18
De Congressen van Troppau & Laibach:.................................................................20
Het Congres van Verona:........................................................................................20
Het Concert en de ontwikkelingen in Spaans-Amerika:..........................................21
De Monroe-doctrine:...............................................................................................22
Einde van het Concert?..........................................................................................22
Het revolutiejaar 1830:.............................................................................................23
De julirevolutie in Frankrijk.....................................................................................23
Opstanden in Italië, Duitsland en Polen:................................................................23
De Belgische Revolutie...........................................................................................24
De jaren 1830 – 1840:...............................................................................................25
De hernieuwe Heilige Alliantie en de Frans-Britse toenadering:............................25
De Portugese en Spaanse burgeroorlogen:............................................................25
Berlijnse orde...............................................................................................................27
Hoofdstuk 3: De oosterse kwestie................................................................................27
Hoofdstuk 6: Europa en de politiek van Bismarck........................................................27
1
,Joran DepotterGeschiedenis van de Internationale Politiek2024 - 2025
Machtsverschuivingen in Europa............................................................................27
Bismarck’s doelstellingen.......................................................................................27
Driekeizersbond 1873............................................................................................28
De Grote Oosterse crisis (1875 – 1878).................................................................28
Hoofdstuk … : Het (nieuwe) imperialisme....................................................................29
Definities................................................................................................................30
Periode 1815-1880.................................................................................................30
Oorzaken van het Nieuwe Imperialisme (1880 – 1914)..........................................31
Arabische Wereld.......................................................................................................31
Ottomaanse Rijk (1815-1914)................................................................................31
Noord-Afrika...........................................................................................................31
Levant, Irak, Arabisch schiereiland........................................................................32
Sub-Sahara-Afrika......................................................................................................32
Scramble for africa (1880 – 1914)..........................................................................32
Azië...........................................................................................................................33
Great Game in Azië (19e eeuw).............................................................................33
Japan......................................................................................................................33
Break-up of China...................................................................................................34
Amerika.....................................................................................................................35
Hoofdstuk 8: Vorming van twee blokken......................................................................38
Internationale Politiekculturele achtergrond (1890 – 1914)...................................38
Einde van het Bismarck-systeem...........................................................................38
Groeiend Russisch-Duits wantrouwen....................................................................38
Duits – Britse toenadering......................................................................................39
Frans – Russisch militair akkoord............................................................................39
Duitse Weltpolitik (vanaf 1896)..............................................................................39
Frans-Britse entente cordiale (1904)......................................................................40
Eerste Marokkaanse crisis (1905-1906).................................................................41
Japans – Russische Oorlog 1904-1905....................................................................41
Russisch-Britse entente 1907.................................................................................41
Een gebipolariseerd systeem?...............................................................................42
Hoofdstuk 9: Naar de Grote Oorlog (1908-1914).........................................................42
Permanent crsis tussen 1908 – 1914.....................................................................42
Tweede Marokkaanse crisis....................................................................................43
Italiaanse verovering van Libië (1911 – 1912).......................................................44
De grote oorlog: Enkele belangrijke feiten.............................................................45
De grote oorlog: Honderd jaar debat.........................................................................46
2
,Joran DepotterGeschiedenis van de Internationale Politiek2024 - 2025
Verklaringen voor de eerste wereldoorlog.............................................................46
Orde van Versailles.......................................................................................................48
De nadagen van de oorlog: vele breuklijnen geactiveerd......................................48
De zoektocht naar de ideale veiligheidsarchitectuur: 3 fases......................................49
FASE 1: Vredesconferentie Parijs (1918-1920)..........................................................49
Sleutelfiguren.........................................................................................................49
Doelstellingen na de oorlog...................................................................................49
Nieuwe diplomatie.................................................................................................50
Vredesconferentie Parijs (1919).............................................................................51
Verdrag van Versailles: uitkomsten........................................................................51
Geboorte van onafhankelijk Polen..........................................................................52
Veiligheid voor Frankrijk?.......................................................................................52
Ondertekening Versailles.......................................................................................53
Problematiek Italië.................................................................................................53
Ottomanen/Turkije..................................................................................................53
Midden-Oosten.......................................................................................................54
Noord-Afrika...........................................................................................................54
China......................................................................................................................54
FASE 2: Ontreddering (1920-1924)............................................................................55
Amerikaans Congres tegen Versailles....................................................................55
Frankrijk ontredderd, Duistland onrustig................................................................55
Frans-Belgische Ruhr-bezetting..............................................................................55
Amerikaans – Japanse tegenstellingen...................................................................56
FASE 3: Een liberale kentering (1924 – 1929)...........................................................56
Positieve kentering.................................................................................................56
CONCLUSIES..............................................................................................................56
Hoofdstuk 11: De ondergang van Versailles en de 2de wereldoorlog.........................57
Crash van Wall Street & grote dperessie................................................................57
Buitenlands programma Hitler...............................................................................57
Hitlers overtredingen van Versailles.......................................................................57
Italiaanse inval in Ethiopoië (Abessinië).................................................................58
1936-1939: Spaanse burgeroorlog.........................................................................59
1936-1937: Anti-Komintern pact............................................................................59
1937: Japans-Chinese oorlog..................................................................................59
1938: Anschluss Oostenrijk....................................................................................59
1938: Tsjecho-Slowakije.........................................................................................59
1938: München......................................................................................................60
3
, Joran DepotterGeschiedenis van de Internationale Politiek2024 - 2025
1939: Druk op Polen...............................................................................................60
1939: Niet-aanvalspact USSR – DU........................................................................60
De Tweede wereldoorlog...........................................................................................61
West-Europa 1940..................................................................................................61
Operatie Barbarossa..............................................................................................61
De VS in de oorlog / Japanse expansie...................................................................61
1943: Keerpunt......................................................................................................62
Japanse nederlaag..................................................................................................62
PEACE FOR OUR TIME: vergelijking met Oekraïne.....................................................62
Orde van Jalta...............................................................................................................63
HOOFDSTUK … : Begin en institutionalisering van de Koude Oorlog............................63
Doelstellingen anno 1945......................................................................................63
Jalta-Conferentie: februari 1945.............................................................................64
Potsdam-Conferentie juli 1945...............................................................................65
Atoombommen Hiroshima & Nagasaki: 3 politieke bedenkingen...........................65
Naar containment..................................................................................................65
Truman-doctrine.....................................................................................................65
Wat met SSR en Oostblok? / Italië?........................................................................66
Praagse Coup 1948................................................................................................66
Blokkade van Berlijn & Duitse deling.....................................................................67
Angst in West-Europa.............................................................................................67
HOOFDSTUK … : De Koude Oorlog in Azië....................................................................69
Amerikaanse bezetting van Japan..........................................................................69
Chinese Burgeroorlog Oprichting van het Chinese Volksrepubliek.........................70
Koreaanse Oorlog (1950-1953)..............................................................................70
Hoofdstuk … : communistische wereld na Stalin (1956-1980).....................................72
Situatie voor de dood van Stalin:...........................................................................72
Dood van Stalin......................................................................................................72
20ste Partijcongres CPSU (1956)............................................................................72
Buitenlands-en defensiebeleid...............................................................................72
Gevolgen destalinisatie:.........................................................................................73
Gevolgen destalinisering:.......................................................................................73
Welke hadden de Hongaren overschreden?! (=limieten van destalinisering?)......74
Verdeelde Duitsland en Berlijn...............................................................................74
Crisis rond Berlijn...................................................................................................75
Crisis aan Checkpoint Charlie.................................................................................75
Resultaat: Stabilisering van de Duitse kwestie......................................................75
4
