Inleiding: Alg beg SPR
1 Def
SPR (form SR / strafrechtspleging / strafvord)
- = prakt toep mat SR
- = geheel rechtsregelen mbt opsporing, vervolging & berechting personen die verdacht
worden v een misdr
- Vormvoorschriften, rechtsposities partijen, org & werking RB, tenuitvoerlegging besl
Mat <-> form SR
- Tot welke personen gericht?
o Form: in principe gericht aan ov
▪ = regels die bepalen wat ov (politie, magistratuur) mag doen
▪ Strafproces = ts gemeenschap (vert door OM) & verdachte
o Mat: uitz = ook burger
bv. verdachte, getuige, SO
- Inhoud regels
o Mat: ‘vanzelfsprekendheid’ -> Wat is strafb? Wat is rechtv grond? … (in vele
landen hetzelfde)
o Form: ‘spelregels’ -> discussie mogelijk
▪ Maatsch/ethische vraagstukken
▪ Belangenafweging (waarheidsvinding <-> besch fund R)
- Sanctionering
o Mat: elk misdr = straf
o Form processuele sanctie afh v norm & vaak nt op voorhand in wet bepaald
▪ Soms nietigh, soms gevolgen ivm bewijsvoering, soms onontv/verval
strafvord, soms gn sancties
▪ Vaak onzeker
Doelst
- Waarheidsvinding
- Besch indiv GR (tvv iedereen, nt enkel verdachte)
- => Onderlinge afweging
o Oorspr: alleen wettelijkh vereiste
o Nu (met EVRM): ook inhoudelijke vereisten (belangen burger & verdachte wegen
meer door)
2 Accusatoir vs inquisitoir
= processtructuur in land
Principe
- Hor <-> vert processtructuur
o Accusatoir = hor
▪ Iedereen = gelijk -> aanklager = verdediging
▪ Partijen hebben proces volledig in handen + bepalen welke
onderzoeksverr
▪ Alle onderzoeksverr = tegensprekelijk
▪ Pass rol rechter (toezien dat procedure correct verloopt + besl)
1
, ▪ Openb proces
o Inquisitoir = vert
▪ Ov = boven partijen
▪ Ov bepaalt procesverloop
▪ Actieve rol rechter (waarh ontdekken)
▪ Geheim & nt-tegensprekelijk onderzoek
▪ Verdachte = object vd rechtspleging
- Acqusatoir = openb, mondeling & tegensprekelijk
Inquisitoir = geheim, schrift & nt-tegensprekelijk
Common law landen <-> continentale landen
- Common law = acqusatoir
- Continental = inquisitoir MAAR nt in zuivere vorm
o Inquisitoir vooronderzoek
o Tegensprekelijke procedure ten gronde
3 Verloop strafproces
1) Vooronderzoek
- 2 scenario’s
o Opsporingsonderzoek
▪ Onder leiding PdK
▪ Kan aanleiding geven tot rechtstr dagv
o Gerecht onderzoek
▪ Onder leiding onderzoeksrechter
▪ Kan aanleiding geven tot verwijzing door raadkamer (filterfase)
o => Gerecht onderzoek = te complex
▪ Meer bev voor PdK
• °Nieuwe onderzoeksmaatr
• Mini-instructie: Pdk vraagt aan onderzoeksrechter om iets te doen
(zonder zaak af te geven) -> onderzoeksrechter geeft resultaat aan
PdK -> PdK gaat verder met opsporingsonderzoek
▪ Bep handelingen ≠ door PdK (bv. bevel tot aanhouding)
o => Wie kiest welk scenario?
▪ PdK start onderzoek -> gerecht onderzoek maken als complex
▪ + SO/benadeelde kan zelf nr onderzoeksrechter stappen (zelfs als PdK
dat nt wil)
▪ NT verdachte
- Hoe afsluiten?
o Gerecht onderzoek: verwijzing
o Opsporingsonderzoek: dagv
o (Nt altijd vooronderzoek nodig: misdr ->
rechtstr dagv)
- Kenmerken (inq)
o Geheim (art. 28quinquies + 57 Sv)
▪ Onderzoek = geheim DUS niemand (ook partijen nt) weet hoe onderzoek
verloopt
▪ Doel
2
, • Onderzoek mag nt gedwarsboomd worden (waarheidsvinding =
gemakkelijker)
bv. telefoon verdachte afluisteren -> verdachte mag dat nt weten
• Onnodige publiciteit vermijden (anders nadelig voor verdachte)
▪ Draagwijdte
• Tav verdachte & SO
o In principe nt betrokken bij onderzoeksverr
-> TENZIJ mbt persoon zelf (bv. verhoor)
o Resultaat ook nt meegedeeld (gn inzage in strafdossier)
o Uitz: bv.
▪ Verzoek tot inzage
▪ Kopie PV ondervraging
▪ Voorl hechtenis: autom recht op inzage
• Tav publiek
o In principe vooronderzoek = geheim -> alle
proceshandelingen achter gesloten deuren
o Milderingen: bv. persmededelingen
▪ Door OM, door adv
▪ Identiteit partijen verbergen (als mogelijk)
▪ Sanctionering
• ≠ Nietigh heel onderzoek
= Nietigh bep opsporingshandelingen
bv. pers-lek / reality-tv -> schending privacy/geheim/recht op
verdediging -> die handeling = nietig
• Schending beroepsgeheim (art. 352 nieuw Sw)
o Bv. pers-lek -> wie heeft die info gelekt?
o Evt. SV
• Misbruik inzagerecht door inverdenkinggestelde/BP (art. 668
nieuw Sw)
o Bv. recht op inzage -> enkel gebruiken voor eigen
verdediging, NT aan media doorgeven
o Evt. SV
• Pers?
o Journalisten = persvrijheid (≠ beroepsgeheim, geheim
onderzoek)
o Bronnengeheim
▪ = journalist mag bron geheimhouden
▪ Bv. pers-lek -> gn onderzoek doen om te vinden
wie bron v journalist is
o Beperkt tegenspr
▪ Opsporingsonderzoek
• In principe verdachte & SO ≠ inspraak
• MAAR verzwakt: GwH + wet 2024
o (Mogelijkh op inzage)
o Mogelijkh om bijk onderzoek te vragen
▪ Gerecht onderzoek: verzachtingen v onmogelijkh op tegenspr
• Mogelijkh om bijk onderzoek te vragen + ∆persoonsgeg
3
, • DNA-onderzoek: tegenexpertise vragen
• Nr kamer v inbeschuldigingstelling bij langdurige onderzoeken
• Reconstructie: partijen mogen met adv komen
• Verhoor onder vrijh beroving: bijstand adv
o Schrift
▪ Elke onderzoeksverr = PV -> toevoegen aan strafdossier (= basis voor
behandeling zaak ten gronde)
▪ Gn alg wett regeling
MAAR bv. verhoor = verpl kennisg rechten
2) Onderzoek ten gronde
- = vonnisrechter doet uitspraak over zaak
- Kenmerken (acq)
o Openb
▪ Uitspraak = abs openb (art. 149 GW)
▪ Openb terechtzitting: iedereen mag zaal binnengaan
-> Uitz (publiek mag nt aanwezig zijn)
• Als openb = gevaar voor OO/goede zeden (art. 148 GW)
• Andere afwijkingen: bv. in belang besch privéleven partijen (art.
6.1 EVRM)
• Evt. deuren sluiten op vraag partij
▪ ! Onderzoeksgerechten: in principe nt openb
-> 2 uitz: onderzoeksrecht = uitspraak over grond zaak bij
• Internering (art. 9 WBM)
• Opschorting (art. 6 Probatiewet)
• => Uitspraak = openb (+ zitting met gesloten deuren)
▪ Interne & externe openbaarh
• Intern: partijen = recht op inzage in strafdossier
• Extern: openb opinie (pers & media) = controleftie (toezicht op
strafrechtspleging)
o Tegenspr
▪ Recht v verdediging
• Argumenten ontw + tegenbewijzen voorleggen
• NT verpl (evt. zwijgen / verstek laten gaan)
▪ Equality of arms (wapengelijkh)
• = voor vonnisrechter iedereen gelijk behandelen (OM =
beklaagde)
• Bv. allebei recht op hoger beroep
• Wel nog praktische verschillen
o Bv. allebei toegang tot dossier MAAR OM = eerder toegang
<-> beklaagde kan enkel tijdens openingsuren komen
inkijken
o Bv. plaats in zaal: OM zit naast rechter
▪ Praktijk: vooronderzoek = langer (beperkte tegenspr) -> minder tijd voor
tegenspraak in onderzoek ten gronde
o Mondeling
▪ Alle verr = mondeling (pleiten, verhoor…)
▪ WEL zittingsblad
4
1 Def
SPR (form SR / strafrechtspleging / strafvord)
- = prakt toep mat SR
- = geheel rechtsregelen mbt opsporing, vervolging & berechting personen die verdacht
worden v een misdr
- Vormvoorschriften, rechtsposities partijen, org & werking RB, tenuitvoerlegging besl
Mat <-> form SR
- Tot welke personen gericht?
o Form: in principe gericht aan ov
▪ = regels die bepalen wat ov (politie, magistratuur) mag doen
▪ Strafproces = ts gemeenschap (vert door OM) & verdachte
o Mat: uitz = ook burger
bv. verdachte, getuige, SO
- Inhoud regels
o Mat: ‘vanzelfsprekendheid’ -> Wat is strafb? Wat is rechtv grond? … (in vele
landen hetzelfde)
o Form: ‘spelregels’ -> discussie mogelijk
▪ Maatsch/ethische vraagstukken
▪ Belangenafweging (waarheidsvinding <-> besch fund R)
- Sanctionering
o Mat: elk misdr = straf
o Form processuele sanctie afh v norm & vaak nt op voorhand in wet bepaald
▪ Soms nietigh, soms gevolgen ivm bewijsvoering, soms onontv/verval
strafvord, soms gn sancties
▪ Vaak onzeker
Doelst
- Waarheidsvinding
- Besch indiv GR (tvv iedereen, nt enkel verdachte)
- => Onderlinge afweging
o Oorspr: alleen wettelijkh vereiste
o Nu (met EVRM): ook inhoudelijke vereisten (belangen burger & verdachte wegen
meer door)
2 Accusatoir vs inquisitoir
= processtructuur in land
Principe
- Hor <-> vert processtructuur
o Accusatoir = hor
▪ Iedereen = gelijk -> aanklager = verdediging
▪ Partijen hebben proces volledig in handen + bepalen welke
onderzoeksverr
▪ Alle onderzoeksverr = tegensprekelijk
▪ Pass rol rechter (toezien dat procedure correct verloopt + besl)
1
, ▪ Openb proces
o Inquisitoir = vert
▪ Ov = boven partijen
▪ Ov bepaalt procesverloop
▪ Actieve rol rechter (waarh ontdekken)
▪ Geheim & nt-tegensprekelijk onderzoek
▪ Verdachte = object vd rechtspleging
- Acqusatoir = openb, mondeling & tegensprekelijk
Inquisitoir = geheim, schrift & nt-tegensprekelijk
Common law landen <-> continentale landen
- Common law = acqusatoir
- Continental = inquisitoir MAAR nt in zuivere vorm
o Inquisitoir vooronderzoek
o Tegensprekelijke procedure ten gronde
3 Verloop strafproces
1) Vooronderzoek
- 2 scenario’s
o Opsporingsonderzoek
▪ Onder leiding PdK
▪ Kan aanleiding geven tot rechtstr dagv
o Gerecht onderzoek
▪ Onder leiding onderzoeksrechter
▪ Kan aanleiding geven tot verwijzing door raadkamer (filterfase)
o => Gerecht onderzoek = te complex
▪ Meer bev voor PdK
• °Nieuwe onderzoeksmaatr
• Mini-instructie: Pdk vraagt aan onderzoeksrechter om iets te doen
(zonder zaak af te geven) -> onderzoeksrechter geeft resultaat aan
PdK -> PdK gaat verder met opsporingsonderzoek
▪ Bep handelingen ≠ door PdK (bv. bevel tot aanhouding)
o => Wie kiest welk scenario?
▪ PdK start onderzoek -> gerecht onderzoek maken als complex
▪ + SO/benadeelde kan zelf nr onderzoeksrechter stappen (zelfs als PdK
dat nt wil)
▪ NT verdachte
- Hoe afsluiten?
o Gerecht onderzoek: verwijzing
o Opsporingsonderzoek: dagv
o (Nt altijd vooronderzoek nodig: misdr ->
rechtstr dagv)
- Kenmerken (inq)
o Geheim (art. 28quinquies + 57 Sv)
▪ Onderzoek = geheim DUS niemand (ook partijen nt) weet hoe onderzoek
verloopt
▪ Doel
2
, • Onderzoek mag nt gedwarsboomd worden (waarheidsvinding =
gemakkelijker)
bv. telefoon verdachte afluisteren -> verdachte mag dat nt weten
• Onnodige publiciteit vermijden (anders nadelig voor verdachte)
▪ Draagwijdte
• Tav verdachte & SO
o In principe nt betrokken bij onderzoeksverr
-> TENZIJ mbt persoon zelf (bv. verhoor)
o Resultaat ook nt meegedeeld (gn inzage in strafdossier)
o Uitz: bv.
▪ Verzoek tot inzage
▪ Kopie PV ondervraging
▪ Voorl hechtenis: autom recht op inzage
• Tav publiek
o In principe vooronderzoek = geheim -> alle
proceshandelingen achter gesloten deuren
o Milderingen: bv. persmededelingen
▪ Door OM, door adv
▪ Identiteit partijen verbergen (als mogelijk)
▪ Sanctionering
• ≠ Nietigh heel onderzoek
= Nietigh bep opsporingshandelingen
bv. pers-lek / reality-tv -> schending privacy/geheim/recht op
verdediging -> die handeling = nietig
• Schending beroepsgeheim (art. 352 nieuw Sw)
o Bv. pers-lek -> wie heeft die info gelekt?
o Evt. SV
• Misbruik inzagerecht door inverdenkinggestelde/BP (art. 668
nieuw Sw)
o Bv. recht op inzage -> enkel gebruiken voor eigen
verdediging, NT aan media doorgeven
o Evt. SV
• Pers?
o Journalisten = persvrijheid (≠ beroepsgeheim, geheim
onderzoek)
o Bronnengeheim
▪ = journalist mag bron geheimhouden
▪ Bv. pers-lek -> gn onderzoek doen om te vinden
wie bron v journalist is
o Beperkt tegenspr
▪ Opsporingsonderzoek
• In principe verdachte & SO ≠ inspraak
• MAAR verzwakt: GwH + wet 2024
o (Mogelijkh op inzage)
o Mogelijkh om bijk onderzoek te vragen
▪ Gerecht onderzoek: verzachtingen v onmogelijkh op tegenspr
• Mogelijkh om bijk onderzoek te vragen + ∆persoonsgeg
3
, • DNA-onderzoek: tegenexpertise vragen
• Nr kamer v inbeschuldigingstelling bij langdurige onderzoeken
• Reconstructie: partijen mogen met adv komen
• Verhoor onder vrijh beroving: bijstand adv
o Schrift
▪ Elke onderzoeksverr = PV -> toevoegen aan strafdossier (= basis voor
behandeling zaak ten gronde)
▪ Gn alg wett regeling
MAAR bv. verhoor = verpl kennisg rechten
2) Onderzoek ten gronde
- = vonnisrechter doet uitspraak over zaak
- Kenmerken (acq)
o Openb
▪ Uitspraak = abs openb (art. 149 GW)
▪ Openb terechtzitting: iedereen mag zaal binnengaan
-> Uitz (publiek mag nt aanwezig zijn)
• Als openb = gevaar voor OO/goede zeden (art. 148 GW)
• Andere afwijkingen: bv. in belang besch privéleven partijen (art.
6.1 EVRM)
• Evt. deuren sluiten op vraag partij
▪ ! Onderzoeksgerechten: in principe nt openb
-> 2 uitz: onderzoeksrecht = uitspraak over grond zaak bij
• Internering (art. 9 WBM)
• Opschorting (art. 6 Probatiewet)
• => Uitspraak = openb (+ zitting met gesloten deuren)
▪ Interne & externe openbaarh
• Intern: partijen = recht op inzage in strafdossier
• Extern: openb opinie (pers & media) = controleftie (toezicht op
strafrechtspleging)
o Tegenspr
▪ Recht v verdediging
• Argumenten ontw + tegenbewijzen voorleggen
• NT verpl (evt. zwijgen / verstek laten gaan)
▪ Equality of arms (wapengelijkh)
• = voor vonnisrechter iedereen gelijk behandelen (OM =
beklaagde)
• Bv. allebei recht op hoger beroep
• Wel nog praktische verschillen
o Bv. allebei toegang tot dossier MAAR OM = eerder toegang
<-> beklaagde kan enkel tijdens openingsuren komen
inkijken
o Bv. plaats in zaal: OM zit naast rechter
▪ Praktijk: vooronderzoek = langer (beperkte tegenspr) -> minder tijd voor
tegenspraak in onderzoek ten gronde
o Mondeling
▪ Alle verr = mondeling (pleiten, verhoor…)
▪ WEL zittingsblad
4
