PERSONENBELASTING
INHOUDSOPGAVE
Deel 1: belastingrecht - personenbelasting ..................................................................................................... 3
Hoofdstuk 1: Basisbeginselen fiscaal recht ......................................................................................................... 3
1. Begrip en kenmerken van de belasting ................................................................................................... 3
1.1 definitie ........................................................................................................................................... 3
1.2 Hoofdkenmerken van “een belasting” ............................................................................................ 3
1.3 overheidsinkomsten ........................................................................................................................ 3
2. Functies van de belasting ........................................................................................................................ 4
2.1 Diverse functies van de belasting zijn: .................................................................................................. 4
3. wie (overheden) mag belasting heffen ................................................................................................... 5
4. grondwettelijke beginselen van de belastingheffing .............................................................................. 6
4.1 Het legaliteits- of wettelijkheidsbeginsel (art. 170 G.W.)................................................................ 6
4.1.1 De invoering van een belasting bevat noodzakelijkerwijze een aantal facetten:.................... 6
4.1.2 Gevolgen van het legaliteitsbeginsel: ...................................................................................... 7
4.2 Het anualiteits- of éénjarigheidsbeginsel (art. 171 G.W.) ............................................................... 7
4.2.1 Gevolgen van het éénjarigheidsbeginsel: ................................................................................ 7
4.3 Het gelijkheidsbeginsel (art. 172 G.W.) ........................................................................................... 7
5. kenmerken van het fiscaal recht ............................................................................................................. 8
hoofdstuk 2: algemene beschouwingen .............................................................................................................. 9
1. algemene principes ................................................................................................................................. 9
hoofdstuk 3: belastingplichtige (art 3 – 5/2 WIB) ............................................................................................. 10
1. belastingplichtige .................................................................................................................................. 11
2. BEPALING VAN DE BELASTBARE GRONDSLAG....................................................................................... 12
3. het aanslagstelsel .................................................................................................................................. 12
3.1 principe................................................................................................................................................ 12
3.2 Uitzondering ........................................................................................................................................ 13
3.3 Een gemeenschappelijke aanslag wordt echter niet gevestigd voor: ........................................... 13
4. de gemeenschappelijke aanslag ............................................................................................................ 13
4.1 Iedere ‘belastingplichtige’ wordt in principe belast op zijn of haar “eigen” inkomsten ..................... 13
4.2 huwelijksquotiënt ................................................................................................................................ 13
4.3 overzicht ........................................................................................................................................ 14
5. aanslagstelsel – kinderen ...................................................................................................................... 14
hoofdstuk 4: belastbare grondslag.................................................................................................................... 14
1. bepaling van de belastbare grondslag................................................................................................... 14
1.1 schema .......................................................................................................................................... 14
1.2 opmerkingen met betrekking tot de belastbare grondslag ........................................................... 15
1.3 overzicht belastbare inkomsten .................................................................................................... 16
2. belastbare grondslag: onroerende inkomsten ...................................................................................... 16
2.1 belastingplichtige moet de hoedanigheid hebben van (art 11 WIB) ofwel: .................................. 16
2.2 schema .......................................................................................................................................... 16
2.3 “Inkomsten” van onroerende goederen: ...................................................................................... 18
1
, 2.4 kadastraal inkomen ....................................................................................................................... 18
2.5 Bepaling van de belastbare grondslag in de Personenbelasting (art. 7 WIB) ................................ 19
2.6 Berekening van het netto belastbaar inkomen (berekeningen).................................................... 20
2.7 Opmerkingen aangaande belastbare grondslag:........................................................................... 21
2.8 Vrijgestelde onroerende inkomsten .............................................................................................. 22
2.9 De (federale) gewone interestaftrek (art. 14 WIB)........................................................................ 23
2.10 Aanrekening (aandachtspunten) ................................................................................................... 23
2.11 onroerende inkomsten – (herhalings)oefeningen......................................................................... 24
3. belastbare grondslag: roerende inkomsten .......................................................................................... 29
3.1 bepaling van de netto-roerende inkomsten.................................................................................. 29
3.2 aanslagmodaliteiten van de roerende inkomsten ......................................................................... 33
deel 2: belastbare grondslag: beroepsinkomsten .......................................................................................... 33
Hoofdstuk 1: beroepsinkomsten ........................................................................................................................ 33
1. bepaling van de netto beroepsinkomsten (ARt 23 – 89 WIB) ............................................................... 33
2. bepaling van de netto-bezoldigingen .................................................................................................... 33
3. Bepaling van de netto-beroepsinkomsten ............................................................................................ 40
Hoodstuk 2: belastbare grondslag: diverse inkomsten ..................................................................................... 49
1. diverse inkomsten art. 90 – 96 WIB ...................................................................................................... 49
2. Globalisatie van het netto-inkomsten Aftrekbare besteding (art. 104 WIB)......................................... 57
3. globale herhalingsoefeningen ............................................................................................................... 57
deel 3: belastingberekening .......................................................................................................................... 59
hoofdstuk 1: de belastingberekening ................................................................................................................ 60
1. belastingvermindering wegens gezinstoestand .................................................................................... 61
1. belastingvermindering in functie van gezinstoestand........................................................................... 63
2. belastingvermindering in functie van de aard van de inkomsten (vervangingsinkomsten en
pensioenen)................................................................................................................................................... 67
3. belastingverminderingen in functie van gedane uitgaven .................................................................... 69
4. federale belastingverminderingen ........................................................................................................ 70
hoofdstuk 2: belastbaar tijdperk (art 360 ev. WIB) ........................................................................................... 74
2
,DEEL 1: BELASTINGRECHT - PERSONENBELASTING
HOOFDSTUK 1: BASISBEGINSELEN FISCAAL RECHT
1. BEGRIP EN KENMERKEN VAN DE BELASTING
1.1 DEFINITIE
- De “belasting” = bijdrage die volgens bepaalde rechtsregels door een overheid wordt opgelegd met als
doel het verzamelen van financiële middelen die nodig zijn om uitgaven te doen in het algemeen
belang en voor zover die bijdrage bij wet (decreet, besluit,… ) als belasting wordt erkend.
1.2 HOOFDKENMERKEN VAN “EEN BELASTING”
- Het financieel doel à het dekken & financieren van overheidsuitgaven
o Betreft diensten van openbaar nut (inrichten van onderwijs, voorzien van gezondheidszorg)
§ Algemeen nut: wanneer ik belastingen betaal, dat ik niet kan vragen om een individuele
toewijsbare tegenprestatie
o Beoogt geen ‘individueel’ toewijsbare tegenprestatie: we kunnen niet individueel vragen aan
de overheid wat er met onze belastingen gebeuren
§ In Duitsland kan dat wel à daar kan je zeggen dat een deeltje van je belastingen bv
naar een religieuze organisatie moet
- Het dwingend karakter: afdwingbaar via administratieve ofwel strafrechtelijke sancties
o Geen belasting zonder wet à legaliteitsbeginsel
o Europees Hof voor de Rechten van de Mens hanteert principe “non bis in idem” = iemand kan
niet 2 keer gestraft worden voor hetzelfde feit
o Wet 20 september 2012 bevestigt het ‘una via’-principe = de ene weg leidt tot het uitdoven
van de andere weg
1.3 OVERHEIDSINKOMSTEN
Overheidsinkomsten die geen belastingen zijn:
1. Retributies (= verhaalbelasting) (EXAMENVRAAG: wat is het verschil tussen een retributie en een
belasting?)
- Verhaalbelasting = individueel belang ó belasing: geen individueel belang, wel een algemeen belang
- = Vergoeding die de overheid van bepaalde heffingsplichtigen vordert als tegenprestatie voor de
levering van een bijzondere dienst in hun persoonlijk belang of de toestemming voor een
rechtstreeks bijzonder voordeel.
(Bv: gebruik van de sporthal, de toegang tot een museum, de inname van een standplaats op
een kermis, de parkeerretributie, tolgelden voor gebruik van bruggen, enz. …)
- Soms is verschil met een belasting moeilijk te maken bv. ”urbanisatiebelasting” = retributie met het
oog op verstedelijken (bv nieuwe voetpaden) à wordt forfaitair doorgerekend aan een groep van
mensen en is niet steeds gebonden aan specifieke werken
3
, o Proberen mensen te treffen die baat hebben met die urbanisatiebelasting (bv
urbanisatiebelasting die de mensen in die gemeente moeten betalen omdat enkel die
gemeente nieuwe voetpaden willen leggen)
- ‘Toetsing’ van deze administratieve maatregel mogelijk door Raad van State
Voorbeeld: Vernietiging van de retributies voor de behandeling van aanvragen voor een machtiging tot
verblijf: Bij arrest nr. 245.404 van 11 september 2019 heeft de Raad van State een koninklijk besluit van 16
februari 2015 vernietigd waarin het bedrag en de wijze van inning bepaald werd van de bijdrage die
vreemdelingen verschuldigd zijn om de kosten te dekken van hun aanvraag voor een machtiging tot verblijf.
De Raad van State heeft in dit arrest geoordeeld dat het bedrag van een retributie in een redelijke verhouding
moet staan tot de kostprijs van de geleverde dienst en dat in het huidige geval niet aangetoond is dat dit het
geval is.
2. Parafiscale of sociale bijdragen (= bijdrage aan de overheid)
- De lasten van de sociale zekerheid worden niet alleen door de werkgevers en de werknemers
gedragen. De federale overheid betaalt jaarlijks een forfaitaire som aan de RSZ. Daarnaast bestaat er
sinds enkele jaren ook een alternatieve financiering van de sociale zekerheid.
- Doel: vervangen of aanvullen van arbeidsinkomsten (bv ziekte-uitkering, pensioen)
Schijfdiagrammen:
1ste schijf: De ontvangsten van de sociale zekerheden à de ontvangsten is veel te weinig voor wat we
moeten uitgeven à we moeten naar een zeer grote tewerkstellingsgraag gaan om de sociale zekerheid te
kunnen financieren
Blauwe zone: komt van de sociale bijdragen à slechts 75% is van de volledige financieringsnood
à blauwe schijf moet worden opgetrokken EN MAG ZEKER NIET DALEN!!
2de schijf: Waar gaat het geld naartoe?
Probleem?: blauwe zone: gepensioneerden à vastgesteld dat de pensioenlast zal beginnen toenemen à
blauwe zone gaat continu gaat uitbreiden waardoor we in een groot financieringsprobleem gaan zitten
3. Andere
- Inkomsten die voortkomen uit de cessie en de concessie van openbare domeingoederen;
- Inkomsten voortkomend uit het verstrekken van specifieke diensten (bv. vervoer)
- Boetes en strafrechtelijke verbeurdverklaringen;
2. FUNCTIES VAN DE BELASTING
2.1 DIVERSE FUNCTIES VAN DE BELASTING ZIJN:
EXAMENVRAAG: welke 3 functies zijn van de belastingen?
1. De financiële functie van de belasting
- Betreft de hoofdfunctie van de belastingen (ong. 97% van de overheidsinkomsten)
- Wordt gerealiseerd door geldelijke bijdragen en geregeld via de techniek van voorschotten (evt.
verrekenbaarheid en terugbetaalbaarheid)
2. De economische functie van de belasting laat haar invloed gelden:
4
INHOUDSOPGAVE
Deel 1: belastingrecht - personenbelasting ..................................................................................................... 3
Hoofdstuk 1: Basisbeginselen fiscaal recht ......................................................................................................... 3
1. Begrip en kenmerken van de belasting ................................................................................................... 3
1.1 definitie ........................................................................................................................................... 3
1.2 Hoofdkenmerken van “een belasting” ............................................................................................ 3
1.3 overheidsinkomsten ........................................................................................................................ 3
2. Functies van de belasting ........................................................................................................................ 4
2.1 Diverse functies van de belasting zijn: .................................................................................................. 4
3. wie (overheden) mag belasting heffen ................................................................................................... 5
4. grondwettelijke beginselen van de belastingheffing .............................................................................. 6
4.1 Het legaliteits- of wettelijkheidsbeginsel (art. 170 G.W.)................................................................ 6
4.1.1 De invoering van een belasting bevat noodzakelijkerwijze een aantal facetten:.................... 6
4.1.2 Gevolgen van het legaliteitsbeginsel: ...................................................................................... 7
4.2 Het anualiteits- of éénjarigheidsbeginsel (art. 171 G.W.) ............................................................... 7
4.2.1 Gevolgen van het éénjarigheidsbeginsel: ................................................................................ 7
4.3 Het gelijkheidsbeginsel (art. 172 G.W.) ........................................................................................... 7
5. kenmerken van het fiscaal recht ............................................................................................................. 8
hoofdstuk 2: algemene beschouwingen .............................................................................................................. 9
1. algemene principes ................................................................................................................................. 9
hoofdstuk 3: belastingplichtige (art 3 – 5/2 WIB) ............................................................................................. 10
1. belastingplichtige .................................................................................................................................. 11
2. BEPALING VAN DE BELASTBARE GRONDSLAG....................................................................................... 12
3. het aanslagstelsel .................................................................................................................................. 12
3.1 principe................................................................................................................................................ 12
3.2 Uitzondering ........................................................................................................................................ 13
3.3 Een gemeenschappelijke aanslag wordt echter niet gevestigd voor: ........................................... 13
4. de gemeenschappelijke aanslag ............................................................................................................ 13
4.1 Iedere ‘belastingplichtige’ wordt in principe belast op zijn of haar “eigen” inkomsten ..................... 13
4.2 huwelijksquotiënt ................................................................................................................................ 13
4.3 overzicht ........................................................................................................................................ 14
5. aanslagstelsel – kinderen ...................................................................................................................... 14
hoofdstuk 4: belastbare grondslag.................................................................................................................... 14
1. bepaling van de belastbare grondslag................................................................................................... 14
1.1 schema .......................................................................................................................................... 14
1.2 opmerkingen met betrekking tot de belastbare grondslag ........................................................... 15
1.3 overzicht belastbare inkomsten .................................................................................................... 16
2. belastbare grondslag: onroerende inkomsten ...................................................................................... 16
2.1 belastingplichtige moet de hoedanigheid hebben van (art 11 WIB) ofwel: .................................. 16
2.2 schema .......................................................................................................................................... 16
2.3 “Inkomsten” van onroerende goederen: ...................................................................................... 18
1
, 2.4 kadastraal inkomen ....................................................................................................................... 18
2.5 Bepaling van de belastbare grondslag in de Personenbelasting (art. 7 WIB) ................................ 19
2.6 Berekening van het netto belastbaar inkomen (berekeningen).................................................... 20
2.7 Opmerkingen aangaande belastbare grondslag:........................................................................... 21
2.8 Vrijgestelde onroerende inkomsten .............................................................................................. 22
2.9 De (federale) gewone interestaftrek (art. 14 WIB)........................................................................ 23
2.10 Aanrekening (aandachtspunten) ................................................................................................... 23
2.11 onroerende inkomsten – (herhalings)oefeningen......................................................................... 24
3. belastbare grondslag: roerende inkomsten .......................................................................................... 29
3.1 bepaling van de netto-roerende inkomsten.................................................................................. 29
3.2 aanslagmodaliteiten van de roerende inkomsten ......................................................................... 33
deel 2: belastbare grondslag: beroepsinkomsten .......................................................................................... 33
Hoofdstuk 1: beroepsinkomsten ........................................................................................................................ 33
1. bepaling van de netto beroepsinkomsten (ARt 23 – 89 WIB) ............................................................... 33
2. bepaling van de netto-bezoldigingen .................................................................................................... 33
3. Bepaling van de netto-beroepsinkomsten ............................................................................................ 40
Hoodstuk 2: belastbare grondslag: diverse inkomsten ..................................................................................... 49
1. diverse inkomsten art. 90 – 96 WIB ...................................................................................................... 49
2. Globalisatie van het netto-inkomsten Aftrekbare besteding (art. 104 WIB)......................................... 57
3. globale herhalingsoefeningen ............................................................................................................... 57
deel 3: belastingberekening .......................................................................................................................... 59
hoofdstuk 1: de belastingberekening ................................................................................................................ 60
1. belastingvermindering wegens gezinstoestand .................................................................................... 61
1. belastingvermindering in functie van gezinstoestand........................................................................... 63
2. belastingvermindering in functie van de aard van de inkomsten (vervangingsinkomsten en
pensioenen)................................................................................................................................................... 67
3. belastingverminderingen in functie van gedane uitgaven .................................................................... 69
4. federale belastingverminderingen ........................................................................................................ 70
hoofdstuk 2: belastbaar tijdperk (art 360 ev. WIB) ........................................................................................... 74
2
,DEEL 1: BELASTINGRECHT - PERSONENBELASTING
HOOFDSTUK 1: BASISBEGINSELEN FISCAAL RECHT
1. BEGRIP EN KENMERKEN VAN DE BELASTING
1.1 DEFINITIE
- De “belasting” = bijdrage die volgens bepaalde rechtsregels door een overheid wordt opgelegd met als
doel het verzamelen van financiële middelen die nodig zijn om uitgaven te doen in het algemeen
belang en voor zover die bijdrage bij wet (decreet, besluit,… ) als belasting wordt erkend.
1.2 HOOFDKENMERKEN VAN “EEN BELASTING”
- Het financieel doel à het dekken & financieren van overheidsuitgaven
o Betreft diensten van openbaar nut (inrichten van onderwijs, voorzien van gezondheidszorg)
§ Algemeen nut: wanneer ik belastingen betaal, dat ik niet kan vragen om een individuele
toewijsbare tegenprestatie
o Beoogt geen ‘individueel’ toewijsbare tegenprestatie: we kunnen niet individueel vragen aan
de overheid wat er met onze belastingen gebeuren
§ In Duitsland kan dat wel à daar kan je zeggen dat een deeltje van je belastingen bv
naar een religieuze organisatie moet
- Het dwingend karakter: afdwingbaar via administratieve ofwel strafrechtelijke sancties
o Geen belasting zonder wet à legaliteitsbeginsel
o Europees Hof voor de Rechten van de Mens hanteert principe “non bis in idem” = iemand kan
niet 2 keer gestraft worden voor hetzelfde feit
o Wet 20 september 2012 bevestigt het ‘una via’-principe = de ene weg leidt tot het uitdoven
van de andere weg
1.3 OVERHEIDSINKOMSTEN
Overheidsinkomsten die geen belastingen zijn:
1. Retributies (= verhaalbelasting) (EXAMENVRAAG: wat is het verschil tussen een retributie en een
belasting?)
- Verhaalbelasting = individueel belang ó belasing: geen individueel belang, wel een algemeen belang
- = Vergoeding die de overheid van bepaalde heffingsplichtigen vordert als tegenprestatie voor de
levering van een bijzondere dienst in hun persoonlijk belang of de toestemming voor een
rechtstreeks bijzonder voordeel.
(Bv: gebruik van de sporthal, de toegang tot een museum, de inname van een standplaats op
een kermis, de parkeerretributie, tolgelden voor gebruik van bruggen, enz. …)
- Soms is verschil met een belasting moeilijk te maken bv. ”urbanisatiebelasting” = retributie met het
oog op verstedelijken (bv nieuwe voetpaden) à wordt forfaitair doorgerekend aan een groep van
mensen en is niet steeds gebonden aan specifieke werken
3
, o Proberen mensen te treffen die baat hebben met die urbanisatiebelasting (bv
urbanisatiebelasting die de mensen in die gemeente moeten betalen omdat enkel die
gemeente nieuwe voetpaden willen leggen)
- ‘Toetsing’ van deze administratieve maatregel mogelijk door Raad van State
Voorbeeld: Vernietiging van de retributies voor de behandeling van aanvragen voor een machtiging tot
verblijf: Bij arrest nr. 245.404 van 11 september 2019 heeft de Raad van State een koninklijk besluit van 16
februari 2015 vernietigd waarin het bedrag en de wijze van inning bepaald werd van de bijdrage die
vreemdelingen verschuldigd zijn om de kosten te dekken van hun aanvraag voor een machtiging tot verblijf.
De Raad van State heeft in dit arrest geoordeeld dat het bedrag van een retributie in een redelijke verhouding
moet staan tot de kostprijs van de geleverde dienst en dat in het huidige geval niet aangetoond is dat dit het
geval is.
2. Parafiscale of sociale bijdragen (= bijdrage aan de overheid)
- De lasten van de sociale zekerheid worden niet alleen door de werkgevers en de werknemers
gedragen. De federale overheid betaalt jaarlijks een forfaitaire som aan de RSZ. Daarnaast bestaat er
sinds enkele jaren ook een alternatieve financiering van de sociale zekerheid.
- Doel: vervangen of aanvullen van arbeidsinkomsten (bv ziekte-uitkering, pensioen)
Schijfdiagrammen:
1ste schijf: De ontvangsten van de sociale zekerheden à de ontvangsten is veel te weinig voor wat we
moeten uitgeven à we moeten naar een zeer grote tewerkstellingsgraag gaan om de sociale zekerheid te
kunnen financieren
Blauwe zone: komt van de sociale bijdragen à slechts 75% is van de volledige financieringsnood
à blauwe schijf moet worden opgetrokken EN MAG ZEKER NIET DALEN!!
2de schijf: Waar gaat het geld naartoe?
Probleem?: blauwe zone: gepensioneerden à vastgesteld dat de pensioenlast zal beginnen toenemen à
blauwe zone gaat continu gaat uitbreiden waardoor we in een groot financieringsprobleem gaan zitten
3. Andere
- Inkomsten die voortkomen uit de cessie en de concessie van openbare domeingoederen;
- Inkomsten voortkomend uit het verstrekken van specifieke diensten (bv. vervoer)
- Boetes en strafrechtelijke verbeurdverklaringen;
2. FUNCTIES VAN DE BELASTING
2.1 DIVERSE FUNCTIES VAN DE BELASTING ZIJN:
EXAMENVRAAG: welke 3 functies zijn van de belastingen?
1. De financiële functie van de belasting
- Betreft de hoofdfunctie van de belastingen (ong. 97% van de overheidsinkomsten)
- Wordt gerealiseerd door geldelijke bijdragen en geregeld via de techniek van voorschotten (evt.
verrekenbaarheid en terugbetaalbaarheid)
2. De economische functie van de belasting laat haar invloed gelden:
4
