Hoofdstuk 1: inleiding tot de sociale
psychologie
Wat is sociale psychologie?
= sociale psychologie is de wetenschappelijke studie naar gevoelens,
gedachten en gedrag van mensen in sociale situaties
1. Sociale psychologie heeft te maken met groepen
Wat vragen sociale psychologen zich vaak af?
- Waarom mensen elkaar soms wel/ niet helpen, in welke
situaties
Vb. zware pesterijen: jongeren filmen de situatie ipv in
te grijpen
= bystander effect: als er verschillende mensen op
een situatie
staan te kijken denken ze van elkaar ‘die andere zal
wel ingrijpen’,
de mate waarin mensen geneigd zijn om te helpen
vermindert
hoe meer mensen erop staan te kijken: doordat
iedereen filmt
= niemand heeft door dat dit noodsituatie is +
niemand neemt
verantwoordelijkheid op
- Wanneer leiden studentendopen tot grote vriendschap
en wanneer niet?
Vb. studentendoop Sanda Dia: ‘hoe is het zover kunnen
komen dat dit tot de dood heeft kunnen leiden?’,
‘waarom doen studenten in groep zulke dingen?’
Verklaring: erbij willen horen, status van de groep
verhogen (door
steeds verder te gaan, peer pressure (groepsdruk)
= cognitieve dissonantie: onaangename spanning
die iemand
ervaart bij tegenstrijdige overtuigingen (zie hfdstk
6)
2. Sociale psychologie heeft te maken met sociale invloed
, = Sociale invloed is het effect dat woorden, daden of
louter de
aanwezigheid van andere mensen hebben op onze
gedachten,
gevoelens, houdingen of gedrag.
Direct: vb. persuasieve communicatie, meningen,
overtuigingen door anderen vb. groepsdruk
Indirect: informatieve sociale invloed vb. acties,
meningen van anderen als juist beschouwen en deze
overnemen omdat ze geloven dat andere correcter
zijn in bepaalde situaties (aanwezigheid/ bestaan van
anderen heeft invloed), culturele waarden die je
onrechtstreeks meekrijgt van ouders
Hoe begrijpen we sociale invloed en sociale
psychologie?
Obv (eigen ervaringen) reden van gedrag achterhalen:
‘Construals’
= hoe mensen zelf de werkelijkheid zien, construeren, De
sociale
psychologie onderscheidt zich van andere sociale
wetenschappen
vanwege de nadruk op de interpretaties of
persoonlijke
interpretaties van mensen.
-> info komt in het brein, brein verwerkt iet en
beslist om daar iets
mee te doen vb. van mening veranderen
-> Brein van de mens = grootste sociale wezen: brein
is doorheen
de tijd sterk geivolueerd (brein is vertamt) naar
sterk sociaal
wezen
nadeel: er zijn daarnaast ook een hele boel
processen in het brein
die wij niet kennen, we zijn ons niet altijd bewust
van de
oorsprong van onze gedachten en gedragingen
‘telling more then
we can know’
, Obv volkswijsheden om de vraag naar het waarom van
sociaal gedrag te beantwoorden: wijsheden die generatie
op generatie gedeeld zijn
-> nadeel: bronnen spreken elkaar vaak tegen: vb.
volkswijsheden die
bepalen met wie we graag omgaan: ‘soort zoekt soort’
vs
tegenpolen trekken elkaar aan
Obv de filosofie die veel theorieën opleverde over
de menselijke natuur (inzicht over aard van
bewustzijn): Hoe weten we welke filosofisch
standpunt waar is?
-> hoe wordt informatie verwerkt in onze hersenen? 2
visies:
DESCARTES SPINOZA
- Informatie komt - Informatie komt
binnen (neutraal) binnen in de
in onze geest en hersenen en we
dan beslissen we denken altijd dat
of iets waar/ niet het waar is, enkel
waar is op een bepaald
moment denken
we ‘dit kan niet
kloppen’ en dan
beslissen we dat
het onwaar is
Psychologische experimenten bewijzen dat spinoza
gelijk heeft
( indiaanse taal leren + test afleggen: ‘is dit woord in
het indiaans hetzelfde woord als in het nederlands’: ja of
nee) -> als de psycholoog de boel (het denkproces)
onderbrak dan gingen de mensen te veel ‘ja die te
woorden zijn hetzelfde’ zeggen: spinoza had hier dus
gelijk
Conclusie: de sociale psychologie probeert op
wetenschappelijke manier een antwoorde te vinden op vragen
over sociaal gedrag zelfs als die gaan over grote menselijke
, mysterie vb. empirische methode ipv volkswijheden, gezond
verstand, meningen, inzichten filosofen + opstellen hypothese
-> analyseniveau sociale psycholoog: individu in context
van sociala situ
De sociale psychologie is omringt door andere
wetenschappen: deze disciplines houden zich ook bezig met
onderzoek naar determinanten: bepalende factor in een
ontwikkeling of toestand van menselijk gedrag: ‘waarom doen
mensen mensen wat ze doen?’
SOCIOLOGIE SOCIALE PERSOONLIJKHEIDS
PSYCHO PSYCHO
- Maatschappelijke - observeert de - sociaal gedrag
instellingen, universele/ verkaren mbv
insituten, sociale culturele invloed karaktereigenschap
klassen, van de sociale pen
vb. hoe wordt omgeving op het - observeert de
regering gevormd denken, voelend Individuele
- analyseniveau: groep, en doen v/e verschillen
institutie, SL als individu -> volgens sociale
geheel VS - hoe observeert psycho wordt hier
analyseniveau de mens zijn de machtige rol
sociale psycho: eigen sociale van sociale
individu binnen omgeving invloed buiten
groep, SL of institutie (construct) = beschouwing
- wel geïntresseerd in hoe niet objectief gelaten
de sociale omgeving de = individu in
mens beïnvloed, -> beide sociale context
bezig met -> Fritz Heider
groepsprocessen = grondlegger
sociale psycho
Evolutionaire psycho
- sociaal gedrag verklaren obv erfelijke
factoren die zich doorheen de tijd hebben
ontwikkeld ahv natuurlijke selectie:
sociaal gedrag dat we nu vertonen is het
resulaat van onze aanpassingen aan de
omgeving in een ver verleden
psychologie
Wat is sociale psychologie?
= sociale psychologie is de wetenschappelijke studie naar gevoelens,
gedachten en gedrag van mensen in sociale situaties
1. Sociale psychologie heeft te maken met groepen
Wat vragen sociale psychologen zich vaak af?
- Waarom mensen elkaar soms wel/ niet helpen, in welke
situaties
Vb. zware pesterijen: jongeren filmen de situatie ipv in
te grijpen
= bystander effect: als er verschillende mensen op
een situatie
staan te kijken denken ze van elkaar ‘die andere zal
wel ingrijpen’,
de mate waarin mensen geneigd zijn om te helpen
vermindert
hoe meer mensen erop staan te kijken: doordat
iedereen filmt
= niemand heeft door dat dit noodsituatie is +
niemand neemt
verantwoordelijkheid op
- Wanneer leiden studentendopen tot grote vriendschap
en wanneer niet?
Vb. studentendoop Sanda Dia: ‘hoe is het zover kunnen
komen dat dit tot de dood heeft kunnen leiden?’,
‘waarom doen studenten in groep zulke dingen?’
Verklaring: erbij willen horen, status van de groep
verhogen (door
steeds verder te gaan, peer pressure (groepsdruk)
= cognitieve dissonantie: onaangename spanning
die iemand
ervaart bij tegenstrijdige overtuigingen (zie hfdstk
6)
2. Sociale psychologie heeft te maken met sociale invloed
, = Sociale invloed is het effect dat woorden, daden of
louter de
aanwezigheid van andere mensen hebben op onze
gedachten,
gevoelens, houdingen of gedrag.
Direct: vb. persuasieve communicatie, meningen,
overtuigingen door anderen vb. groepsdruk
Indirect: informatieve sociale invloed vb. acties,
meningen van anderen als juist beschouwen en deze
overnemen omdat ze geloven dat andere correcter
zijn in bepaalde situaties (aanwezigheid/ bestaan van
anderen heeft invloed), culturele waarden die je
onrechtstreeks meekrijgt van ouders
Hoe begrijpen we sociale invloed en sociale
psychologie?
Obv (eigen ervaringen) reden van gedrag achterhalen:
‘Construals’
= hoe mensen zelf de werkelijkheid zien, construeren, De
sociale
psychologie onderscheidt zich van andere sociale
wetenschappen
vanwege de nadruk op de interpretaties of
persoonlijke
interpretaties van mensen.
-> info komt in het brein, brein verwerkt iet en
beslist om daar iets
mee te doen vb. van mening veranderen
-> Brein van de mens = grootste sociale wezen: brein
is doorheen
de tijd sterk geivolueerd (brein is vertamt) naar
sterk sociaal
wezen
nadeel: er zijn daarnaast ook een hele boel
processen in het brein
die wij niet kennen, we zijn ons niet altijd bewust
van de
oorsprong van onze gedachten en gedragingen
‘telling more then
we can know’
, Obv volkswijsheden om de vraag naar het waarom van
sociaal gedrag te beantwoorden: wijsheden die generatie
op generatie gedeeld zijn
-> nadeel: bronnen spreken elkaar vaak tegen: vb.
volkswijsheden die
bepalen met wie we graag omgaan: ‘soort zoekt soort’
vs
tegenpolen trekken elkaar aan
Obv de filosofie die veel theorieën opleverde over
de menselijke natuur (inzicht over aard van
bewustzijn): Hoe weten we welke filosofisch
standpunt waar is?
-> hoe wordt informatie verwerkt in onze hersenen? 2
visies:
DESCARTES SPINOZA
- Informatie komt - Informatie komt
binnen (neutraal) binnen in de
in onze geest en hersenen en we
dan beslissen we denken altijd dat
of iets waar/ niet het waar is, enkel
waar is op een bepaald
moment denken
we ‘dit kan niet
kloppen’ en dan
beslissen we dat
het onwaar is
Psychologische experimenten bewijzen dat spinoza
gelijk heeft
( indiaanse taal leren + test afleggen: ‘is dit woord in
het indiaans hetzelfde woord als in het nederlands’: ja of
nee) -> als de psycholoog de boel (het denkproces)
onderbrak dan gingen de mensen te veel ‘ja die te
woorden zijn hetzelfde’ zeggen: spinoza had hier dus
gelijk
Conclusie: de sociale psychologie probeert op
wetenschappelijke manier een antwoorde te vinden op vragen
over sociaal gedrag zelfs als die gaan over grote menselijke
, mysterie vb. empirische methode ipv volkswijheden, gezond
verstand, meningen, inzichten filosofen + opstellen hypothese
-> analyseniveau sociale psycholoog: individu in context
van sociala situ
De sociale psychologie is omringt door andere
wetenschappen: deze disciplines houden zich ook bezig met
onderzoek naar determinanten: bepalende factor in een
ontwikkeling of toestand van menselijk gedrag: ‘waarom doen
mensen mensen wat ze doen?’
SOCIOLOGIE SOCIALE PERSOONLIJKHEIDS
PSYCHO PSYCHO
- Maatschappelijke - observeert de - sociaal gedrag
instellingen, universele/ verkaren mbv
insituten, sociale culturele invloed karaktereigenschap
klassen, van de sociale pen
vb. hoe wordt omgeving op het - observeert de
regering gevormd denken, voelend Individuele
- analyseniveau: groep, en doen v/e verschillen
institutie, SL als individu -> volgens sociale
geheel VS - hoe observeert psycho wordt hier
analyseniveau de mens zijn de machtige rol
sociale psycho: eigen sociale van sociale
individu binnen omgeving invloed buiten
groep, SL of institutie (construct) = beschouwing
- wel geïntresseerd in hoe niet objectief gelaten
de sociale omgeving de = individu in
mens beïnvloed, -> beide sociale context
bezig met -> Fritz Heider
groepsprocessen = grondlegger
sociale psycho
Evolutionaire psycho
- sociaal gedrag verklaren obv erfelijke
factoren die zich doorheen de tijd hebben
ontwikkeld ahv natuurlijke selectie:
sociaal gedrag dat we nu vertonen is het
resulaat van onze aanpassingen aan de
omgeving in een ver verleden
