ONDERWIJS AAN HET JONGE KIND
HOORCOLLEGE 1: KLEUTERONDERWIJS IN FUNCTIE VAN GELIJKE KANSEN
Waarom kinderen naar school laten gaan: (filmpje Peter Adriaenssen)
- Ontwikkelingsstimulerende
- Diversiteit
3 andere denkers:
Denkers Verwachtingen Maatschappelijke noden
James Heckman Kinderen klaarstomen voor de arbeidsmarkt, VS moet Concurrentiële positie van VS minder goed
uitmunten tov andere landen Armoedekloof, ook in schoolresultaten
Verhoogt veiligheid aan de maatschappij
Armoedefactor
Succesvollere schoolloopbanen
Betere arbeidskrachten
Minder criminaliteit
investeren in de vroege levensjaren
Ferre Laevers Zelfde standpunten als Heckman maar voegt mentaal welzijn Achteruitgang in mentaal welzijn
toe
Onderwijs is de krachtigste hefboom
Paul Leseman Ongelijkheid als maatschappelijke nood zowel in onderwijs Groeiende ongelijkheid, in het bijzonder in
als op de arbeidsmarkt het onderwijs, maar ook arbeidsmarkt en
Vindt sociale cohesie belangrijk, respect voor verschillende welzijn
culturen en intercultureel contact
Betere leefkwaliteit
Sociale cohesie – intercultureel contact – respect voor
verschillende culturen
ECEC > school, hand reiken naar ouders
Individueel niveau:
- Betere ontwikkeling (o.m meer schoolsucces)
- Betere leefkwaliteit
Maatschappelijk niveau
- Arbeidsmarkt
- Algemeen welzijn
- Sociale cohesie
- Veiligheid
Belangrijke terminologie:
- ECE = Early Childhood Education
- ECEC = Early Childhood Education and Care
- VVE = Voor- en vroegschools onderwijs
- Preschool = ECE, 3 tot 5 jaar
- Kindergarten = Amerikaanse context: voorbereidend jaar voor de lagere school
- Groep 1 en 2: Nederlandse benaming, komt overeen met de 2e en 3e kleuterklas
WAT BETEKENT KLEUTERONDERWIJS VOOR GELIJKE KANSEN:
1. Een experiment:
2. Longitudinaal onderzoek
3. Vergelijking tussen landen
Perry Preschool experiment:
1
,Gesitueerd in de VS
Kinderen uit gezinnen in armoede in een klein stadje in de VS (allemaal zwarte kinderen)
Kinderen die even arm waren en uit dezelfde buurt kwamen vs de kinderen die wel de kans hadden om naar de perry preschool te gaan
40 jaar later:
Veel positieve uitkomsten voor de deelnemers (niet op vlak van IQ)
- Betere werkgelegenheid, gezondheid, stabiliteit
- Meer stabiele huwelijken zorgt voor meer kinderen die in goed huwelijk opgroeien
Effecten voor gezinnen van de deelnemers:
- Kinderen minder vaak weggestuurd van school, verslaafd, gearresteerd
- Kinderen van deelnemers hebben betere werkgelegenheid
- Ook broers en zussen hebben betere werkgelegenheid
Mensen zijn gaan rekenen wat het kostte om naar de perry preschool te gaan; ongeveer 15000 dollar per persoon en ging dan kijken wat er
‘bespaard’ werd in de maatschappij
James Heckman was niet bij de originele onderzoekers van dit experiment, maar heeft secundaire analyses op de data gedaan het is
belangrijk om zo vroeg mogelijk naar school te gaan en misschien is het in dit onderzoek wel niet toevallig dat het hier over een
kleuterschool gaat.
Heckman curve: hoe vroeger we gaan investeren in mensen, hoe meer dat dit later zal opbrengen
Verklaringen waarom de Heckman curve zo belangrijk is;
- Kritische sensitieve periode in de hersenen
- Positieve spiraal inzetten van competentie en motivatie
- Bij het latere leren speelt voorkennis een grotere rol
Heckman heeft veel ingezet op het beleid hierrond; Heckman curve werd aangepast naar Heckman equation; invest + develop + sustain =
gain
Heckman: in zowel cognitieve als sociale vaardigheden moet investeren (blijkt uit Perry preschool experiment)
Over de tijd heen daalden de effecten van het (herhaalde) Perry preschool experiment omdat de diepere armoede een stuk geluwd is en er
meer alternatieven zijn; er zijn nu heel wat overheidsinitiatieven om gezinnen uit armoede te begeleiden
Een longitudinaal onderzoek:
EPPE Project (The effective provison of preschool education) - Gesitueerd in Europa
Kijken of kleuteronderwijs effect heeft; welke vormen en voor welke kinderen is dit effectief?
Kleuteronderwijs in de UK was een lappendeken;
- 0-4 jaar: verschillende initiatieven kleuters bleven vaak thuis of bij de grootouders, creches, onthaalmoeders, sociaal
geëngageerde initiatieven, nursery school, …
- 4-5 jaar: reception class in de basisschool
- 5-6 jaar: year 1
- 6-7 jaar: year 2
EPPE project:
- Invloed van preschool op ontwikkeling (bij start van school en na eerste graad): heeft het zin om hierin te investeren
- Verschillen tussen preschool settings + verklaring
- Home learning enviroment; wat maakt de ontwikkeling die thuis gebeurt effectief is?
- Tests van cognitieve en socio-emotionele ontwikkeling
- Achtergrondkenmerken (bv geboortegewicht, gender, …)
- Kwaliteitsonderzoek in betrokken settings
- Observatie, interviews en achtergrondinformatie
- Kwalitatieve diepgaande case-studies
Enkele figuren:
- Figuur 1; bij de start van de school
2
, o Voordelen bij de start van kleuteronderwijs uitgedrukt in jaren voorsprong tenopzichte van de rest we zien een
ontwikkelingsvoordeel van 7 a 8 maanden bij kinderen die 2 tot 3 jaar naar het kleuteronderwijs zijn geweest (bij
geletterdheid in dit onderzoek)
- Figuur 2: 11 jaar
o Uitgedrukt in effect size
o Zowel voor engels als wiskunde springen de hogekwaliteitskleuterscholen er weer uit
- Figuur 3: 14 jaar
o Sociale vaardigheden en zelfregulering
o Voor lage en mediumkwaliteitsonderwijs geen significant effect
o Voor hogekwaliteitskleuterscholen positieve effecten
Samengevat:
- Kleuteronderwijs loont en maakt het verschol
- Duur van deelname aan ECEC maakt uit
- Langetermijneffecten voor centra met hoge kwaliteit (voor de anderen verdwijnt dit)
- Fade-out voor centra met lage kwaliteit
- Erg belangrijk voor leerlingen met lage SES!
o Gemiddelde leesniveau
o Verschil tussen niet- of wel geletterd worden; bevordert een betere school carrière
Wanneer kan kleuteronderwijs niet effectief zijn:
- Kwaliteit is van belang
Vergelijking met ander longitudinaal onderzoek:
- Uruguay: we zien negatieve effecten (kan aan lage kwaliteit van voorzieningen gelegen hebben)
- Argentinië: positieve effecten en grotere effecten voor kinderen die in moeilijke omstandigheden opgroeien
- Noorwegen: positieve effecten (hoogopgeleide leerkrachten en veel leerkrachten per kind), positieve effecten op de
arbeidsmarkt maar het hangt er vanaf uit welk sociaal milieu je komt; goed voor kinderen uit gezin met lage SES en negatief
voor kinderen uit gezin met hoge SES (kinderen komen misschien terecht bij hoogopgeleide grootouders en kunnen enorm veel
investeren in het sociaal en emotioneel kapitaal van hun kleinkinderen)
- Duitsland; kinderen die er langer inzitten minder
- USA; enkel voordelig voor kinderen uit benadeelde gezinnen
Hangt af van de situatie van een land, wat is het beleid en hoe wordt kleuteronderwijs daar georganiseerd
Vergelijking tussen landen:
International early learning and child wellbeing study:
- OESO
o Studie bij opstart enorm omstreden (idee was dat kleuters niet getest mogen worden, angst dat kleuters geduwd
zouden worden in een bepaalde richting zoals wiskunde of taal)
- Eerste ronde in 2018 in UK, Estland, VS
- Meer dan 7000 5-jarigen
- Inzicht in
o Self-regulation
o Socio-emotional skills
o Emergent literacy (betekent taal en geletterdheid samen, dus ook mondelinge taal)
o Emergent numeracy
- Studie gaat in 2024 opnieuw uitgevoerd worden en Vlaanderen doet mee
Wat is er onderzocht:
- Verbanden tussen domeinen
- Verschil tussen jongens en meisjes
- SES, meertaligheid
- Invloed home-learning environment
- Invloed deelname aan ESCS
- Verschillen tussen landen
Basisresultaat; SES is belangrijk voor;
- Taal
3
HOORCOLLEGE 1: KLEUTERONDERWIJS IN FUNCTIE VAN GELIJKE KANSEN
Waarom kinderen naar school laten gaan: (filmpje Peter Adriaenssen)
- Ontwikkelingsstimulerende
- Diversiteit
3 andere denkers:
Denkers Verwachtingen Maatschappelijke noden
James Heckman Kinderen klaarstomen voor de arbeidsmarkt, VS moet Concurrentiële positie van VS minder goed
uitmunten tov andere landen Armoedekloof, ook in schoolresultaten
Verhoogt veiligheid aan de maatschappij
Armoedefactor
Succesvollere schoolloopbanen
Betere arbeidskrachten
Minder criminaliteit
investeren in de vroege levensjaren
Ferre Laevers Zelfde standpunten als Heckman maar voegt mentaal welzijn Achteruitgang in mentaal welzijn
toe
Onderwijs is de krachtigste hefboom
Paul Leseman Ongelijkheid als maatschappelijke nood zowel in onderwijs Groeiende ongelijkheid, in het bijzonder in
als op de arbeidsmarkt het onderwijs, maar ook arbeidsmarkt en
Vindt sociale cohesie belangrijk, respect voor verschillende welzijn
culturen en intercultureel contact
Betere leefkwaliteit
Sociale cohesie – intercultureel contact – respect voor
verschillende culturen
ECEC > school, hand reiken naar ouders
Individueel niveau:
- Betere ontwikkeling (o.m meer schoolsucces)
- Betere leefkwaliteit
Maatschappelijk niveau
- Arbeidsmarkt
- Algemeen welzijn
- Sociale cohesie
- Veiligheid
Belangrijke terminologie:
- ECE = Early Childhood Education
- ECEC = Early Childhood Education and Care
- VVE = Voor- en vroegschools onderwijs
- Preschool = ECE, 3 tot 5 jaar
- Kindergarten = Amerikaanse context: voorbereidend jaar voor de lagere school
- Groep 1 en 2: Nederlandse benaming, komt overeen met de 2e en 3e kleuterklas
WAT BETEKENT KLEUTERONDERWIJS VOOR GELIJKE KANSEN:
1. Een experiment:
2. Longitudinaal onderzoek
3. Vergelijking tussen landen
Perry Preschool experiment:
1
,Gesitueerd in de VS
Kinderen uit gezinnen in armoede in een klein stadje in de VS (allemaal zwarte kinderen)
Kinderen die even arm waren en uit dezelfde buurt kwamen vs de kinderen die wel de kans hadden om naar de perry preschool te gaan
40 jaar later:
Veel positieve uitkomsten voor de deelnemers (niet op vlak van IQ)
- Betere werkgelegenheid, gezondheid, stabiliteit
- Meer stabiele huwelijken zorgt voor meer kinderen die in goed huwelijk opgroeien
Effecten voor gezinnen van de deelnemers:
- Kinderen minder vaak weggestuurd van school, verslaafd, gearresteerd
- Kinderen van deelnemers hebben betere werkgelegenheid
- Ook broers en zussen hebben betere werkgelegenheid
Mensen zijn gaan rekenen wat het kostte om naar de perry preschool te gaan; ongeveer 15000 dollar per persoon en ging dan kijken wat er
‘bespaard’ werd in de maatschappij
James Heckman was niet bij de originele onderzoekers van dit experiment, maar heeft secundaire analyses op de data gedaan het is
belangrijk om zo vroeg mogelijk naar school te gaan en misschien is het in dit onderzoek wel niet toevallig dat het hier over een
kleuterschool gaat.
Heckman curve: hoe vroeger we gaan investeren in mensen, hoe meer dat dit later zal opbrengen
Verklaringen waarom de Heckman curve zo belangrijk is;
- Kritische sensitieve periode in de hersenen
- Positieve spiraal inzetten van competentie en motivatie
- Bij het latere leren speelt voorkennis een grotere rol
Heckman heeft veel ingezet op het beleid hierrond; Heckman curve werd aangepast naar Heckman equation; invest + develop + sustain =
gain
Heckman: in zowel cognitieve als sociale vaardigheden moet investeren (blijkt uit Perry preschool experiment)
Over de tijd heen daalden de effecten van het (herhaalde) Perry preschool experiment omdat de diepere armoede een stuk geluwd is en er
meer alternatieven zijn; er zijn nu heel wat overheidsinitiatieven om gezinnen uit armoede te begeleiden
Een longitudinaal onderzoek:
EPPE Project (The effective provison of preschool education) - Gesitueerd in Europa
Kijken of kleuteronderwijs effect heeft; welke vormen en voor welke kinderen is dit effectief?
Kleuteronderwijs in de UK was een lappendeken;
- 0-4 jaar: verschillende initiatieven kleuters bleven vaak thuis of bij de grootouders, creches, onthaalmoeders, sociaal
geëngageerde initiatieven, nursery school, …
- 4-5 jaar: reception class in de basisschool
- 5-6 jaar: year 1
- 6-7 jaar: year 2
EPPE project:
- Invloed van preschool op ontwikkeling (bij start van school en na eerste graad): heeft het zin om hierin te investeren
- Verschillen tussen preschool settings + verklaring
- Home learning enviroment; wat maakt de ontwikkeling die thuis gebeurt effectief is?
- Tests van cognitieve en socio-emotionele ontwikkeling
- Achtergrondkenmerken (bv geboortegewicht, gender, …)
- Kwaliteitsonderzoek in betrokken settings
- Observatie, interviews en achtergrondinformatie
- Kwalitatieve diepgaande case-studies
Enkele figuren:
- Figuur 1; bij de start van de school
2
, o Voordelen bij de start van kleuteronderwijs uitgedrukt in jaren voorsprong tenopzichte van de rest we zien een
ontwikkelingsvoordeel van 7 a 8 maanden bij kinderen die 2 tot 3 jaar naar het kleuteronderwijs zijn geweest (bij
geletterdheid in dit onderzoek)
- Figuur 2: 11 jaar
o Uitgedrukt in effect size
o Zowel voor engels als wiskunde springen de hogekwaliteitskleuterscholen er weer uit
- Figuur 3: 14 jaar
o Sociale vaardigheden en zelfregulering
o Voor lage en mediumkwaliteitsonderwijs geen significant effect
o Voor hogekwaliteitskleuterscholen positieve effecten
Samengevat:
- Kleuteronderwijs loont en maakt het verschol
- Duur van deelname aan ECEC maakt uit
- Langetermijneffecten voor centra met hoge kwaliteit (voor de anderen verdwijnt dit)
- Fade-out voor centra met lage kwaliteit
- Erg belangrijk voor leerlingen met lage SES!
o Gemiddelde leesniveau
o Verschil tussen niet- of wel geletterd worden; bevordert een betere school carrière
Wanneer kan kleuteronderwijs niet effectief zijn:
- Kwaliteit is van belang
Vergelijking met ander longitudinaal onderzoek:
- Uruguay: we zien negatieve effecten (kan aan lage kwaliteit van voorzieningen gelegen hebben)
- Argentinië: positieve effecten en grotere effecten voor kinderen die in moeilijke omstandigheden opgroeien
- Noorwegen: positieve effecten (hoogopgeleide leerkrachten en veel leerkrachten per kind), positieve effecten op de
arbeidsmarkt maar het hangt er vanaf uit welk sociaal milieu je komt; goed voor kinderen uit gezin met lage SES en negatief
voor kinderen uit gezin met hoge SES (kinderen komen misschien terecht bij hoogopgeleide grootouders en kunnen enorm veel
investeren in het sociaal en emotioneel kapitaal van hun kleinkinderen)
- Duitsland; kinderen die er langer inzitten minder
- USA; enkel voordelig voor kinderen uit benadeelde gezinnen
Hangt af van de situatie van een land, wat is het beleid en hoe wordt kleuteronderwijs daar georganiseerd
Vergelijking tussen landen:
International early learning and child wellbeing study:
- OESO
o Studie bij opstart enorm omstreden (idee was dat kleuters niet getest mogen worden, angst dat kleuters geduwd
zouden worden in een bepaalde richting zoals wiskunde of taal)
- Eerste ronde in 2018 in UK, Estland, VS
- Meer dan 7000 5-jarigen
- Inzicht in
o Self-regulation
o Socio-emotional skills
o Emergent literacy (betekent taal en geletterdheid samen, dus ook mondelinge taal)
o Emergent numeracy
- Studie gaat in 2024 opnieuw uitgevoerd worden en Vlaanderen doet mee
Wat is er onderzocht:
- Verbanden tussen domeinen
- Verschil tussen jongens en meisjes
- SES, meertaligheid
- Invloed home-learning environment
- Invloed deelname aan ESCS
- Verschillen tussen landen
Basisresultaat; SES is belangrijk voor;
- Taal
3
