Samenvatting Fiscaal recht

2024-2025




FISCAAL RECHT 2024-2025

I. KAPSTOKKEN VAN HET FISCAAL RECHT
Les 1 (14/2)

INTRODUCTIE TOT HET FISCAAL RECHT

PLAATS VAN HET FISCAAL RECHT TOV ANDERE RECHTSTAKKEN


FISCAAL RECHT: ONDERDEEL VAN HET PUBLIEKRECHT

- Relatie tussen de overheid en de burgers, maar ook de relatie tussen overheden
o Relatie tussen overheid en burgers= wordt beheerst door publiekrecht, dus fiscaliteit
is publiek recht
o Toepasselijkheid algemene beginselen van administratief recht
 Ook v toep op fiscaal recht
 Vooral op moment dat fiscaal recht door overheid wordt afgedwongen tav
burger (fiscale procedure)
 Beginselen van behoorlijk bestuur moet worden gerespcteerd door een
fiscale administratie
 Formeel fiscaal recht: gaat over procedure: hoe het afdwingen bij burger ><
materieel fiscaal recht : wie/wat/hoeveel belasten
o Stel alle dames met rode truien moeten 1000 euro betalen (materieel fiscaal recht)
>< schuld moet nog geïndividualiseerd worden: je moet aangifte doen, binnen 2
maanden betalen (formeel fiscaal recht)
- Gevolg:
o Toepasselijkheid algemene beginselen van administratief recht
 Vooral voor formeel fiscaal recht – hoe kan de fiscale administratie de fiscale
regels afdwingen (zie HC over fiscale procedure)
o Regels van openbare orde
 Absolute nietigheid
 Overheidsakte gemaakt in strijd met materieel fiscaal recht is
absoluut nietig
 Kan door iedereen worden ingeroepen, zelfs ambtshalve door de rechter
 Ambtshalve ingeroepen door rechter: indien administratie zich
vergist heeft over grondslag/motivering, indien rechter dit ziet moet
de rechter dit corrigeren (discussie over wat motiveringsplicht dan
nog v nut heeft indien rechter u kan wijzen op uw fout)



1

, 2024-2025


ROL VAN HET PRIVAATRECHT

- Ook de overheid is soms aan het privaat recht onderworpen
o bv. sluiten van overeenkomsten met de belastingplichtige
 Ik kom controleren bij persoon thuis die zei 50% gebruikt voor privé, als ik
vaststel dat dit klopt is er ovk gemaakt over feiten.
 Men kan hier een jaar later niet op terugkomen, de administratie is
gebonden door de ovk gemaakt door andere fiscale ambtenaar
- Privaat recht = “gemeen recht” -> een begrip dat niet door de fiscale wet wordt omschreven
heeft de “gemeenrechtelijke betekenis”
o Bv. begrip “inkomen”: geen definitie in de fiscale wet -> gemeen recht?
 Gevolg: meerwaarde is geen inkomen (tenzij de fiscale wet dit bepaalt)
 Indien geen fiscale definitie, dan wordt de gemeenrechtelijke betekenis
gehaald uit burgerlijk recht
 Ik heb een OR, ik verhuur dat, er komt periodiek huurinkomen uit voort ( =dit
is een inkomen)
 Stel ik heb huis voor 100 000 euro gekocht, later voor 200 000 euro
verkopen, dit is een meerwaarde die men heeft. Dit is geen inkomen.
 => maar er zijn vele fiscale bepalingen die hier een uitzondering op
maken en dat meerwaarde toch als een inkomen wordt gezien
 Rechtspraak: burgerrechtelijke betekenis: “inkomen is alles wat een zaak
periodiek aan vruchten voortbrengt, zonder haar wezen te veranderen of
haar substantie aan te tasten”
o Bv. begrip “winst” (van een onderneming): geen definitie in de fiscale wet -> gemeen
recht?
 bepalen volgens de regels van het boekhoudrecht (tenzij de fiscale wet
afwijkt)
 “primauteit van het boekhoudrecht”

BEGRIP BELASTING

- Klassieke definitie: een betaling eenzijdig opgelegd door de overheid, teneinde haar
middelen te verschaffen om in haar uitgaven van alle aard te voorzien
- 2 kenmerken
o 1. Eenzijdig opgelegd -> dwingend karakter
o 2. Financieel doel
 -> geen rechtstreekse / individuele tegenprestatie
- Onderscheid met andere inkomsten van de overheid
o Bv boetes
 Boetes: wel eenzijdig opgelegd, maar doel is sanctionering en spijzen
schatkist is financieel bijdoel
o Bv schenking of legaat aan de overheid
 niet eenzijdig opgelegd
- Onderscheid met andere ‘heffingen’
o Retributies


2

, 2024-2025


 Bv. Parkeergeld
 Niet vergoeding voor uitgaven van alle aard, maar vergoeding individuele
tegenprestatie
 Redelijke verhouding
o Beginselen van belastingrecht niet allemaal van toepassing, bv. legaliteitsbeginsel,
eenjarigheidsbeginsel, …
o Sociale zekerheidsbijdragen:
 Niet de vergoeding voor uitgaven van alle aard, maar « band sociale
bescherming » (GwH)
 Hoewel de facto
 Vroeger: « ter financiering » van de sociale zekerheid + betaling doet
sociale rechten ontstaan
 Nu: Sociale zekerheidsuitgaven ook met fiscale opbrengsten
gefinancierd + betaling doet niet altijd rechten ontstaan (bv. sociale
bijdrage zelfstandige in bijberoep)
 Beginselen van belastingrecht niet allemaal van toepassing, bv.
legaliteitsbeginsel

FUNCTIES VAN DE BELASTING


FINANCIËLE FUNCTIE

- Zie basiskenmerk van begrip belastingen
- Bijdrage in geld om overheidsuitgaven te bekostigen
o Opmerking: betaling van belastingen kan soms in natura: zie HC erfbelasting: betaling
in kunstwerken
- Totale ontvangsten van de staatsbelastingen (in miljoen EUR) :
o 2020: 105.203,0
o 2021: 120.182,8
o 2022: 134.029,7
o 2023: 140.534,9 (bron: jaarverslag FOD Financiën 2023)
- Te vermeerderen met ontvangsten van andere belastingheffende overheden…

Wat/ wie belasten?

- Overwegingen van sociale rechtvaardigheid
o Herverdeling
o « de sterkste schouders… »
 Sterkste schouders moeten meeste dragen/ herverdeling
o « Draagkrachtbeginsel »
o Mechanisme om sociale rechtvaardigheid in fiscaliteit te krijgen?
o Gebruiken van progressieve tarieven
o Overwegingen van sociale rechtvaardigheid, hoe?
 Bv. « vermogensbelasting »
 Vermogensbelasting is 2e mogelijkheid om sociale rechtvaardigheid
te induceren in fiscaliteit

3

, 2024-2025


 Zie regeerakkoord: solidariteitsbijdrage:
 Het plan, is nog geen recht => regeerakkoord
 Financiële vaste activa= aandelen
 Toekomstig: niet van het verleden
 Alles vanaf de invoering wordt belast aan 10%
 10 % op toekomstig gerealiseerde meerwaarde op financiële activa, inclusief
crypto-activa opgebouwd vanaf het invoeren van de bijdrage
- Andere dan louter financiële overwegingen

Voorbeelden uit de actualiteit

- “De Amerikaanse president Donald Trump kondigde eerder nieuwe ingrijpende
importtarieven af op alle goederen uit de 3 grootste handelspartners van de VS: China,
Mexico en Canada.
- Trump wil deze landen ook dwingen om de productie en de verspreiding van de drug
fentanyl tegen te gaan. Voorts wil hij Canada en Mexico onder druk zetten om de illegale
migratie naar de VS terug te dringen”.
- Importtarieven= belastingen
- Hoofdoverweging: handelsoorlog te voeren, anders doeleinden te bekomen dan de schatkist
te spijzen (belastingen zijn middelen om een beleid te voeren)

Voorbeeld progressieve tarieven in de personenbelasting

- Inkomstenjaar 2024 (aanslagjaar 2025)

Belastingtarief Inkomstenschijf
25 % 0 - 15.820 euro
40 % 15.820 - 27.920 euro
45 % 27.920 - 48.320 euro
50 % 48.320 - … euro

- Het te belasten bedrag in stukjes snijden
- De 1e schijf: wie verdiend tussen 0 en 15 820 euro betaald tarief van 25%
- Schijf tussen 15 820-27920 => betaald op deze schijf 40%
- Op uw 4e schijf moet je enkel op dat deel de hogere belasting betalen

Arbeid wordt zeer zwaar belast

- We kunnen niet arbeid minder belasten zonder we belasting shiften naar een andere bron,
maar naar welke bron?
- Vermogen belasten?
- Vervuilers belasten?
- BTW op goederen en diensten?

« Belastingdruk nergens zo hoog als in België, arbeidseconoom Stijn Baert: "Ondanks
verkiezingsbeloften gestegen tegenover 2019“”




4