ONCOLOGIE
1
,Table of Contents
1 Inleiding...........................................................................................................................3
2 Hallmarks of cancer.........................................................................................................5
3 Systeemtherapie............................................................................................................12
4 Immunotherapie............................................................................................................19
5 Tumor predispositie syndromen.....................................................................................26
6 Kinderoncologie.............................................................................................................33
7 Palliatieve zorg..............................................................................................................43
8 Prognosticeren...............................................................................................................45
9 Preklinisch onderzoek (immuunevasie en combinatietherapieën)...................................47
10 Pathologie....................................................................................................................51
11 Radiotherapie..............................................................................................................53
12 Nucleaire geneeskunde................................................................................................61
13 Stralingsbescherming...................................................................................................64
14 Coping..........................................................................................................................66
15 Chirurgie......................................................................................................................69
16 Beeldvorming...............................................................................................................73
18 Voeding........................................................................................................................75
19 AI.................................................................................................................................76
20 Klinische studies...........................................................................................................79
21 Borstkanker..................................................................................................................82
22 Rectumcarcinoom........................................................................................................85
23 Preklinisch onderzoek (in vitro en proefdieren).............................................................86
Lessen niet in sv................................................................................................................87
2
,1 INLEIDING
EPIDEMIOLOGIE (!)
Meest frequent bij mannen
1. Prostaat
2. Long
3. Colorectaal
Meest frequent bij vrouwen
1. Borst
2. Long
3. Colorectaal
Groot verschil tussen mortaliteit en incidentie (bijv prostaat hoge incidentie, pancreas hoge mortaliteit).
DEFINITIE KANKER
Ongecontrolleerd delen
Invasie in ander weefsel
Kan metastaseren
OORZAKEN
Algemeen
90% door omgevingsfactoren
10% genetisch
Omgevingsfactoren
Roken (25-30% van alle kankers)
Dieet en obesitas (30-35%)
Infecties (15-20%)
Straling
Alcohol
Gebrek aan fysieke activiteit
Pollutie
Beroel
Seksueel gedrag
CLASSIFICATIE
cTNM: klinisch
pTNM: pathologisch
ypTNM: na neo-adjuvante behandeling
ALARMSYMPTOMEN
Leeftijd + incidentie
Beroep
3
, o Vissers: zon
o Landbouw: chemicaliën
o Asbest, silicumoxide (in cement), verfdampen, fijnstof van huid
o Zittend beroep: >8u per dag zitten = evenveel kans op kanker als een roker
o Kapsalon, nagelsalon: spuiten
o Rubberindustrie
Gewoontes als roken en drinken
o Stille drinkers
Hemoptysis
o Niet altijd van long, kan ook: nasofarynx, gastro-intestinaal
o Kan ook bij infectie, astma, COPD, TB, …
Hemoptysis vs hematemesis
o Moelijk verschil te maken
Macroscopische hematurie
o Vrouwen: vaker infecties <> bij mannen: alarmsymptoom
o Verontrustend als het geen pijn doet (pijn: eerder nierstenen)
Rectaal bloedverlies
o Alarmsymptoom als aanslepend
o Verklaring als hemorroiden: die kan ook DDK hebben!
Dysfagie
o Eerst voor vast, dan ook voor vloeibaar = alarm
Gewichtsverlies
o Altijd alarm, veel kanker, ook bij schildklierproblemen
Heesheid
o Kanker en veel andere zaken
Post-menopauzaal bloedverlies = zeker alarm
o 7-10% endometriumkanker
Lymfadenopathie
o Meestal infectieus
o Alarm: supraclaviculair
o Alarm: niet beweeglijk, steenhard, blijft groeien
Borstkanker:
o Massa, peau d’orange, tepelretractie, tepel discharge, huidretractie
Melanomen
o A: assymmetrie
o B: border (onregelmatig)
o C: color (variatie)
o D: diameter (>6mm)
o E: evolving, elevation
ECOG SCORE (!)
0: asymptomatisch
1: symptomatisch, volledig ambulant
2: symptomatisch, <50% van de dag in bed
3: symptomatisch, >50% van de dag in bed
4: bedlegerig
4
1
,Table of Contents
1 Inleiding...........................................................................................................................3
2 Hallmarks of cancer.........................................................................................................5
3 Systeemtherapie............................................................................................................12
4 Immunotherapie............................................................................................................19
5 Tumor predispositie syndromen.....................................................................................26
6 Kinderoncologie.............................................................................................................33
7 Palliatieve zorg..............................................................................................................43
8 Prognosticeren...............................................................................................................45
9 Preklinisch onderzoek (immuunevasie en combinatietherapieën)...................................47
10 Pathologie....................................................................................................................51
11 Radiotherapie..............................................................................................................53
12 Nucleaire geneeskunde................................................................................................61
13 Stralingsbescherming...................................................................................................64
14 Coping..........................................................................................................................66
15 Chirurgie......................................................................................................................69
16 Beeldvorming...............................................................................................................73
18 Voeding........................................................................................................................75
19 AI.................................................................................................................................76
20 Klinische studies...........................................................................................................79
21 Borstkanker..................................................................................................................82
22 Rectumcarcinoom........................................................................................................85
23 Preklinisch onderzoek (in vitro en proefdieren).............................................................86
Lessen niet in sv................................................................................................................87
2
,1 INLEIDING
EPIDEMIOLOGIE (!)
Meest frequent bij mannen
1. Prostaat
2. Long
3. Colorectaal
Meest frequent bij vrouwen
1. Borst
2. Long
3. Colorectaal
Groot verschil tussen mortaliteit en incidentie (bijv prostaat hoge incidentie, pancreas hoge mortaliteit).
DEFINITIE KANKER
Ongecontrolleerd delen
Invasie in ander weefsel
Kan metastaseren
OORZAKEN
Algemeen
90% door omgevingsfactoren
10% genetisch
Omgevingsfactoren
Roken (25-30% van alle kankers)
Dieet en obesitas (30-35%)
Infecties (15-20%)
Straling
Alcohol
Gebrek aan fysieke activiteit
Pollutie
Beroel
Seksueel gedrag
CLASSIFICATIE
cTNM: klinisch
pTNM: pathologisch
ypTNM: na neo-adjuvante behandeling
ALARMSYMPTOMEN
Leeftijd + incidentie
Beroep
3
, o Vissers: zon
o Landbouw: chemicaliën
o Asbest, silicumoxide (in cement), verfdampen, fijnstof van huid
o Zittend beroep: >8u per dag zitten = evenveel kans op kanker als een roker
o Kapsalon, nagelsalon: spuiten
o Rubberindustrie
Gewoontes als roken en drinken
o Stille drinkers
Hemoptysis
o Niet altijd van long, kan ook: nasofarynx, gastro-intestinaal
o Kan ook bij infectie, astma, COPD, TB, …
Hemoptysis vs hematemesis
o Moelijk verschil te maken
Macroscopische hematurie
o Vrouwen: vaker infecties <> bij mannen: alarmsymptoom
o Verontrustend als het geen pijn doet (pijn: eerder nierstenen)
Rectaal bloedverlies
o Alarmsymptoom als aanslepend
o Verklaring als hemorroiden: die kan ook DDK hebben!
Dysfagie
o Eerst voor vast, dan ook voor vloeibaar = alarm
Gewichtsverlies
o Altijd alarm, veel kanker, ook bij schildklierproblemen
Heesheid
o Kanker en veel andere zaken
Post-menopauzaal bloedverlies = zeker alarm
o 7-10% endometriumkanker
Lymfadenopathie
o Meestal infectieus
o Alarm: supraclaviculair
o Alarm: niet beweeglijk, steenhard, blijft groeien
Borstkanker:
o Massa, peau d’orange, tepelretractie, tepel discharge, huidretractie
Melanomen
o A: assymmetrie
o B: border (onregelmatig)
o C: color (variatie)
o D: diameter (>6mm)
o E: evolving, elevation
ECOG SCORE (!)
0: asymptomatisch
1: symptomatisch, volledig ambulant
2: symptomatisch, <50% van de dag in bed
3: symptomatisch, >50% van de dag in bed
4: bedlegerig
4