Samenvatting Erfrecht ’24 ’25
Erfrecht:
o Het geheel van de regels dat aanwijst wie er erft, de wijze waarop
de vermogensovergang gebeurt en de gevolgen ervan.
= civiel recht (Voor heel België)
Openvallen van de nalatenschap
o Ogenblik waarop nalatenschap openvalt
Door fysieke dood (art. 4.1 BW)
Geneesheer stelt dit vast
Burgerlijke stand maakt overlijdensattest (art. 55. §1 oud BW)
Zonder dit attest zal notaris geen nalatenschapsdossier
Datum = belangrijk
Dag van beoordeling over de bekwaamheid van
erfgerechtigden (art. 4.4 BW)
Start termijn om nalatenschap te aanvaarden (art. 4.36
BW)
In principe dag van waardebepaling (art. 4.90 BW)
openen
o plaats waar nalatenschap openvalt
woonplaats van erflater op ogenblik van het overlijden (art.
110 oud BW)
waar hoofdverblijfplaats is, niet perse waar hij is
ingeschreven
bepaalt welk gewest bevoegd is voor de erfbelasting
rechtbank is bevoegd voor geschillen over
nalatenschap, machtiging tot verkoop, …
o essentiële formaliteiten
regeling begrafenis
fiscale aangifte binnen 4 maanden vanaf datum overlijden
melding overlijden
bank blokkeer alle tegoeden en kluizen van overledene
& echtgenote
bank heeft fiscale verplichting tot melding van alle
tegoeden op de dag van het overlijden
bekwaamheid om te erven
o 1e voorwaarde: bestaan op het ogenblik van het openvallen van de
nalatenschap (art. 4.4 BW)
niet erfgerechtigd zijn:
kind dat nog niet verwekt is
kind dat niet levensvatbaar geboren is
1
, o als kind levend, en levensvatbaar geboren wordt
moet het ook alle organen hebben om
zelfstandig te kunnen leven
commoriëntenleer art. 4.5 BW
als volgorde van overlijden niet kan vastgesteld
worden, is er een vermoeden van gelijktijdig overlijden.
o 2e voorwaarde: Niet onwaardig zijn art. 4.6 BW
Gevolg onwaardigheid = uitgesloten van erfenis (4.8 BW)
Kinderen van onwaardige komen in de plaats via
plaatsvervulling (art. 4.9 BW)
o De onwaardige mag niet erven wat kind heeft
geërfd door zijn onwaardigheid
Hij mag wel erven wat kind zelf heeft
verkregen door arbeid
Enkel uitgesloten voor erfenis van slachtoffer
o Stel vader dood oom, dan uitgesloten op erfenis
van oom maar niet uitgesloten op erfenis van de
rest van de familie
Art. 4.6 §1 1° met dood tot gevolg = geen vergiffenis
mogelijk
Art. 4.6 §1 3° zonder dood tot gevolg = vergiffenis mogelijk
art. 4.7 BW
Toebedeling van de nalatenschap aan de wettelijk erfgerechtigden
o Orde
= aard van juridische bloedverwantschap met overledene
Langstlevende echtgenoot & samenwonende behoren
niet tot de ordes
1ste orde = de afstammelingen
2de orde = nauwe zijverwanten: (half)broers en (half)zussen
EN ouders als er zijverwanten zijn
3de orde = de ascendenten: (ouders), grootouders,
overgrootouders
4de orde = de verdere zijverwanten
Prioriteit van de orden
De eerdere sluit de latere orde uit
o Lijn: art. 4.11 §1 & §2 BW
Rechte lijn <> zijlijn
Rechte lijn stammen van elkaar af
o Rechte dalende lijn
Kinderen, kleinkinderen, … =
descendenten
2
Erfrecht:
o Het geheel van de regels dat aanwijst wie er erft, de wijze waarop
de vermogensovergang gebeurt en de gevolgen ervan.
= civiel recht (Voor heel België)
Openvallen van de nalatenschap
o Ogenblik waarop nalatenschap openvalt
Door fysieke dood (art. 4.1 BW)
Geneesheer stelt dit vast
Burgerlijke stand maakt overlijdensattest (art. 55. §1 oud BW)
Zonder dit attest zal notaris geen nalatenschapsdossier
Datum = belangrijk
Dag van beoordeling over de bekwaamheid van
erfgerechtigden (art. 4.4 BW)
Start termijn om nalatenschap te aanvaarden (art. 4.36
BW)
In principe dag van waardebepaling (art. 4.90 BW)
openen
o plaats waar nalatenschap openvalt
woonplaats van erflater op ogenblik van het overlijden (art.
110 oud BW)
waar hoofdverblijfplaats is, niet perse waar hij is
ingeschreven
bepaalt welk gewest bevoegd is voor de erfbelasting
rechtbank is bevoegd voor geschillen over
nalatenschap, machtiging tot verkoop, …
o essentiële formaliteiten
regeling begrafenis
fiscale aangifte binnen 4 maanden vanaf datum overlijden
melding overlijden
bank blokkeer alle tegoeden en kluizen van overledene
& echtgenote
bank heeft fiscale verplichting tot melding van alle
tegoeden op de dag van het overlijden
bekwaamheid om te erven
o 1e voorwaarde: bestaan op het ogenblik van het openvallen van de
nalatenschap (art. 4.4 BW)
niet erfgerechtigd zijn:
kind dat nog niet verwekt is
kind dat niet levensvatbaar geboren is
1
, o als kind levend, en levensvatbaar geboren wordt
moet het ook alle organen hebben om
zelfstandig te kunnen leven
commoriëntenleer art. 4.5 BW
als volgorde van overlijden niet kan vastgesteld
worden, is er een vermoeden van gelijktijdig overlijden.
o 2e voorwaarde: Niet onwaardig zijn art. 4.6 BW
Gevolg onwaardigheid = uitgesloten van erfenis (4.8 BW)
Kinderen van onwaardige komen in de plaats via
plaatsvervulling (art. 4.9 BW)
o De onwaardige mag niet erven wat kind heeft
geërfd door zijn onwaardigheid
Hij mag wel erven wat kind zelf heeft
verkregen door arbeid
Enkel uitgesloten voor erfenis van slachtoffer
o Stel vader dood oom, dan uitgesloten op erfenis
van oom maar niet uitgesloten op erfenis van de
rest van de familie
Art. 4.6 §1 1° met dood tot gevolg = geen vergiffenis
mogelijk
Art. 4.6 §1 3° zonder dood tot gevolg = vergiffenis mogelijk
art. 4.7 BW
Toebedeling van de nalatenschap aan de wettelijk erfgerechtigden
o Orde
= aard van juridische bloedverwantschap met overledene
Langstlevende echtgenoot & samenwonende behoren
niet tot de ordes
1ste orde = de afstammelingen
2de orde = nauwe zijverwanten: (half)broers en (half)zussen
EN ouders als er zijverwanten zijn
3de orde = de ascendenten: (ouders), grootouders,
overgrootouders
4de orde = de verdere zijverwanten
Prioriteit van de orden
De eerdere sluit de latere orde uit
o Lijn: art. 4.11 §1 & §2 BW
Rechte lijn <> zijlijn
Rechte lijn stammen van elkaar af
o Rechte dalende lijn
Kinderen, kleinkinderen, … =
descendenten
2
