Inhoudsopgave
Adolescentie.................................................................................................. 3
LES 1 Anticonceptie........................................................................................3
Inleiding.......................................................................................................................... 3
De contraceptieve nood.................................................................................................. 5
Feiten & cijfers................................................................................................................ 5
De contraceptieve werkzaamheid!!!!!!............................................................................6
Overzicht van de methoden van contraceptie.................................................................6
1. Natuurlijke familieplanning (te lezen) & coïtus interruptus.......................................6
2. Barrièremethoden.................................................................................................. 10
3. Intra-uteriene apparaten (IUCD) of ‘het spiraaltje’.................................................13
4. Hormonale contraceptie......................................................................................... 14
5. Postcoïtale contraceptie......................................................................................... 21
De toekomst.................................................................................................................. 21
LES 2 Seksueel risicogedrag.........................................................................22
Inleiding........................................................................................................................ 22
Bescherming tegen SOA’s.............................................................................................22
Testen op SOA’s – wanneer?.......................................................................................... 22
Testen op SOA’s – Hoe en waar?....................................................................................23
Welke test is nodig?...................................................................................................... 24
Wat te doen indien SOA positief?..................................................................................24
Bacteriële SOA’s............................................................................................................ 25
Chlamydia.................................................................................................................. 25
Syfilis.......................................................................................................................... 26
Gonorroe.................................................................................................................... 28
Virale SOA’s................................................................................................................... 30
Herpes........................................................................................................................ 30
Genitale wratten (HPV)............................................................................................... 32
Hepatitis B.................................................................................................................. 33
Hepatitis A & C........................................................................................................... 35
HIV............................................................................................................................. 35
Parasitaire soa’s............................................................................................................ 38
Schurft........................................................................................................................ 38
Trichomonas............................................................................................................... 39
Schaamluis................................................................................................................. 40
SOA’s in cijfers............................................................................................................... 41
Informeren over SOA’s................................................................................................... 41
Preventiebeleid............................................................................................................. 41
1
, Candida en bacteriële vaginose....................................................................................41
LES 3 Relatievorming....................................................................................42
Adolescentie.................................................................................................................. 42
De functie & kenmerking v verkering & uitgaan.........................................................42
Jongvolwasenheid.......................................................................................................... 42
5 ‘Bouwstenen v geluk’ – Maslow...............................................................................42
Op zoek naar intimiteit – Erikson................................................................................45
Hechting – Bowlby...................................................................................................... 46
Vormen hechtingsstijlen................................................................................................47
1. Veilig gehecht......................................................................................................... 47
2. Vermijdende (afwijzende) hechting........................................................................47
3. Angstige hechting.................................................................................................. 48
4. Angstig – vermijdende hechting.............................................................................49
LES 4 Sociologie........................................................................................... 50
Wat is sociologie?.......................................................................................................... 50
Interactie....................................................................................................................... 52
Interactie.................................................................................................................... 52
Identiteit..................................................................................................................... 53
Collectieve definitie van de situatie...........................................................................53
Referentiekader.......................................................................................................... 54
Etikettering en stigmatisering....................................................................................54
Cultuur.......................................................................................................................... 55
Cultuur....................................................................................................................... 55
Waarden..................................................................................................................... 56
Normen...................................................................................................................... 56
Afwijkend gedrag........................................................................................................ 57
Belang van waarden en normen.................................................................................57
Intitutie & institutionalisering.....................................................................................57
Roltheorie................................................................................................................... 58
Socialisatie................................................................................................................. 59
Multiculturele samenleving........................................................................................59
Interdependentie........................................................................................................... 61
Groeperingen!!!!!!...................................................................................................... 61
Interdependentie........................................................................................................... 63
Maatschappekijke veranderingen...............................................................................64
Structuur en sociale stratificatie.................................................................................65
Invloed....................................................................................................................... 66
Maatschappelijke ontwikkelingen..................................................................................67
Veranderingen van afhankelijkheidsverhoudingen (interdependentie).......................67
Veranderingen in de wijze waarop mensen met elkaar omgaan (interactie)..............70
Veranderingen van waarden en normen (cultuur)......................................................70
LES 7 Seksuele ontwikkeling.........................................................................72
Inleiding........................................................................................................................ 72
2
, Baby 0-1 jaar................................................................................................................. 73
Peuter 2-3 jaar.............................................................................................................. 75
Kleuter 3 – 5 jaar........................................................................................................... 76
Kinderen 6 – 12 jaar...................................................................................................... 77
Jonge tieners 12 – 15 jaar..............................................................................................79
Oudere tieners 15 – 18 jaar...........................................................................................81
Late adolescentie 19 – 24 jaar.......................................................................................83
SENSOA....................................................................................................... 84
Doelstellingen van RSV.................................................................................................84
KAVES............................................................................................................................ 84
Een geschikte groep...................................................................................................... 85
Goede afspraken........................................................................................................... 85
Een geruststellende start.............................................................................................. 85
Goede communicatie.................................................................................................... 86
Aandacht voor diversiteit..............................................................................................86
Interactie....................................................................................................................... 87
Iets achteraf.................................................................................................................. 87
Jij als begeleider............................................................................................................ 87
1. Wees bewust van jouw identiteit............................................................................87
2. Neem een open, kwetsbare houding aan...............................................................87
3. Houd intersectionaliteit in je achterhoofd...............................................................88
4. Hoe omgaan met extreme uitspraken?..................................................................88
5. Zoek het “waarom” achter een uitspraak...............................................................88
6. Omgaan met polarisatie......................................................................................... 88
Thema’s relaties & seksualiteit.....................................................................................89
Kleuters...................................................................................................................... 89
6 – 9 jaar.................................................................................................................... 89
9 – 12 jaar.................................................................................................................. 90
12 – 18 jaar................................................................................................................ 90
Adolescentie
LES 1 Anticonceptie
Inleiding
= Anti + conceptie
Conceptie of bevruchting
Anti of tegen
= alle manieren om bevruchting van een eicel en/of innesteling van een bevruchte
eicel te voorkomen.
3
, = zwangerschap voorkomen
Bestaat reeds lang
Eerste beschrijving 1500 voor Christus
rubberen condoom 1844; pil 1961
Hoe een bevruchting van een eicel en/of innesteling van een bevruchte
eicel voorkomen?
Voorkomen dat eicellen uitrijpen in de eierstokken (Vb. anticonceptiepil, een
prikpil, een ring, een hormoon pleister en een hormoonstaafje)
Barrière creeëren waardoor zaadcellen de eicel niet kunnen bereiken (Vb. vrouw-
en mannen condoom, sterilisatie)
Innesteling van een bevruchte eicel voorkomen (Vb. Hormoonspiraal, koper
spiraal, minipil)
Onthouding (geen gemeenschap) tijdens vruchtbare periode (Vb. Natuurlijke
anticonceptie)
Voorkomen dat zaadcellen de eicel bereiken (Vb.Coitus interuptus)
Doel van anticonceptie
= kunnen genieten van heteroseksuele coïtale activiteit zonder angst voor een
ongewenste zwangerschap
4
Adolescentie.................................................................................................. 3
LES 1 Anticonceptie........................................................................................3
Inleiding.......................................................................................................................... 3
De contraceptieve nood.................................................................................................. 5
Feiten & cijfers................................................................................................................ 5
De contraceptieve werkzaamheid!!!!!!............................................................................6
Overzicht van de methoden van contraceptie.................................................................6
1. Natuurlijke familieplanning (te lezen) & coïtus interruptus.......................................6
2. Barrièremethoden.................................................................................................. 10
3. Intra-uteriene apparaten (IUCD) of ‘het spiraaltje’.................................................13
4. Hormonale contraceptie......................................................................................... 14
5. Postcoïtale contraceptie......................................................................................... 21
De toekomst.................................................................................................................. 21
LES 2 Seksueel risicogedrag.........................................................................22
Inleiding........................................................................................................................ 22
Bescherming tegen SOA’s.............................................................................................22
Testen op SOA’s – wanneer?.......................................................................................... 22
Testen op SOA’s – Hoe en waar?....................................................................................23
Welke test is nodig?...................................................................................................... 24
Wat te doen indien SOA positief?..................................................................................24
Bacteriële SOA’s............................................................................................................ 25
Chlamydia.................................................................................................................. 25
Syfilis.......................................................................................................................... 26
Gonorroe.................................................................................................................... 28
Virale SOA’s................................................................................................................... 30
Herpes........................................................................................................................ 30
Genitale wratten (HPV)............................................................................................... 32
Hepatitis B.................................................................................................................. 33
Hepatitis A & C........................................................................................................... 35
HIV............................................................................................................................. 35
Parasitaire soa’s............................................................................................................ 38
Schurft........................................................................................................................ 38
Trichomonas............................................................................................................... 39
Schaamluis................................................................................................................. 40
SOA’s in cijfers............................................................................................................... 41
Informeren over SOA’s................................................................................................... 41
Preventiebeleid............................................................................................................. 41
1
, Candida en bacteriële vaginose....................................................................................41
LES 3 Relatievorming....................................................................................42
Adolescentie.................................................................................................................. 42
De functie & kenmerking v verkering & uitgaan.........................................................42
Jongvolwasenheid.......................................................................................................... 42
5 ‘Bouwstenen v geluk’ – Maslow...............................................................................42
Op zoek naar intimiteit – Erikson................................................................................45
Hechting – Bowlby...................................................................................................... 46
Vormen hechtingsstijlen................................................................................................47
1. Veilig gehecht......................................................................................................... 47
2. Vermijdende (afwijzende) hechting........................................................................47
3. Angstige hechting.................................................................................................. 48
4. Angstig – vermijdende hechting.............................................................................49
LES 4 Sociologie........................................................................................... 50
Wat is sociologie?.......................................................................................................... 50
Interactie....................................................................................................................... 52
Interactie.................................................................................................................... 52
Identiteit..................................................................................................................... 53
Collectieve definitie van de situatie...........................................................................53
Referentiekader.......................................................................................................... 54
Etikettering en stigmatisering....................................................................................54
Cultuur.......................................................................................................................... 55
Cultuur....................................................................................................................... 55
Waarden..................................................................................................................... 56
Normen...................................................................................................................... 56
Afwijkend gedrag........................................................................................................ 57
Belang van waarden en normen.................................................................................57
Intitutie & institutionalisering.....................................................................................57
Roltheorie................................................................................................................... 58
Socialisatie................................................................................................................. 59
Multiculturele samenleving........................................................................................59
Interdependentie........................................................................................................... 61
Groeperingen!!!!!!...................................................................................................... 61
Interdependentie........................................................................................................... 63
Maatschappekijke veranderingen...............................................................................64
Structuur en sociale stratificatie.................................................................................65
Invloed....................................................................................................................... 66
Maatschappelijke ontwikkelingen..................................................................................67
Veranderingen van afhankelijkheidsverhoudingen (interdependentie).......................67
Veranderingen in de wijze waarop mensen met elkaar omgaan (interactie)..............70
Veranderingen van waarden en normen (cultuur)......................................................70
LES 7 Seksuele ontwikkeling.........................................................................72
Inleiding........................................................................................................................ 72
2
, Baby 0-1 jaar................................................................................................................. 73
Peuter 2-3 jaar.............................................................................................................. 75
Kleuter 3 – 5 jaar........................................................................................................... 76
Kinderen 6 – 12 jaar...................................................................................................... 77
Jonge tieners 12 – 15 jaar..............................................................................................79
Oudere tieners 15 – 18 jaar...........................................................................................81
Late adolescentie 19 – 24 jaar.......................................................................................83
SENSOA....................................................................................................... 84
Doelstellingen van RSV.................................................................................................84
KAVES............................................................................................................................ 84
Een geschikte groep...................................................................................................... 85
Goede afspraken........................................................................................................... 85
Een geruststellende start.............................................................................................. 85
Goede communicatie.................................................................................................... 86
Aandacht voor diversiteit..............................................................................................86
Interactie....................................................................................................................... 87
Iets achteraf.................................................................................................................. 87
Jij als begeleider............................................................................................................ 87
1. Wees bewust van jouw identiteit............................................................................87
2. Neem een open, kwetsbare houding aan...............................................................87
3. Houd intersectionaliteit in je achterhoofd...............................................................88
4. Hoe omgaan met extreme uitspraken?..................................................................88
5. Zoek het “waarom” achter een uitspraak...............................................................88
6. Omgaan met polarisatie......................................................................................... 88
Thema’s relaties & seksualiteit.....................................................................................89
Kleuters...................................................................................................................... 89
6 – 9 jaar.................................................................................................................... 89
9 – 12 jaar.................................................................................................................. 90
12 – 18 jaar................................................................................................................ 90
Adolescentie
LES 1 Anticonceptie
Inleiding
= Anti + conceptie
Conceptie of bevruchting
Anti of tegen
= alle manieren om bevruchting van een eicel en/of innesteling van een bevruchte
eicel te voorkomen.
3
, = zwangerschap voorkomen
Bestaat reeds lang
Eerste beschrijving 1500 voor Christus
rubberen condoom 1844; pil 1961
Hoe een bevruchting van een eicel en/of innesteling van een bevruchte
eicel voorkomen?
Voorkomen dat eicellen uitrijpen in de eierstokken (Vb. anticonceptiepil, een
prikpil, een ring, een hormoon pleister en een hormoonstaafje)
Barrière creeëren waardoor zaadcellen de eicel niet kunnen bereiken (Vb. vrouw-
en mannen condoom, sterilisatie)
Innesteling van een bevruchte eicel voorkomen (Vb. Hormoonspiraal, koper
spiraal, minipil)
Onthouding (geen gemeenschap) tijdens vruchtbare periode (Vb. Natuurlijke
anticonceptie)
Voorkomen dat zaadcellen de eicel bereiken (Vb.Coitus interuptus)
Doel van anticonceptie
= kunnen genieten van heteroseksuele coïtale activiteit zonder angst voor een
ongewenste zwangerschap
4
