Samenvatting orthopedagogiek
1 HET OBJECT VAN DE ORTHOPEDAGOGIEK
1.1 BENAMING VAN HET VAKGEBIED
1.1.1 Heilpedagogiek
Deze naam werd voor het eerst gebruikt in 186. We herkennen het woord
heilen, dit betekent genezen. Men dacht een handicap te kunnen genezen
door opvoedkundige maatregelen. De term pedotherapie werd ook
gebruikt in Nederland, in Zuid-Afrika gebruikten ze dan weer
geneespedagogiek. De meeste termen verwijzen naar het woord genezen
hiervan is de oorsprong te zoeken in die grote rol die geneeskundigen
hebben gespeeld in de opvoeding van kinderen met een handicap.
Het was enerzijds een echte pedagogiek
Het was anderzijds een tussengebied tussen geneeskunde en
pedagogiek
Er zit een medisch denken achter deze wetenschap het object
wordt dan genezen (hoe kunnen we een kind bijsturen = ‘genezen’)
- Beperkingen genezen met opvoedkundige maatregelen
Negatieve kritiek op de term heilpedagogiek:
Afwijkingen bij kinderen zijn niet te genezen met opvoeding
- Sommigen beweerden dat het woord heil afstand van het Duitse
woord dat geluk en welzijn betekent. Heilagogiek is dan de leer
van de opvoeding die ervoor zorgt dat kinderen met een
handicap toch relatief gelukkig kunnen leven
Opvoeding is gericht op het toekomstig leven als mens en niet
gebruikt als geneeskunde
Wat met genezen te maken heeft wordt beschouwd als iets dat
afhankelijk is van geneeskunde maar orthopedagogiek is een
pedagogische wetenschap en geen paramedische
Heilpedagogiek lijkt zo geen autonome maar een toegepaste
wetenschap
De heilpedagogiek wordt nog altijd gebruikt in Duitsland.
1.1.2 Speciale pedagogiek
Waterink verkoos de term speciale pedagogiek en orthopedagogiek. Deze
termen suggereren geen enkele connectie met geneeskunde en duiden
aan dat het gaat over kinderen die anders zijn.
Kritiek voor deze term:
Te sterk en nadruk op het speciale ervan
, - Nadruk zou meer moeten liggen op gewone opvoeding
Er zijn andere speciale situaties waarin er voor een aangepaste
opvoeding gezorgd moet worden
- Bijvoorbeeld kinderen zonder vaste woonplaats
- Kinderen zonder beperking (zonder het speciale) hebben soms
ook speciale opvoeding nodig
1.1.3 Orthopedagogiek
Orthos:
rechtzetten wat krom gegroeid is of voorkomen dat het nog erger
wordt (verwijst in deze context niet hiernaar)
verwijst naar ‘aangepast aan’, passen de opvoeding aan (zie Moor)
Namen niet
kennen
Na de Tweede Wereldoorlog begonnen mensen de term orthopedagogiek
te gebruiken. Het heeft betrekking op een vorm van opvoeding die recht
maakt wat van wat de norm afwijkt.
Moor:
Stelt het voor om het prefix ortho niet te gebruiken zoals in
orthodoxie maar in de betekenis van ‘aangepast aan’
Men moet in de orthopedagogiek dus een aangepaste vorm vinden
voor een opvoeding die moeilijk verloopt
1.1.4 Ortho-agogiek
Agogiek is de overkoepelende term voor alle agogische vakken.
Deze naam zou te rechtvaardigen zijn op basis van het feit dat het
werkterrein van de orthopedagoog zich uitstrekt naar volwassenen met
een handicap en de educatie van volwassenen . We gaan de term
orthopedagogiek echter niet veranderen:
In de geneeskunde is kindergeneeskunde ook een afzonderlijke
discipline
Het verschil tussen de twee betreft meer dan alleen maar de leeftijd
- Volwassenen en kinderen hebben verschillende menselijke
relaties
- Wat voor een kind noodzakelijk is, is ongewenst voor een
volwassene
Deze term wordt soms nog wel gebruikt maar voor ons heeft deze geen
enkele reglementering. Organisaties die uitsluitend praten over
orthopedagogiek hebben het zowel over volwassenen en kinderen.
1.1.5 Speciale educatiewetenschappen
Van Daele: Pleit voor de term educatiewetenschappen
Broekaerd zegt dat de orthopedagogiek dan speciale educatie
wetenschappen zou moeten worden. Hierdoor zouden we het onderscheid
,tussen orthopedagogiek en ortho-agogiek vanzelf wegvallen aangezien
educatie betrekking heeft op kinderen en volwassenen.
In Vlaanderepssn hebben de uiteindelijk gekozen voor de
orthopedagogiek.
1.2 GRONDLEGGERS VAN DE ORTHOPEDAGOGIEK
Van Gelder:
Drievoudige oorsprong die zorgt voor een ontwikkeling in twee
gebieden
- Onderwijs en ambulante hulpverleningscentra
- Wortels van de pedagogiek
- We zien een drievoudige oorsprong van de orthopedagogiek
1. Onderwijs aan kinderen met een beperking: onderwijs
Deze kinderen hadden afgestemde methoden nodig dus deze
werden ontwikkeld
Bijvoorbeeld een inrichting voor doofstommen in Parijs
Ook artsen gingen zich interesseren voor het onderwijs aan
kinderen met handicaps en kijken hoe dit mogelijk werd
Leidde tot het buitengewoon onderwijs
Geneesheren interesseerde zich in de beperkingen
2. De zorg voor passende opvoedingsinrichting voor kinderen van wie
de ontwikkeling door het leefmilieu bedreigd wordt: residentiële
zorg
Bijvoorbeeld verlaten of verwaarloosde kinderen
Psychiaters gingen zich interesseren in een speciaal onderzoek
domein over kinderen die vaak psychiatrische afwijkingen
vertoonden
Men geloofden dat door tekorten in het kind de opvoedbaarheid
bemoeilijkt wordt
Men ging ervan uit dat een aangepaste opvoeding sommigen
kinderen zouden kunnen helen
Leidde tot kinderbeschermingsinrichtingen en residentiële
hulpverlening
3. Hulpverlening aan ouders en kinderen die afwijkend gedrag
vertoonde om plaatsing te voorkomen: ambulante hulpverlening
Gebeurde vooral door consultatiebureaus voor moeilijke kinderen
Er werkten vooral psychiaters en maatschappelijke werkers
Leidde tot ambulante en mobiele orthopedagogische
hulpverlening
Verkeerde opvattingen hierdoor:
, Orthopedagogische zorgt gebeurt altijd buiten met natuurlijke milieu
van het kind
De eerste bron zorgt voor de misconceptie dat de orthopedagogiek
zich enkel bezighoud met de opvoeding van kinderen met een
handicap
1.2.1 Eerste aanzettingen tot theorievorming in de
orthopedagogiek
In de 19de eeuw ontstond de orthopedagogiek, deze bestond uit:
Tradionele pedagogische en charitatieve bemoeienissen die
uitgingen van kerkelijke kringen
De pedagogiek zoals die zich probeerde af te grenzen van de
theologie en de filosofie
De psychologie die nieuwe visies bood aan opvoeders
De therapeutische activiteiten van medici
We kunnen in de ontwikkeling van de orthopedagogiek 3 fases
onderscheiden:
Het is de wetenschap van de opvoeding van het afwijkende kind
Zorgt voor hulpverlening aan kinderen in opvoedingsnood
- Accent ligt op de moeilijkheden bij het opvoeden van een kind
met een tekort
- Probleem ligt dus nog altijd bij het kind en niet bij de ouders
Het is een wetenschappelijke studie van de hulpverlening bij
problematische opvoedingssituaties
1.2.2 Orthopedagogiek als opvoeding van het
afwijkende kind
De pedagogiek speelde nog een passieve rol, geneeskunde en
psychologie speelde een grotere rol. Artsen toonde vooral een interesse
voor de kinderen met afwijkingen waardoor deze stroming een medische
oriëntatie kreeg.
Heinrich Hanselmann:
Grondlegger van de orthopedagogiek als wetenschappelijke
discipline
Wou een eenheid brengen tussen alle deelorthopedagogieken
Vooral aandacht voor het kind met een tekort
- Tekort: kan op veel dingen wijzen
Gegevens van veel andere wetenschappen bijeen brengen
Hij schreef “Einführung in die Heilpädagogik”
- Geboorte van de wetenschappelijke orthopedagogiek
- H1: bespreking psychologie van de zintuigelijke gestoorden
- Ontwikkelingsbelemmering: ‘Heilpedagogiek is de leer over de
opvoeding, het onderwijs en de maatschappelijke zorg m.b.t. alle
1 HET OBJECT VAN DE ORTHOPEDAGOGIEK
1.1 BENAMING VAN HET VAKGEBIED
1.1.1 Heilpedagogiek
Deze naam werd voor het eerst gebruikt in 186. We herkennen het woord
heilen, dit betekent genezen. Men dacht een handicap te kunnen genezen
door opvoedkundige maatregelen. De term pedotherapie werd ook
gebruikt in Nederland, in Zuid-Afrika gebruikten ze dan weer
geneespedagogiek. De meeste termen verwijzen naar het woord genezen
hiervan is de oorsprong te zoeken in die grote rol die geneeskundigen
hebben gespeeld in de opvoeding van kinderen met een handicap.
Het was enerzijds een echte pedagogiek
Het was anderzijds een tussengebied tussen geneeskunde en
pedagogiek
Er zit een medisch denken achter deze wetenschap het object
wordt dan genezen (hoe kunnen we een kind bijsturen = ‘genezen’)
- Beperkingen genezen met opvoedkundige maatregelen
Negatieve kritiek op de term heilpedagogiek:
Afwijkingen bij kinderen zijn niet te genezen met opvoeding
- Sommigen beweerden dat het woord heil afstand van het Duitse
woord dat geluk en welzijn betekent. Heilagogiek is dan de leer
van de opvoeding die ervoor zorgt dat kinderen met een
handicap toch relatief gelukkig kunnen leven
Opvoeding is gericht op het toekomstig leven als mens en niet
gebruikt als geneeskunde
Wat met genezen te maken heeft wordt beschouwd als iets dat
afhankelijk is van geneeskunde maar orthopedagogiek is een
pedagogische wetenschap en geen paramedische
Heilpedagogiek lijkt zo geen autonome maar een toegepaste
wetenschap
De heilpedagogiek wordt nog altijd gebruikt in Duitsland.
1.1.2 Speciale pedagogiek
Waterink verkoos de term speciale pedagogiek en orthopedagogiek. Deze
termen suggereren geen enkele connectie met geneeskunde en duiden
aan dat het gaat over kinderen die anders zijn.
Kritiek voor deze term:
Te sterk en nadruk op het speciale ervan
, - Nadruk zou meer moeten liggen op gewone opvoeding
Er zijn andere speciale situaties waarin er voor een aangepaste
opvoeding gezorgd moet worden
- Bijvoorbeeld kinderen zonder vaste woonplaats
- Kinderen zonder beperking (zonder het speciale) hebben soms
ook speciale opvoeding nodig
1.1.3 Orthopedagogiek
Orthos:
rechtzetten wat krom gegroeid is of voorkomen dat het nog erger
wordt (verwijst in deze context niet hiernaar)
verwijst naar ‘aangepast aan’, passen de opvoeding aan (zie Moor)
Namen niet
kennen
Na de Tweede Wereldoorlog begonnen mensen de term orthopedagogiek
te gebruiken. Het heeft betrekking op een vorm van opvoeding die recht
maakt wat van wat de norm afwijkt.
Moor:
Stelt het voor om het prefix ortho niet te gebruiken zoals in
orthodoxie maar in de betekenis van ‘aangepast aan’
Men moet in de orthopedagogiek dus een aangepaste vorm vinden
voor een opvoeding die moeilijk verloopt
1.1.4 Ortho-agogiek
Agogiek is de overkoepelende term voor alle agogische vakken.
Deze naam zou te rechtvaardigen zijn op basis van het feit dat het
werkterrein van de orthopedagoog zich uitstrekt naar volwassenen met
een handicap en de educatie van volwassenen . We gaan de term
orthopedagogiek echter niet veranderen:
In de geneeskunde is kindergeneeskunde ook een afzonderlijke
discipline
Het verschil tussen de twee betreft meer dan alleen maar de leeftijd
- Volwassenen en kinderen hebben verschillende menselijke
relaties
- Wat voor een kind noodzakelijk is, is ongewenst voor een
volwassene
Deze term wordt soms nog wel gebruikt maar voor ons heeft deze geen
enkele reglementering. Organisaties die uitsluitend praten over
orthopedagogiek hebben het zowel over volwassenen en kinderen.
1.1.5 Speciale educatiewetenschappen
Van Daele: Pleit voor de term educatiewetenschappen
Broekaerd zegt dat de orthopedagogiek dan speciale educatie
wetenschappen zou moeten worden. Hierdoor zouden we het onderscheid
,tussen orthopedagogiek en ortho-agogiek vanzelf wegvallen aangezien
educatie betrekking heeft op kinderen en volwassenen.
In Vlaanderepssn hebben de uiteindelijk gekozen voor de
orthopedagogiek.
1.2 GRONDLEGGERS VAN DE ORTHOPEDAGOGIEK
Van Gelder:
Drievoudige oorsprong die zorgt voor een ontwikkeling in twee
gebieden
- Onderwijs en ambulante hulpverleningscentra
- Wortels van de pedagogiek
- We zien een drievoudige oorsprong van de orthopedagogiek
1. Onderwijs aan kinderen met een beperking: onderwijs
Deze kinderen hadden afgestemde methoden nodig dus deze
werden ontwikkeld
Bijvoorbeeld een inrichting voor doofstommen in Parijs
Ook artsen gingen zich interesseren voor het onderwijs aan
kinderen met handicaps en kijken hoe dit mogelijk werd
Leidde tot het buitengewoon onderwijs
Geneesheren interesseerde zich in de beperkingen
2. De zorg voor passende opvoedingsinrichting voor kinderen van wie
de ontwikkeling door het leefmilieu bedreigd wordt: residentiële
zorg
Bijvoorbeeld verlaten of verwaarloosde kinderen
Psychiaters gingen zich interesseren in een speciaal onderzoek
domein over kinderen die vaak psychiatrische afwijkingen
vertoonden
Men geloofden dat door tekorten in het kind de opvoedbaarheid
bemoeilijkt wordt
Men ging ervan uit dat een aangepaste opvoeding sommigen
kinderen zouden kunnen helen
Leidde tot kinderbeschermingsinrichtingen en residentiële
hulpverlening
3. Hulpverlening aan ouders en kinderen die afwijkend gedrag
vertoonde om plaatsing te voorkomen: ambulante hulpverlening
Gebeurde vooral door consultatiebureaus voor moeilijke kinderen
Er werkten vooral psychiaters en maatschappelijke werkers
Leidde tot ambulante en mobiele orthopedagogische
hulpverlening
Verkeerde opvattingen hierdoor:
, Orthopedagogische zorgt gebeurt altijd buiten met natuurlijke milieu
van het kind
De eerste bron zorgt voor de misconceptie dat de orthopedagogiek
zich enkel bezighoud met de opvoeding van kinderen met een
handicap
1.2.1 Eerste aanzettingen tot theorievorming in de
orthopedagogiek
In de 19de eeuw ontstond de orthopedagogiek, deze bestond uit:
Tradionele pedagogische en charitatieve bemoeienissen die
uitgingen van kerkelijke kringen
De pedagogiek zoals die zich probeerde af te grenzen van de
theologie en de filosofie
De psychologie die nieuwe visies bood aan opvoeders
De therapeutische activiteiten van medici
We kunnen in de ontwikkeling van de orthopedagogiek 3 fases
onderscheiden:
Het is de wetenschap van de opvoeding van het afwijkende kind
Zorgt voor hulpverlening aan kinderen in opvoedingsnood
- Accent ligt op de moeilijkheden bij het opvoeden van een kind
met een tekort
- Probleem ligt dus nog altijd bij het kind en niet bij de ouders
Het is een wetenschappelijke studie van de hulpverlening bij
problematische opvoedingssituaties
1.2.2 Orthopedagogiek als opvoeding van het
afwijkende kind
De pedagogiek speelde nog een passieve rol, geneeskunde en
psychologie speelde een grotere rol. Artsen toonde vooral een interesse
voor de kinderen met afwijkingen waardoor deze stroming een medische
oriëntatie kreeg.
Heinrich Hanselmann:
Grondlegger van de orthopedagogiek als wetenschappelijke
discipline
Wou een eenheid brengen tussen alle deelorthopedagogieken
Vooral aandacht voor het kind met een tekort
- Tekort: kan op veel dingen wijzen
Gegevens van veel andere wetenschappen bijeen brengen
Hij schreef “Einführung in die Heilpädagogik”
- Geboorte van de wetenschappelijke orthopedagogiek
- H1: bespreking psychologie van de zintuigelijke gestoorden
- Ontwikkelingsbelemmering: ‘Heilpedagogiek is de leer over de
opvoeding, het onderwijs en de maatschappelijke zorg m.b.t. alle
