samenvatting staatsrecht

STAATSRECHT
INLEIDING

definitie staatsrecht: Staatsrecht is het recht dat betrekking heeft op de rol en structuur van de organen van de
staat, de instelling en functionering ervan, hun bevoegdheden, hun verhouding tot elkaar en die tot de burgers

belgische staat -> centraal, vooral over parlement, regering, rechterlijke macht.

constitutioneel recht => grondwettelijk recht

- parlement heeft controlebevoegdheden op de regering
- de koning kan het parlement ontbinden

= kijken hoe organen zich verhouden tot burgers -> grondrechten bescherming

3 zaken:

 instellingen staat
 federalisme (eenheidsstaat -> federale staat)
 grondrechten



“België is een meergelaagde, democratische rechtsstaat in Europa”=> essentie, de kernboodschap

 rechtsstaat= niet enkel burgers aan het recht zijn onderworpen maar ook de staat moeten de hogere
normen respecteren.

(periode dat dat niet zo was in de verlichting is idee opgekomen)

 meergelaagde= het federalisme, meerdere bestuursniveaus

 Belgie is een staat

=> juridisch gezien een betekenis

een land moet aan voorwaarden doen om als staat te worden gedefinieerd

- (Internationale) rechtsverantwoordelijkheid
- Verdragsbevoegdheid
- Buitenlandse betrekkingen
- Gewapende macht



 Rechtsstaat= ook de staat is gebonden aan het recht dat het uitvaardigd. het veronderstelt een
hierarchie der normen.

de staat mag het recht niet schenden, sommig recht staat hoger dan de andere (vb: KB mag wet niet schenden)

,je kan rechtsbescherming genieten.

doorheen decennia evolutie in zake rechtsbescherming tegen overheid.

wetgever<-> uitvoerende macht

grondwettelijk hof <-> raad van state

rechters moeten onafhankelijk zijn van de uitvoerende macht en een rechtsstaat is een staat die de
fundamentele vrijheden respecteert



 democratische

in belgie => democratie

- demos= volk
- cratos= macht

= een systeem waar het volk de macht heeft.



2 manieren

- Direct (volk over alles beslissen)
- indirecte (het volk onze volksvertegenwoordegirs kiezen)

=> het parlement is het belangrijkste orgaan.

legaliteitsbeginsel: alle handelingen die de overheid die een invloed zouden hebben op onze grondrechten in
principe een basis moeten hebbebn in formele wettelijke gronden.

parlementaire controle: controle tov van de regering



 meergelaagde

doorheen verschillende staatshervormingen van eenstaat naar een federale staat met 3 niveaus.

 in europa

niet meer volledig alleen, lid van Europese unie, raad van europa.

- europese unie
- raad van europa (meer landen en werkt samen op vlak van mensenrechten)

van bovenaf veel verplichtingen die een invloed heeft op de staatsstructuur van belgie. het GW recht vind op
verschillende niveaus plaats

als belgie onderdeel uitmaakt van de org hoe werkt dat internationale recht dan door en kunnen wij ons
rechtsrteeks bevoegen om rechten en plichten uit te putten

,wat ontbreekt er in die zin?

 “Grondwet” – België is een “grondwettelijke, meergelaagde, democratische rechtsstaat”
 Materiële vs formele Grondwet
 Wijziging van de grondwet




KRACHTLIJNEN



recht= Rationeel opgebouwd geheel van door de overheid uitgevaardigde en via sancties afdwingbare normen
die dienen tot organisatie, handhaving of herstel van de orde in de samenleving

 van nature uit een menselijke reflex om regels te maken om orde te behouden.

recht nauw met rechtsstaat

=> het is niet het recht van de sterkste dat geldt aar de sterkte van het recht

recht heeft een systeem en een begripsmatig kader

 2 juristen moeten dezelfde opvatting hebben over een bepaald begrip



dat ook basiswaarden naastreeft

- rechtszekerheid: iedereen op dezelfde manier behandelt
- rechtvaardig: correctie mechanisme invoeren (belastingen)



recht onderscheidt van andere systemen omdat het kan worden afgedwongen door de overheid ->
onderscheid van moraal



ik ben vegitarier en eet geen vis -> morele regel, niemand gaat me straffen als ik vlees eet



recht en maatschappij zijn ingerent met elkaar.

- recht-> maatschappij

recht probeert te sturen en die bepaalde sturenmechanismes zijn

vb: regering zo veel als mogelijk mensen aan het werk

op die manier recht de maatschappij te duwen



- maatschappij -> recht

, vb: betogingen regels van regering

Maatschappelijke druk invloed op regels



2 grote groepen

 publiekrecht (overheid en individuen en overheden onderling)
 privaatrecht (relaties tussen individuen)
 Summa divisio = het grootste onderscheid

staatsrecht behoort tot publiekrecht

- staatrecht=> juridische bril
- politicologie=> politieke bril

tussen deze twee grootste onderscheid

DE BELGISCHE STAAT

staatsrecht -> over een staat

meerdere betekenissen

- burgerlijke staat
- land
 staat is een land met een afgebakent terittorium , bevolking, overheid die gezag uitoefend

HET ONTSTAAN VAN DE STATEN

manieren

1. vanuit het niks, oorspronkelijk ontstaan -> vroeger
 nu niet meer omdat elk land van de wereld al bezet is door een staat.



2. op afgeleide manier

4 mogelijkheden

- dekolonisatie (kolonies van andere landen en werden zelfstandig door de opheffing van die
kolonisatie (congo))
- secessie: het afscheuren van een land en een zelfstandige staat wilt worden (vb: katalonie verbonden
als volk maar niet met spanje verbonden en daarom willen ze afscheuren)
- dismenbratio: een land valt uit elkaar in 2 nieuwe landen. (vb tsjecho-slovakije)
- fusie: 2 aparte landen die 1 land wordt (oost/west-duitsland)

ontstaan van nieuw land is dat iets heel belangrijk. er ontstaat een heel nieuw land. MAAR heel vaak zaken die
een politieke voorgeschiedenis hebben.

katalonie-> juridisch heel belangrijk maar politieke voorgeschiedenis.

Zoals belgie.