HOOFDSTUK 11:
SCHIZOFRENIESPECTRUMSTOOR
NIS
Schizofreniespectrumstoornis
Leerdoelen.......................................................................................................................... 2
Begrippen........................................................................................................................... 3
Psychotische ervaringen..................................................................................................... 3
dimensioneel kijken............................................................................................................ 3
Even terugdenken............................................................................................................... 4
Psychotische ervaringen..................................................................................................... 5
Schizofreniespectrum......................................................................................................... 5
schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen............................................5
Katatonie en katatone symptomen.....................................................................................6
Waanstoornis...................................................................................................................... 7
Psychotische stoornis door middel/ medicatie / somatische aandoening............................8
Psychose door een middel - Excited delirium syndroom..................................................8
Korte psychotische stoornis................................................................................................ 8
Schizofreniforme stoornis................................................................................................... 9
Schizo-affectieve stoornis................................................................................................... 9
Schizofrenie..................................................................................................................... 9
Schizofrenie – correctie.................................................................................................. 10
Alternatieve benamingen.............................................................................................. 10
Criteria voor schizofrenie vogens de DSM-5..................................................................11
Ontstaan en verloop schizofrenie..................................................................................11
Premorbide fase......................................................................................................... 11
Prodromale fase......................................................................................................... 12
Acute fase.................................................................................................................. 12
restperiode................................................................................................................. 12
Prognose schizofrenie.................................................................................................... 13
Epidemiologie................................................................................................................ 13
Diagnostische kenmerken............................................................................................. 14
Wanen........................................................................................................................ 15
Sooten hallucinaties................................................................................................... 16
Theoretische perspectieven.............................................................................................. 16
1
, Diathese-stressmodel van schizofrenie..........................................................................16
Genetische factoren....................................................................................................... 17
Biochemische factoren.................................................................................................. 18
Hersenafwijkingen......................................................................................................... 18
Familietheorieën............................................................................................................ 18
Gezinscommunicatie: communicatiedeviantie...............................................................19
Gezinscommunicatie: expressed emotion of geuite emotie...........................................19
Gezinsstress.................................................................................................................. 20
SV theoretische perspectieven......................................................................................... 20
Behandelingsmodellen...................................................................................................... 20
gecombineerde aanpak................................................................................................. 20
Medicatie....................................................................................................................... 20
Antipsychotica............................................................................................................ 21
Belangrijke bijwerkingen antipsychotica.....................................................................21
Antipsychotica............................................................................................................ 22
Cognitieve gedragstherapie........................................................................................... 22
Cognitieve gedragstherapie voor hallucinaties...........................................................22
LEAP als specifieke methodiek....................................................................................23
Gezinsinterventie programma’s..................................................................................23
OPen dialogue............................................................................................................ 23
SV behandelingsmodellen................................................................................................. 23
notitites gastles multiversum............................................................................................ 24
LEERDOELEN
2
, 11.1 Je kan de termen psychotische ervaring, psychose en schizofrenie beschrijven, het
stigma op schizofrenie begrijpen en alternatieve terminologie beschrijven.
11.2 Je kan de belangrijkste kenmerken van psychotische stoornissen,
schizofreniespectrumstoornissen en het chronisch verloop van schizofrenie beschrijven.
11.3 Je kan de perspectieven op chronische psychoses en schizofrenie beschrijven.
11.4. Je kan de behandeling van psychoses en schizofrenie en belangrijke aspecten in
begeleiding beschrijven.
BEGRIPPEN
Dopaminehypothes Double-bind Hallucinaties Korte psychotische
e communicatie stoornis
Prodromale fase Restperiode Schizoaffectieve Schizofrenie
stoornis
Schizofreniforme Tardieve dyskinesie Waanstoornis Wanen
stoornis
Erotomane
waanstoornis
PSYCHOTISCHE ERVARINGEN
- Ervaringen beschrijven als psychotisch verwijst naar een verstoring in het besef van
en contact met ‘de realiteit’.
o Psychotisch = diepgaande verstoring in het besef naar de realiteit en in het
zintuiglijk contact met de realiteit
- Overtuigingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid
= wanen
- Waarnemingen zonder (die) externe prikkel
= hallucinaties
o Alle mogelijke soorten verstoorde zintuiglijke ervaringen
o Dingen anders voelen, ruiken, zien, proeven …
DIMENSIONEEL KIJKEN
Normale ervaring Kwetsbaarheid Psychotisch symptoom
Slaapdronken een stem Regelmatig stemmen horen Dagelijks stemmen horen
horen bij stress, maar er geen last die angstig maken
van hebben
Af en toe je wat snel Vage achterdocht in sociale Paranoïde wanen met
benadeeld voelen situaties angst en isolatie (sluit aan
bij sociale angtstoornis,
maar bij een angstoornis
beseffen mensen dat hun
angst overdreven is.)
Fantasie of dagdromen Soms moeite met Verlies van contact met en
realiteitsbesef check met de realiteit
Bv. Een tiener hoort soms Bv. een man hoort de stem Bv. een vrouw is ervan
zijn roepen als hij net in van zijn overleden moeder overtuigd dat haar
slaap valt als hij verdrietig is collega’s via haar laptop
haar gedachten lezen
Beoordeling moet rekening houden met context, frequentie, betekenis voor de
persoon en lijdensdruk
3
SCHIZOFRENIESPECTRUMSTOOR
NIS
Schizofreniespectrumstoornis
Leerdoelen.......................................................................................................................... 2
Begrippen........................................................................................................................... 3
Psychotische ervaringen..................................................................................................... 3
dimensioneel kijken............................................................................................................ 3
Even terugdenken............................................................................................................... 4
Psychotische ervaringen..................................................................................................... 5
Schizofreniespectrum......................................................................................................... 5
schizofreniespectrum- en andere psychotische stoornissen............................................5
Katatonie en katatone symptomen.....................................................................................6
Waanstoornis...................................................................................................................... 7
Psychotische stoornis door middel/ medicatie / somatische aandoening............................8
Psychose door een middel - Excited delirium syndroom..................................................8
Korte psychotische stoornis................................................................................................ 8
Schizofreniforme stoornis................................................................................................... 9
Schizo-affectieve stoornis................................................................................................... 9
Schizofrenie..................................................................................................................... 9
Schizofrenie – correctie.................................................................................................. 10
Alternatieve benamingen.............................................................................................. 10
Criteria voor schizofrenie vogens de DSM-5..................................................................11
Ontstaan en verloop schizofrenie..................................................................................11
Premorbide fase......................................................................................................... 11
Prodromale fase......................................................................................................... 12
Acute fase.................................................................................................................. 12
restperiode................................................................................................................. 12
Prognose schizofrenie.................................................................................................... 13
Epidemiologie................................................................................................................ 13
Diagnostische kenmerken............................................................................................. 14
Wanen........................................................................................................................ 15
Sooten hallucinaties................................................................................................... 16
Theoretische perspectieven.............................................................................................. 16
1
, Diathese-stressmodel van schizofrenie..........................................................................16
Genetische factoren....................................................................................................... 17
Biochemische factoren.................................................................................................. 18
Hersenafwijkingen......................................................................................................... 18
Familietheorieën............................................................................................................ 18
Gezinscommunicatie: communicatiedeviantie...............................................................19
Gezinscommunicatie: expressed emotion of geuite emotie...........................................19
Gezinsstress.................................................................................................................. 20
SV theoretische perspectieven......................................................................................... 20
Behandelingsmodellen...................................................................................................... 20
gecombineerde aanpak................................................................................................. 20
Medicatie....................................................................................................................... 20
Antipsychotica............................................................................................................ 21
Belangrijke bijwerkingen antipsychotica.....................................................................21
Antipsychotica............................................................................................................ 22
Cognitieve gedragstherapie........................................................................................... 22
Cognitieve gedragstherapie voor hallucinaties...........................................................22
LEAP als specifieke methodiek....................................................................................23
Gezinsinterventie programma’s..................................................................................23
OPen dialogue............................................................................................................ 23
SV behandelingsmodellen................................................................................................. 23
notitites gastles multiversum............................................................................................ 24
LEERDOELEN
2
, 11.1 Je kan de termen psychotische ervaring, psychose en schizofrenie beschrijven, het
stigma op schizofrenie begrijpen en alternatieve terminologie beschrijven.
11.2 Je kan de belangrijkste kenmerken van psychotische stoornissen,
schizofreniespectrumstoornissen en het chronisch verloop van schizofrenie beschrijven.
11.3 Je kan de perspectieven op chronische psychoses en schizofrenie beschrijven.
11.4. Je kan de behandeling van psychoses en schizofrenie en belangrijke aspecten in
begeleiding beschrijven.
BEGRIPPEN
Dopaminehypothes Double-bind Hallucinaties Korte psychotische
e communicatie stoornis
Prodromale fase Restperiode Schizoaffectieve Schizofrenie
stoornis
Schizofreniforme Tardieve dyskinesie Waanstoornis Wanen
stoornis
Erotomane
waanstoornis
PSYCHOTISCHE ERVARINGEN
- Ervaringen beschrijven als psychotisch verwijst naar een verstoring in het besef van
en contact met ‘de realiteit’.
o Psychotisch = diepgaande verstoring in het besef naar de realiteit en in het
zintuiglijk contact met de realiteit
- Overtuigingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid
= wanen
- Waarnemingen zonder (die) externe prikkel
= hallucinaties
o Alle mogelijke soorten verstoorde zintuiglijke ervaringen
o Dingen anders voelen, ruiken, zien, proeven …
DIMENSIONEEL KIJKEN
Normale ervaring Kwetsbaarheid Psychotisch symptoom
Slaapdronken een stem Regelmatig stemmen horen Dagelijks stemmen horen
horen bij stress, maar er geen last die angstig maken
van hebben
Af en toe je wat snel Vage achterdocht in sociale Paranoïde wanen met
benadeeld voelen situaties angst en isolatie (sluit aan
bij sociale angtstoornis,
maar bij een angstoornis
beseffen mensen dat hun
angst overdreven is.)
Fantasie of dagdromen Soms moeite met Verlies van contact met en
realiteitsbesef check met de realiteit
Bv. Een tiener hoort soms Bv. een man hoort de stem Bv. een vrouw is ervan
zijn roepen als hij net in van zijn overleden moeder overtuigd dat haar
slaap valt als hij verdrietig is collega’s via haar laptop
haar gedachten lezen
Beoordeling moet rekening houden met context, frequentie, betekenis voor de
persoon en lijdensdruk
3
