GROEPSDYNAMISCH BEGELEIDEN
GROEPEN EN TEAMS
GROEPEN EN TEAMS
WAT IS EEN GROEP
- groep → niet hetzelfde als een team
- iedereen behoort op elk moment tot verschillende groepen
- Johnson & Johnson → 6 kenmerken
- Een doel
- groep heeft een gezamenlijk doel
- deel van een groep → meer kans om het doel te bereiken
- ‘geheel is meer dan de som van de individuen’
- Een onderlinge afhankelijkheid
- verzameling van individuen die van elkaar afhankelijk zijn
- bepaalde gebeurtenis beïnvloedt de hele groep
- Interactie
- groep heeft directe contacten met elkaar
- Een sociale eenheid
- uit twee of meer personen die zichzelf als lid beschouwen
- Wederzijdse beïnvloeding
- elkaar beïnvloeden
- Normen en rollen
- interacties door aantal normen en rollen worden gestructureerd
- schriftelijk of mondeling vastliggen
- groepsnormen gelden voor alle leden
- groep heeft duidelijke regels die bepalen welke gedrag goed/fout is
- Remmerswaal → normen vergemakkelijken het samenwerken en omgang
- conformiteit → mate waarin groepsleden zich aanpassen aan geldende groepsnormen
- uniformiteit → verwijst naar het met elkaar in overeenstemming zijn, eenheid, samenhang
- conclusie
- Niet elke verzameling van mensen vormt een groep.
- Twee of meer individuen die direct contact hebben met elkaar;
- Die zich in het nastreven van gemeenschappelijke doelen bewust zijn van
hun wederzijdse afhankelijkheid;
- Die zich bewust zijn van hun lidmaatschap van de groep en zich bewust zijn
van de anderen die deel uitmaken van de groep.
WAT IS EEN TEAM
- als twee of meer individuen waartussen er sociale interactie is en die een of meer
gemeenschappelijke doelen hebben
- personen zijn afhankelijk van elkaar
1
,- iedereen heeft eigen toegewezen specifieke rollen of functies
- team → ‘verbinden’
- samen te werken aan een bepaald doel
- door samen te werken in staat zijn een doel te bereiken dat groter is dan ieders
individuele kracht
- gezamenlijk doel bindt en verbindt
- groep is een team als
- Teambelang boven eigenbelang
- gemotiveerd om teamdoel te halen
- handelen doelgericht
- Cohesie
- binding wordt gestimuleerd
- Iedereen draagt bij aan een gezamenlijk doel
- taken, rollen en functies zijn bekend
- begrip voor elkaar
- Goede samenwerking
- Verantwoordelijkheid
- Waardering
- ieders inbreng, ervaring en kennis wordt gewaardeerd
- team betrokken bij oplossen van problemen
- Goede communicatie
- aandacht aan onderlinge communicatie
- meningsverschillen mogen er zijn
- conflicten worden opgelost
- Successen zijn een gezamenlijk resultaat
- J. Stevens
- “Een team bestaat uit twee of meer leden die in onderling afhankelijkheid en door
onderling overleg de uit te voeren taken verdelen en coördineren, met het oog op of in
functie van een extern doel, binnen een breder organisatorisch verband.”
- twee of meer leden met onderlinge afhankelijkheid
- team functioneert in een ruimer verband
- teamleden op elkaar aangewezen om taak uit te voeren
- taak vervullen
- teamleden zijn afhankelijk van elkaar
- grotere taak → teamleden elkaar meer nodig
- gezamenlijk doel
- samenwerking vergroot het vertrouwen als het doel dichterbij komt
- leden houden elkaar scherp om op efficiënte en effectieve wijze het doel te
bereiken
- het organisatorisch verband
- team maakt deel uit van een breder verband
- team functioneert binnen de visie en missie van de organisatie
- team en organisatie beïnvloeden elkaar
- elk team heeft eigen gezicht van dat eigen doel
- doel afgestemd zijn op gezicht van organisatie
- team heeft gedeelde waarden en normen
- zorgen voor gelijkheid in opvattingen, doelstellingen en gedragingen
- valkuilen samenwerkingsverband
- Meelifters
- Teveel tijd naar vergaderingen
2
, - Sommige teamleden werken liever alleen
- Gezamenlijke verantwoordelijkheid is niet gezamenlijk
- Groepsdenken
- Polarisatie besluitvorming: risky shift
- Niemand zegt nee
- Erbij willen horen
- Wij zij processen
- De stem van de expert verdwijnt in de groep
- Storende teamdynamieken
- Team schiet door in zijn valkuil
- teameffectiviteit
- prestaties van een team zijn afhankelijk van de effectiviteit en efficiëntie waarmee
leden werken
- bepaald door kwaliteit van het werk, de productiviteit, de mate waarin het team doelen
realiseert, de tevredenheid van cliënten, het aantal klachten en signalen
- 5 factoren die ervoor zorgen dat een team effectief is
- werkzaamheden
- autonomie
- mate waarin teamleden autonoom zijn binnen hun werk
- participatie
- deelnemen aan het groepsproces en aan het nemen van
beslissingen
- taalvariëteit
- mate waarin teamleden verschillende taken kunnen uitvoeren
en daardoor verschillende vaardigheden kunne inzetten
- taaksignificantie
- het belang van het werk van zowel het team als de individu
voor de organisatie en de cliënten
- taakdefinitie
- de mate waarin individuele en teamtaken helder zijn voor
iedereen
- onderlinge afhankelijkheden
- de afstemming die nodig is om het werk uit te voeren
- een team wordt eerder gezamenlijk beoordeeld in plaats van
individueel
- teamsamenstelling
- middelen en invloeden van buitenaf
- training maar ook waardering/steun leidinggevende en goed
ondersteunde diensten
- teams moeten goed geïnformeerd worden over organisatorische
veranderingen
- processen binnen het team
- sociale steun, een positief zelfbeeld en een eerlijke verdeling van de
werklast bevorderen de motivatie
- diversiteit is nodig
- 5 gouden tips vergroten teameffectiviteit
- vergroot de invloed van je team
- Bepaal als team aan welke dingen je geen aandacht meer wil
besteden omdat je ze toch niet kan beïnvloeden. Dat vind de meeste
teams heerlijk.
3
, - Stel vervolgens samen vast aan welke activiteiten je juist meer
aandacht wilt besteden
- stel prioriteiten
- Verbind de teamactiviteiten uit met de assen:
- dringend/niet dringend en belangrijk/niet belangrijk.
- Dat is soms even schrikken. Bespreek hoe je samen meer prioriteit
kunt geven aan activiteiten die belangrijk zijn, zonder dringende
kwesties te laten liggen. Time management voor teams dus
- creëer win win
- verdiep je in de belangen van je omgeving: bedenk hoe je jouw top
drie beter kan uitvoeren door rekening te houden met de omgeving .
Denk niet meteen in termen van compromissen : misschien is er een
overleg nodig met de omgeving om tot een win win te komen.
- communiceer effectiever
- stel vragen, luister naar de ander
- eerst begrijpen en dan begrepen worden
- plan je successen
- Bespreek tijdens het werkoverleg of intervisie hoe collega’s hun werk
anders hebben aangepakt. Wat werkte wel en wat werkte niet?
Bepaal wat de succesfactoren waren.
- En vertaal deze naar andere activiteiten en je eigen werk.
WAT IS GROEPSDYNAMICA
- inzicht in het functioneren van groepen
- binnen groepsdynamica kijkt men volgens Johnson en Johnson naar
- Het gedrag van groepsleden binnen groepen
- De ontwikkeling van groepen
- De interacties tussen groepsleden, andere groepen en organisaties
- De structuur van groepen
- drie actoren
- de (begeleidings)groep
- wie si je doelgroep, wat is hun leeftijd?, wat zijn hun mogelijkheden,...
- het team
- verschillende rollen, verschillende persoonlijkheden, mate van werkervaring,..
- jezelf
- eigen kennis en vaardigheden
- twee niveaus
- taakniveau
- inhouden → activiteiten, spelvormen en opdrachten
- inzicht hebben in hoe deze structurele kenmerken een groep beïnvloeden
- socio-emotioneel niveau
- verbondenheid tussen alle leden
DE ONTWIKKELINGSFASES VAN TUCKMAN
BESPREKING VAN HET MODEL
- bruce Tuckman
- 1938-2016
4
GROEPEN EN TEAMS
GROEPEN EN TEAMS
WAT IS EEN GROEP
- groep → niet hetzelfde als een team
- iedereen behoort op elk moment tot verschillende groepen
- Johnson & Johnson → 6 kenmerken
- Een doel
- groep heeft een gezamenlijk doel
- deel van een groep → meer kans om het doel te bereiken
- ‘geheel is meer dan de som van de individuen’
- Een onderlinge afhankelijkheid
- verzameling van individuen die van elkaar afhankelijk zijn
- bepaalde gebeurtenis beïnvloedt de hele groep
- Interactie
- groep heeft directe contacten met elkaar
- Een sociale eenheid
- uit twee of meer personen die zichzelf als lid beschouwen
- Wederzijdse beïnvloeding
- elkaar beïnvloeden
- Normen en rollen
- interacties door aantal normen en rollen worden gestructureerd
- schriftelijk of mondeling vastliggen
- groepsnormen gelden voor alle leden
- groep heeft duidelijke regels die bepalen welke gedrag goed/fout is
- Remmerswaal → normen vergemakkelijken het samenwerken en omgang
- conformiteit → mate waarin groepsleden zich aanpassen aan geldende groepsnormen
- uniformiteit → verwijst naar het met elkaar in overeenstemming zijn, eenheid, samenhang
- conclusie
- Niet elke verzameling van mensen vormt een groep.
- Twee of meer individuen die direct contact hebben met elkaar;
- Die zich in het nastreven van gemeenschappelijke doelen bewust zijn van
hun wederzijdse afhankelijkheid;
- Die zich bewust zijn van hun lidmaatschap van de groep en zich bewust zijn
van de anderen die deel uitmaken van de groep.
WAT IS EEN TEAM
- als twee of meer individuen waartussen er sociale interactie is en die een of meer
gemeenschappelijke doelen hebben
- personen zijn afhankelijk van elkaar
1
,- iedereen heeft eigen toegewezen specifieke rollen of functies
- team → ‘verbinden’
- samen te werken aan een bepaald doel
- door samen te werken in staat zijn een doel te bereiken dat groter is dan ieders
individuele kracht
- gezamenlijk doel bindt en verbindt
- groep is een team als
- Teambelang boven eigenbelang
- gemotiveerd om teamdoel te halen
- handelen doelgericht
- Cohesie
- binding wordt gestimuleerd
- Iedereen draagt bij aan een gezamenlijk doel
- taken, rollen en functies zijn bekend
- begrip voor elkaar
- Goede samenwerking
- Verantwoordelijkheid
- Waardering
- ieders inbreng, ervaring en kennis wordt gewaardeerd
- team betrokken bij oplossen van problemen
- Goede communicatie
- aandacht aan onderlinge communicatie
- meningsverschillen mogen er zijn
- conflicten worden opgelost
- Successen zijn een gezamenlijk resultaat
- J. Stevens
- “Een team bestaat uit twee of meer leden die in onderling afhankelijkheid en door
onderling overleg de uit te voeren taken verdelen en coördineren, met het oog op of in
functie van een extern doel, binnen een breder organisatorisch verband.”
- twee of meer leden met onderlinge afhankelijkheid
- team functioneert in een ruimer verband
- teamleden op elkaar aangewezen om taak uit te voeren
- taak vervullen
- teamleden zijn afhankelijk van elkaar
- grotere taak → teamleden elkaar meer nodig
- gezamenlijk doel
- samenwerking vergroot het vertrouwen als het doel dichterbij komt
- leden houden elkaar scherp om op efficiënte en effectieve wijze het doel te
bereiken
- het organisatorisch verband
- team maakt deel uit van een breder verband
- team functioneert binnen de visie en missie van de organisatie
- team en organisatie beïnvloeden elkaar
- elk team heeft eigen gezicht van dat eigen doel
- doel afgestemd zijn op gezicht van organisatie
- team heeft gedeelde waarden en normen
- zorgen voor gelijkheid in opvattingen, doelstellingen en gedragingen
- valkuilen samenwerkingsverband
- Meelifters
- Teveel tijd naar vergaderingen
2
, - Sommige teamleden werken liever alleen
- Gezamenlijke verantwoordelijkheid is niet gezamenlijk
- Groepsdenken
- Polarisatie besluitvorming: risky shift
- Niemand zegt nee
- Erbij willen horen
- Wij zij processen
- De stem van de expert verdwijnt in de groep
- Storende teamdynamieken
- Team schiet door in zijn valkuil
- teameffectiviteit
- prestaties van een team zijn afhankelijk van de effectiviteit en efficiëntie waarmee
leden werken
- bepaald door kwaliteit van het werk, de productiviteit, de mate waarin het team doelen
realiseert, de tevredenheid van cliënten, het aantal klachten en signalen
- 5 factoren die ervoor zorgen dat een team effectief is
- werkzaamheden
- autonomie
- mate waarin teamleden autonoom zijn binnen hun werk
- participatie
- deelnemen aan het groepsproces en aan het nemen van
beslissingen
- taalvariëteit
- mate waarin teamleden verschillende taken kunnen uitvoeren
en daardoor verschillende vaardigheden kunne inzetten
- taaksignificantie
- het belang van het werk van zowel het team als de individu
voor de organisatie en de cliënten
- taakdefinitie
- de mate waarin individuele en teamtaken helder zijn voor
iedereen
- onderlinge afhankelijkheden
- de afstemming die nodig is om het werk uit te voeren
- een team wordt eerder gezamenlijk beoordeeld in plaats van
individueel
- teamsamenstelling
- middelen en invloeden van buitenaf
- training maar ook waardering/steun leidinggevende en goed
ondersteunde diensten
- teams moeten goed geïnformeerd worden over organisatorische
veranderingen
- processen binnen het team
- sociale steun, een positief zelfbeeld en een eerlijke verdeling van de
werklast bevorderen de motivatie
- diversiteit is nodig
- 5 gouden tips vergroten teameffectiviteit
- vergroot de invloed van je team
- Bepaal als team aan welke dingen je geen aandacht meer wil
besteden omdat je ze toch niet kan beïnvloeden. Dat vind de meeste
teams heerlijk.
3
, - Stel vervolgens samen vast aan welke activiteiten je juist meer
aandacht wilt besteden
- stel prioriteiten
- Verbind de teamactiviteiten uit met de assen:
- dringend/niet dringend en belangrijk/niet belangrijk.
- Dat is soms even schrikken. Bespreek hoe je samen meer prioriteit
kunt geven aan activiteiten die belangrijk zijn, zonder dringende
kwesties te laten liggen. Time management voor teams dus
- creëer win win
- verdiep je in de belangen van je omgeving: bedenk hoe je jouw top
drie beter kan uitvoeren door rekening te houden met de omgeving .
Denk niet meteen in termen van compromissen : misschien is er een
overleg nodig met de omgeving om tot een win win te komen.
- communiceer effectiever
- stel vragen, luister naar de ander
- eerst begrijpen en dan begrepen worden
- plan je successen
- Bespreek tijdens het werkoverleg of intervisie hoe collega’s hun werk
anders hebben aangepakt. Wat werkte wel en wat werkte niet?
Bepaal wat de succesfactoren waren.
- En vertaal deze naar andere activiteiten en je eigen werk.
WAT IS GROEPSDYNAMICA
- inzicht in het functioneren van groepen
- binnen groepsdynamica kijkt men volgens Johnson en Johnson naar
- Het gedrag van groepsleden binnen groepen
- De ontwikkeling van groepen
- De interacties tussen groepsleden, andere groepen en organisaties
- De structuur van groepen
- drie actoren
- de (begeleidings)groep
- wie si je doelgroep, wat is hun leeftijd?, wat zijn hun mogelijkheden,...
- het team
- verschillende rollen, verschillende persoonlijkheden, mate van werkervaring,..
- jezelf
- eigen kennis en vaardigheden
- twee niveaus
- taakniveau
- inhouden → activiteiten, spelvormen en opdrachten
- inzicht hebben in hoe deze structurele kenmerken een groep beïnvloeden
- socio-emotioneel niveau
- verbondenheid tussen alle leden
DE ONTWIKKELINGSFASES VAN TUCKMAN
BESPREKING VAN HET MODEL
- bruce Tuckman
- 1938-2016
4
