Samenvatting mediawijsheid
Inleiding op het vakgebied mediawijs
1.1 Woordenschat uitleg
Filter Of informatieluchtbel is het resultaat van een gepersonaliseerde
bubble zoekopdracht, waarbij een websitealgoritme selectief probeert te
bepalen welke informatie de gebruiker zou willen zien, gebaseerd
op informatie over die gebruiker (zoals locatie, eerder klikgedrag en
zoekgeschiedenis), en waarbij gebruikers hierdoor geen informatie
te zien krijgen die hun eigen standpunt tegenspreekt. Het
verschijnsel waarbij websites en zoekmachines hun
resultaten afstemmen op jouw (eerdere) online zoekgedrag.
Gamen Het spelen van digitale spellen op elektronische apparaten zoals
een computer, console (PlayStation, Xbox, Wii), tablet of
smartphone.
Influencer Een persoon die door zijn of haar grote online aanhang invloed kan
uitoefenen op het gedrag en de mening van anderen. Influencers
hebben vaak veel volgers op sociale media platforms.
Snapchat Een gratis app waarmee je snel foto's en filmpjes naar je volgers
kan sturen en kan chatten met je vrienden. Je kan de foto's
bewerken met leuke letters of stickers en er tekst aan toevoegen.
Uniek aan Snapchat is dat de beelden al na enkele seconden
permanent verdwijnen, zodra de ander ze bekijkt.
Sms Short Message Service is een dienst om met behulp van een
mobiele telefoon korte berichten te versturen en te ontvangen.
Whatsapp Een mobiele app voor instant messaging ontwikkeld voor de
smartphone. Met een internetverbinding is hiermee te chatten en
kunnen digitale foto's, geluids- en video- opnamen, documenten of
GPS-coordinaten worden doorgestuurd. De naam is een
samentrekking van What's up (Engels voor 'Hoe is het?' , 'Wat is
er?') en Application (Engels
voor 'applicatie', 'toepassing').
Data Bij datamining worden grote sets gegevens doorzocht om relevante
mining informatie te vinden die voor een specifiek doel kan worden
gebruikt. Datamining is essentieel voor zowel datawetenschap als
bedrijfsintelligentie en draait in wezen vooral om patronen
Bitcoin Bitcoin is een vorm van elektronisch geld. Het bestaat alleen in
virtuele vorm; er zijn dus geen bitcoinmunten of -briefjes. Je kunt
ermee betalen zonder dat je daar een bank of een
andere derde partij voor nodig hebt. Het gaat om contant betalen,
maar dan digitaal.
RSS Rich Site Summary, het is een methode om gebruikers en
applicaties toegang te verlenen tot online content op een standaard
wijze die door computers te lezen valt. Een populaire toepassing is
het verzamelen van nieuws uit verschillende bronnen. De
1
, voornaamste reden om gebruik te maken van RSS feeds is het
verzamelen van nieuwe online content die van website naar
website, of van website naar de gebruiker wordt gestuurd. Deze
informatie bestaat doorgaans uit nieuwsberichten, nieuwe blog
artikelen of Podcasts. Andere namen voor een RSS bestand zijn
“feed”, “web feed” of “kanaal”. In deze informatie staat tekst en
metadata. RSS is een standaard tekstbestand in XML formaat. Het
kan relatief eenvoudig door zowel mensen als machines worden
gelezen.
Blog Een persoonlijk dagboek of verslag op een website dat regelmatig,
soms meermalen per dag, wordt bijgehouden. Meestal gaat het om
teksten die in chronologische volgorde verschijnen.
Click bait Aas om mensen te doen klikken. Clickbait verwijst meestal naar de
titel van een (nieuws)artikel. Een artikel die clickbait is, is bedoeld
om mensen nieuwsgierig te maken, zodat ze erop zouden klikken
om het volledige artikel te lezen.
Hoax Onder een hoax vallen bijvoorbeeld geruchten,
pseudowetenschappelijke aannames of 1 april grappen die feitelijk
onwaar zijn, maar wel als waarheid worden gepresenteerd. Een
hoax wordt gebruikt om mensen geld af te troggelen en
desinformatie te verspreiden.
Trol Een troll probeert conflict uit te lokken op het internet, om er dan
mee te kunnen lachen. Het doel is om anderen in een discussie te
lokken of emotioneel (boos/verdrietig) te laten reageren. Het
grootste verschil is dat cyberpesten gericht is aan een welbepaald
slachtoffer. De dader van cyberpesten kent het slachtoffer meestal
van op school, de jeugdbeweging, .... “Trolling” gebeurt vaak in een
omgeving waarin mensen elkaar niet kennen. Voor een “troll”
staat de ruzie of het conflict centraal, niet de personen die er het
slachtoffer van zijn.
Among us Among Us is een multiplayerspel dat met vier tot vijftien mensen
gespeeld kan worden. Een tot drie spelers daarvan zijn bedriegers
(imposters), afhankelijk van het aantal spelers. De overige spelers
zijn bemanningsleden.
Fake news Desinformatie verhuld als schijnbaar nieuws, die verspreid wordt
via websites, sociale media en traditionele media, met als doel het
maken van winst of het beïnvloeden van de publieke opinie.
Daarnaast wordt de term ook in de politiek gebruikt als frame tegen
de journalistiek.
Bots Afkorting voor robot – is een softwareprogramma dat automatische,
repetitieve en vooraf gedefinnieerde taken uitvoert. Bots imiteren of
vervangen meestal het gedrag van een menselijke gebruiker.
Aangezien ze geautomatiseerd zijn, werken ze veel sneller dan
menselijke gebruikers.
Big data Het staat voor het verzamelen, verwerken en verbinden van de
2
, grote hoeveelheid gestructureerde, ongestructureerde of
semigestructureerde gegevens. Deze hoeveelheden groeien erg snel.
Dit komt met name door het gebruik van internet en social media.
Organisaties beschikken over steeds meer informatie en de inzet
van big data kan dit proces ondersteunen. Big data koppelt diverse
data uit diverse bronnen aan elkaar. Big datasoftware kan je
‘realtime’ inzetten om correlaties te vinden tussen data en op basis
daarvan beslissingen te maken, oftewel data mining.
Fomo Letterlijk ‘Fear Of Missing Out’, wil zeggen dat je bang bent om iets
te missen of om buiten de boot te vallen.
Easter egg Een grap of een verborgen boodschap die in een
computerprogramma, film, website, computerspel, dvd, cd (hidden
track), plaatje, pretparkattractie of boek verwerkt is. (bv. do a barrel
roll)
Blockchain Is een online stuk database waarin informatie is opgeslagen. Deze
informatie is in blokken opgeslagen en deze blokken passen precies
op elkaar. Als er data aan een blockchain wordt toegevoegd of
verwijderd, wordt de informatie overal gewijzigd
Fact check Fact checking (Nederlands: feitencontrole) is nagaan of informatie
en beweringen van bijvoorbeeld politici en deskundigen correct en
waarheidsgetrouw zijn. Factchecking, een praktijk die in de
Verenigde Staten is ontstaan, wordt meestal uitgevoerd door
(Onderzoeks)journalisten
Sharentin Het delen van foto's en filmpjes van je kinderen op sociale media,
g vaak zonder dat zij hiermee hebben ingestemd.
Algoritme Een algoritme is een stukje programmeertaal dat bestaat uit een
eindige reeks instructies, die naar een zeker doel toewerken. Dat
doel kan bijvoorbeeld zijn om mensen inhoud voor te schotelen die
ze interessant zullen vinden in hun tijdlijn op sociale media. Een
algoritme wordt vaak gebruikt om bepaalde beslissingen te
automatiseren.
Phishing Phishing is een van de meest voorkomende vormen van
cybercriminaliteit. Slachtochters van phishing worden opgelicht via
online berichten of telefoontjes die hen aansporen om persoonlijke
gegevens te delen of een andere actie te ondernemen.
Click farm Voor een luttel bedrag kun je bij een clickfarm duizenden valse
Facebook-likes of YouTube- hits kopen. Een clickfarm stelt een grote
groep werknemers aan om via valse profielen op berichten te
klikken. Sociale media willen die vorm van klikfraude bestrijden en
zijn om die reden wantrouwig tegenover profielen met weinig
activiteit. Daarom proberen clickfarms hun valse profielen te
legitimeren door ook betrouwbaar geachte posts te liken, zoals
advertenties van politieke partijen. Op die manier kreeg de Vlaamse
politieke partij CD&V ongevraagd duizenden nieuwe likes op haar
Facebookpagina, allemaal van lndiase profielen
3
, TikTok Social mediakanaal dat zich richt op het maken en delen van korte
muziekvideo's. Deze app maakt het mogelijk om korte video's van
15 tot maximaal 300 seconden op te nemen en te verspreiden. Het
social mediakanaal werd oorspronkelijk gebruikt om playback
filmpjes op te nemen.
Instagram Instagram is een app en sociaal netwerk om foto's en video's te
delen met anderen. Je volgers kunnen 'liken' wat je deelt of er een
reacties bij plaatsen. Ook kan je via instagram chatten met elkaar
Stra Vreemdelingengevaar is het idee of de waarschuwing dat alle
nger vreemden potentieel gevaarlijk kunnen zijn. De zinsnede is bedoeld
dang om het gevaar samen te vatten dat gepaard gaat met volwassenen
er die kinderen niet kennen.
Grooming Grooming wordt ook wel online kinderlokken genoemd. Grooming is
strafbaar. ln het geval van Grooming legt een volwassene online
contact met een kind om die te ontmoeten en seksueel misbruik te
plegen.
Pinterest Een app waarop mensen afbeeldingen van websites die hun
interesse hebben prikken op een digitaal prikbord. Het is een leuke
manier om inspiratie op te doen voor kleding, fotografie, tekenen, …
Podcast Een audio-uitzending waarbij het geluidsbestand op aanvraag wordt
aangeboden door middel van webfeeds. Dankzij de introductie van
draagbare mp3-spelers zoals de iPod was deze vorm van uitzenden
snel populair onder radioamateurs. De term podcast is dan ook een
samentrekking van iPod en broadcast.
Skype Software waarmee u overal ter wereld kunt bellen. Miljoenen
individuen en bedrijven gebruiken Skype voor gratis video- en
spraakgesprekken, zowel een-op-een-gesprekken als
groepsgesprekken, om te chatten en om bestanden te delen met
andere mensen die ook Skype gebruiken.
Facebook Het is een sociaal netwerk waar contact gelegd en onderhouden
kan worden met vrienden en familie. Op dit platform worden
berichten, foto's en video's gedeeld. Ook veel bedrijven zijn actief
op Facebook om contact te leggen met klanten.
Banner Wordt weergegeven op een webpagina. De advertenties bestaan uit
afbeeldingen of animaties waarop geklikt kan worden. Vervolgens
wordt een nieuwe pagina geladen. Banners worden gebruikt om
diensten of producten te promoten. Een (zoekmachine) advertentie
wordt weergegeven op een webpagina.
LinkedIn Een sociale netwerksite, gericht op de zakelijke gebruiker. Je kan op
Linkedln een professioneel profiel aanleggen en je zakelijke
contacten toevoegen
Bèta Nieuwere en experimentelere versies van apps die al zijn
versie vrijgegeven. Het gaat om een proefversie en de definitieve versie is
dan dus nog niet op de markt.
4
Inleiding op het vakgebied mediawijs
1.1 Woordenschat uitleg
Filter Of informatieluchtbel is het resultaat van een gepersonaliseerde
bubble zoekopdracht, waarbij een websitealgoritme selectief probeert te
bepalen welke informatie de gebruiker zou willen zien, gebaseerd
op informatie over die gebruiker (zoals locatie, eerder klikgedrag en
zoekgeschiedenis), en waarbij gebruikers hierdoor geen informatie
te zien krijgen die hun eigen standpunt tegenspreekt. Het
verschijnsel waarbij websites en zoekmachines hun
resultaten afstemmen op jouw (eerdere) online zoekgedrag.
Gamen Het spelen van digitale spellen op elektronische apparaten zoals
een computer, console (PlayStation, Xbox, Wii), tablet of
smartphone.
Influencer Een persoon die door zijn of haar grote online aanhang invloed kan
uitoefenen op het gedrag en de mening van anderen. Influencers
hebben vaak veel volgers op sociale media platforms.
Snapchat Een gratis app waarmee je snel foto's en filmpjes naar je volgers
kan sturen en kan chatten met je vrienden. Je kan de foto's
bewerken met leuke letters of stickers en er tekst aan toevoegen.
Uniek aan Snapchat is dat de beelden al na enkele seconden
permanent verdwijnen, zodra de ander ze bekijkt.
Sms Short Message Service is een dienst om met behulp van een
mobiele telefoon korte berichten te versturen en te ontvangen.
Whatsapp Een mobiele app voor instant messaging ontwikkeld voor de
smartphone. Met een internetverbinding is hiermee te chatten en
kunnen digitale foto's, geluids- en video- opnamen, documenten of
GPS-coordinaten worden doorgestuurd. De naam is een
samentrekking van What's up (Engels voor 'Hoe is het?' , 'Wat is
er?') en Application (Engels
voor 'applicatie', 'toepassing').
Data Bij datamining worden grote sets gegevens doorzocht om relevante
mining informatie te vinden die voor een specifiek doel kan worden
gebruikt. Datamining is essentieel voor zowel datawetenschap als
bedrijfsintelligentie en draait in wezen vooral om patronen
Bitcoin Bitcoin is een vorm van elektronisch geld. Het bestaat alleen in
virtuele vorm; er zijn dus geen bitcoinmunten of -briefjes. Je kunt
ermee betalen zonder dat je daar een bank of een
andere derde partij voor nodig hebt. Het gaat om contant betalen,
maar dan digitaal.
RSS Rich Site Summary, het is een methode om gebruikers en
applicaties toegang te verlenen tot online content op een standaard
wijze die door computers te lezen valt. Een populaire toepassing is
het verzamelen van nieuws uit verschillende bronnen. De
1
, voornaamste reden om gebruik te maken van RSS feeds is het
verzamelen van nieuwe online content die van website naar
website, of van website naar de gebruiker wordt gestuurd. Deze
informatie bestaat doorgaans uit nieuwsberichten, nieuwe blog
artikelen of Podcasts. Andere namen voor een RSS bestand zijn
“feed”, “web feed” of “kanaal”. In deze informatie staat tekst en
metadata. RSS is een standaard tekstbestand in XML formaat. Het
kan relatief eenvoudig door zowel mensen als machines worden
gelezen.
Blog Een persoonlijk dagboek of verslag op een website dat regelmatig,
soms meermalen per dag, wordt bijgehouden. Meestal gaat het om
teksten die in chronologische volgorde verschijnen.
Click bait Aas om mensen te doen klikken. Clickbait verwijst meestal naar de
titel van een (nieuws)artikel. Een artikel die clickbait is, is bedoeld
om mensen nieuwsgierig te maken, zodat ze erop zouden klikken
om het volledige artikel te lezen.
Hoax Onder een hoax vallen bijvoorbeeld geruchten,
pseudowetenschappelijke aannames of 1 april grappen die feitelijk
onwaar zijn, maar wel als waarheid worden gepresenteerd. Een
hoax wordt gebruikt om mensen geld af te troggelen en
desinformatie te verspreiden.
Trol Een troll probeert conflict uit te lokken op het internet, om er dan
mee te kunnen lachen. Het doel is om anderen in een discussie te
lokken of emotioneel (boos/verdrietig) te laten reageren. Het
grootste verschil is dat cyberpesten gericht is aan een welbepaald
slachtoffer. De dader van cyberpesten kent het slachtoffer meestal
van op school, de jeugdbeweging, .... “Trolling” gebeurt vaak in een
omgeving waarin mensen elkaar niet kennen. Voor een “troll”
staat de ruzie of het conflict centraal, niet de personen die er het
slachtoffer van zijn.
Among us Among Us is een multiplayerspel dat met vier tot vijftien mensen
gespeeld kan worden. Een tot drie spelers daarvan zijn bedriegers
(imposters), afhankelijk van het aantal spelers. De overige spelers
zijn bemanningsleden.
Fake news Desinformatie verhuld als schijnbaar nieuws, die verspreid wordt
via websites, sociale media en traditionele media, met als doel het
maken van winst of het beïnvloeden van de publieke opinie.
Daarnaast wordt de term ook in de politiek gebruikt als frame tegen
de journalistiek.
Bots Afkorting voor robot – is een softwareprogramma dat automatische,
repetitieve en vooraf gedefinnieerde taken uitvoert. Bots imiteren of
vervangen meestal het gedrag van een menselijke gebruiker.
Aangezien ze geautomatiseerd zijn, werken ze veel sneller dan
menselijke gebruikers.
Big data Het staat voor het verzamelen, verwerken en verbinden van de
2
, grote hoeveelheid gestructureerde, ongestructureerde of
semigestructureerde gegevens. Deze hoeveelheden groeien erg snel.
Dit komt met name door het gebruik van internet en social media.
Organisaties beschikken over steeds meer informatie en de inzet
van big data kan dit proces ondersteunen. Big data koppelt diverse
data uit diverse bronnen aan elkaar. Big datasoftware kan je
‘realtime’ inzetten om correlaties te vinden tussen data en op basis
daarvan beslissingen te maken, oftewel data mining.
Fomo Letterlijk ‘Fear Of Missing Out’, wil zeggen dat je bang bent om iets
te missen of om buiten de boot te vallen.
Easter egg Een grap of een verborgen boodschap die in een
computerprogramma, film, website, computerspel, dvd, cd (hidden
track), plaatje, pretparkattractie of boek verwerkt is. (bv. do a barrel
roll)
Blockchain Is een online stuk database waarin informatie is opgeslagen. Deze
informatie is in blokken opgeslagen en deze blokken passen precies
op elkaar. Als er data aan een blockchain wordt toegevoegd of
verwijderd, wordt de informatie overal gewijzigd
Fact check Fact checking (Nederlands: feitencontrole) is nagaan of informatie
en beweringen van bijvoorbeeld politici en deskundigen correct en
waarheidsgetrouw zijn. Factchecking, een praktijk die in de
Verenigde Staten is ontstaan, wordt meestal uitgevoerd door
(Onderzoeks)journalisten
Sharentin Het delen van foto's en filmpjes van je kinderen op sociale media,
g vaak zonder dat zij hiermee hebben ingestemd.
Algoritme Een algoritme is een stukje programmeertaal dat bestaat uit een
eindige reeks instructies, die naar een zeker doel toewerken. Dat
doel kan bijvoorbeeld zijn om mensen inhoud voor te schotelen die
ze interessant zullen vinden in hun tijdlijn op sociale media. Een
algoritme wordt vaak gebruikt om bepaalde beslissingen te
automatiseren.
Phishing Phishing is een van de meest voorkomende vormen van
cybercriminaliteit. Slachtochters van phishing worden opgelicht via
online berichten of telefoontjes die hen aansporen om persoonlijke
gegevens te delen of een andere actie te ondernemen.
Click farm Voor een luttel bedrag kun je bij een clickfarm duizenden valse
Facebook-likes of YouTube- hits kopen. Een clickfarm stelt een grote
groep werknemers aan om via valse profielen op berichten te
klikken. Sociale media willen die vorm van klikfraude bestrijden en
zijn om die reden wantrouwig tegenover profielen met weinig
activiteit. Daarom proberen clickfarms hun valse profielen te
legitimeren door ook betrouwbaar geachte posts te liken, zoals
advertenties van politieke partijen. Op die manier kreeg de Vlaamse
politieke partij CD&V ongevraagd duizenden nieuwe likes op haar
Facebookpagina, allemaal van lndiase profielen
3
, TikTok Social mediakanaal dat zich richt op het maken en delen van korte
muziekvideo's. Deze app maakt het mogelijk om korte video's van
15 tot maximaal 300 seconden op te nemen en te verspreiden. Het
social mediakanaal werd oorspronkelijk gebruikt om playback
filmpjes op te nemen.
Instagram Instagram is een app en sociaal netwerk om foto's en video's te
delen met anderen. Je volgers kunnen 'liken' wat je deelt of er een
reacties bij plaatsen. Ook kan je via instagram chatten met elkaar
Stra Vreemdelingengevaar is het idee of de waarschuwing dat alle
nger vreemden potentieel gevaarlijk kunnen zijn. De zinsnede is bedoeld
dang om het gevaar samen te vatten dat gepaard gaat met volwassenen
er die kinderen niet kennen.
Grooming Grooming wordt ook wel online kinderlokken genoemd. Grooming is
strafbaar. ln het geval van Grooming legt een volwassene online
contact met een kind om die te ontmoeten en seksueel misbruik te
plegen.
Pinterest Een app waarop mensen afbeeldingen van websites die hun
interesse hebben prikken op een digitaal prikbord. Het is een leuke
manier om inspiratie op te doen voor kleding, fotografie, tekenen, …
Podcast Een audio-uitzending waarbij het geluidsbestand op aanvraag wordt
aangeboden door middel van webfeeds. Dankzij de introductie van
draagbare mp3-spelers zoals de iPod was deze vorm van uitzenden
snel populair onder radioamateurs. De term podcast is dan ook een
samentrekking van iPod en broadcast.
Skype Software waarmee u overal ter wereld kunt bellen. Miljoenen
individuen en bedrijven gebruiken Skype voor gratis video- en
spraakgesprekken, zowel een-op-een-gesprekken als
groepsgesprekken, om te chatten en om bestanden te delen met
andere mensen die ook Skype gebruiken.
Facebook Het is een sociaal netwerk waar contact gelegd en onderhouden
kan worden met vrienden en familie. Op dit platform worden
berichten, foto's en video's gedeeld. Ook veel bedrijven zijn actief
op Facebook om contact te leggen met klanten.
Banner Wordt weergegeven op een webpagina. De advertenties bestaan uit
afbeeldingen of animaties waarop geklikt kan worden. Vervolgens
wordt een nieuwe pagina geladen. Banners worden gebruikt om
diensten of producten te promoten. Een (zoekmachine) advertentie
wordt weergegeven op een webpagina.
LinkedIn Een sociale netwerksite, gericht op de zakelijke gebruiker. Je kan op
Linkedln een professioneel profiel aanleggen en je zakelijke
contacten toevoegen
Bèta Nieuwere en experimentelere versies van apps die al zijn
versie vrijgegeven. Het gaat om een proefversie en de definitieve versie is
dan dus nog niet op de markt.
4
