Hoofdstuk 19: externe effecten
1. Allocatie
• De markt levert de ‘beste’ uitkomst onder bepaalde (stringente) voorwaarden:
• Afwezigheid van marktfaling
o Geen marktmacht (H18) = Voorwaarden
o Geen externe effecten (H19)
o Geen publieke goederen (H20) voor goede
• Perfecte en symmetrische informatie
marktwerking
• Rationaliteit (behavioural argumenten)
‘Het marktevenwicht is ook het maatschappelijk optimum’
̶ Tot nu: ALLE kosten en baten van een transactie werden opgenomen in de vraag en
het aanbod
• MK bevat alle kosten
• MBTB bevat alle baten / voordelen
̶ MAAR wat als: kosten of baten voor ‘derden’:
Externe effecten of externaliteiten:
“Wanneer het handelen van de ene persoon gevolgen heeft op het welvaartsniveau van
minstens één andere persoon, zonder dat er vergoeding of compensatie tegenover staat”
Leiden tot welvaartsverlies
Allocatief probleem
Vaak eigendomsrechten die slecht omschreven zijn
Telkens: andere mensen (derden) ondervinden een effect op hun nutsniveau
, 2. Twee manieren om externaliteiten te analyseren
• Pigou: (negatieve) externaliteit in een markt
̶ Vervuiling door productie van een product levert externaliteit op (vervuiling)
̶ Externaliteit zorgt voor welvaartsverlies
̶ ‘Maatschappelijke’ kostprijs van een product is hoger dan de ‘private’ kostprijs.
Niet alle kosten verrekend in de private prijs
̶ Doordat eigendomsrechten op het milieu niet goed zijn omschreven
̶ (Zie figuur 19-1: hoeveelheid product op horizontale as)
• Een ‘markt’ voor de externaliteit
̶ Schadeveroorzakers (vervuilers) versus schadelijders (gedupeerden)
̶ Voorbeeld milieuvervuiling: Reductiekosten en Externe kosten
̶ ‘Optimaal niveau van vervuiling’
̶ (Zie figuur 19-4: hoeveelheid vervuiling op horizontale as)
Manier 1
• Productie van een product gaat gepaard met uitstoot
̶ Lozing afvalwater in rivier, geurhinder, lawaai, CO2 uitstoot
̶ Concept: ‘Marginale externe kosten’ (MEK)
= bijkomende externe kosten v/e extra eenheid productie
▪ Wij gaan ervan uit: MEK (kan ook constant: in boek)
̶ Uitgedrukt in euro
• Private kost
o Private aanbodcurve Aprivaat
o Enkel productiekosten (lonen, grondstoffen…)
MK
o Bijkomende kost v/e extra eenheid productie
, ! In een normale situatie zonder externe effecten: MK = maatschappelijke kosten !
• Maatschappelijke/sociale kost
o Aanbodcurve Asociaal MK + MEK
o Alle kosten voor de samenleving: privaat + extern
Externe kosten = Am (Asociaal) – Ap
3. MEK
= ‘Bijkomende externe kost van een extra eenheid productie’
• TEK: totale externe kosten
• MEK = TEK’
• Constant of stijgend verloop?
➔ Hangt van probleem af
o CO2 uitstoot: elke ton uitstoot leidt tot zelfde bijkomende schade →
constante MEK
o Nachtvluchten over een woonwijk Idee: eerste liters lozing in rivier
o Eerste vlucht is een ‘beetje lastig’ is niet erg. Maar de MEK neemt
o Tiende vlucht in dezelfde nacht is ‘heel lastig’ toe wanneer veel wordt geloosd
1. Allocatie
• De markt levert de ‘beste’ uitkomst onder bepaalde (stringente) voorwaarden:
• Afwezigheid van marktfaling
o Geen marktmacht (H18) = Voorwaarden
o Geen externe effecten (H19)
o Geen publieke goederen (H20) voor goede
• Perfecte en symmetrische informatie
marktwerking
• Rationaliteit (behavioural argumenten)
‘Het marktevenwicht is ook het maatschappelijk optimum’
̶ Tot nu: ALLE kosten en baten van een transactie werden opgenomen in de vraag en
het aanbod
• MK bevat alle kosten
• MBTB bevat alle baten / voordelen
̶ MAAR wat als: kosten of baten voor ‘derden’:
Externe effecten of externaliteiten:
“Wanneer het handelen van de ene persoon gevolgen heeft op het welvaartsniveau van
minstens één andere persoon, zonder dat er vergoeding of compensatie tegenover staat”
Leiden tot welvaartsverlies
Allocatief probleem
Vaak eigendomsrechten die slecht omschreven zijn
Telkens: andere mensen (derden) ondervinden een effect op hun nutsniveau
, 2. Twee manieren om externaliteiten te analyseren
• Pigou: (negatieve) externaliteit in een markt
̶ Vervuiling door productie van een product levert externaliteit op (vervuiling)
̶ Externaliteit zorgt voor welvaartsverlies
̶ ‘Maatschappelijke’ kostprijs van een product is hoger dan de ‘private’ kostprijs.
Niet alle kosten verrekend in de private prijs
̶ Doordat eigendomsrechten op het milieu niet goed zijn omschreven
̶ (Zie figuur 19-1: hoeveelheid product op horizontale as)
• Een ‘markt’ voor de externaliteit
̶ Schadeveroorzakers (vervuilers) versus schadelijders (gedupeerden)
̶ Voorbeeld milieuvervuiling: Reductiekosten en Externe kosten
̶ ‘Optimaal niveau van vervuiling’
̶ (Zie figuur 19-4: hoeveelheid vervuiling op horizontale as)
Manier 1
• Productie van een product gaat gepaard met uitstoot
̶ Lozing afvalwater in rivier, geurhinder, lawaai, CO2 uitstoot
̶ Concept: ‘Marginale externe kosten’ (MEK)
= bijkomende externe kosten v/e extra eenheid productie
▪ Wij gaan ervan uit: MEK (kan ook constant: in boek)
̶ Uitgedrukt in euro
• Private kost
o Private aanbodcurve Aprivaat
o Enkel productiekosten (lonen, grondstoffen…)
MK
o Bijkomende kost v/e extra eenheid productie
, ! In een normale situatie zonder externe effecten: MK = maatschappelijke kosten !
• Maatschappelijke/sociale kost
o Aanbodcurve Asociaal MK + MEK
o Alle kosten voor de samenleving: privaat + extern
Externe kosten = Am (Asociaal) – Ap
3. MEK
= ‘Bijkomende externe kost van een extra eenheid productie’
• TEK: totale externe kosten
• MEK = TEK’
• Constant of stijgend verloop?
➔ Hangt van probleem af
o CO2 uitstoot: elke ton uitstoot leidt tot zelfde bijkomende schade →
constante MEK
o Nachtvluchten over een woonwijk Idee: eerste liters lozing in rivier
o Eerste vlucht is een ‘beetje lastig’ is niet erg. Maar de MEK neemt
o Tiende vlucht in dezelfde nacht is ‘heel lastig’ toe wanneer veel wordt geloosd
