Notities filosofie

Notities Filosofie

!Samenvatting nt handig, wel veel waarom afvragen, weten wat in welke eeuw + Griekse woorden!

LES 1
 Kabinetten op Toledo gn leerstof, wel info
 Print schema af (algoritme en bordschema)

INLEIDING
 Typische vraagstelling:
Vraag stellen naar wie is dat nu eigenlijk de mens?

 Allemaal eigen visie, blik op ‘wie is de mens’
 is zogezegd vanzelfsprekend, ‘iedereen weet dat’

 Vraag stellen: Is dat wel zo vanzelfsprekend?

 Alles keert vaak terug naar wat/wie is de vraag.

 Vragen die leiden tot iets dat vanzelfsprekend is, zogezegd gekend isµ
= filosofische vraag

 Hetgeen dat we zogezegd denken te kennen, is dat wel zo?
- Uit deze vraag volgt nog een vraag: wat is kennen?
 Filosofie stelt zichzelf in vraag

onbereikbaar
 Om te weten hoe iets echt, oorspronkelijk is
 vraag naar fundamenten (= grond, zekerheid)
Filosofie bevraagt fundamenten v.d. wetenschap

 Altijd vragen naar vanuit welk punt spreken we

 Belang inzicht te hebben in woorden, begrippen
 definiëren v. begrippen die vanzelfsprekend lijken
Begrijpt iedereen die op dezelfde manier?

 Woorden zijn nt vanzelfsprekend ook al lijkt het zo
 historische betekenis vaak verandert, maar waarom?

 Mens kan gekneed, verandert worden
 maakbaarheid komt v.h. idee dat de mens beter gemaakt kan worden (moderne gedachte)




1

, Vanuit natuurwetenschappen en techniek (18 e eeuw) heeft mens beheersbaar gemaakt
- Die wetenschappen om mens te normaliseren

Norm die ‘de enige echte opdelen normale en nt normale mensen
norm is’ creëren

 eerste idee v. beter worden, ‘nt normalen’ normaal maken (=normaliseringsproces)


 Vinden we het aanvaardbaar vb. geestelijke zieken op te sluiten,…
- Doorheen de tijd vinden we verschillende dingen aanvaardbaar
- Andere waarden en normen doorheen de tijd

 Nu wordt te snel gesproken over je oordeel
Hangt waarde aan, wat je ervan vindt
 Ons standpunt is gegrond (bekijk 1u15/18min) goed en kwaad

 Moeten twijfel kunnen aanvaarden  is voor velen de waarheid
- Wat juist is, ligt nt vast
- Filosofie stelt vraag naar wat we aanvaardbaar vinden

 Werkelijkheid is onderhevig aan verandering

 Kan oordelen op inzicht,…
- Waarden waarvan je beslist ligt nt vast, is veranderlijk

 Men die oordeelt (vanuit vooroordelen), zegt dat hun oordeel vastligt, werkelijkheid is
- Oordelen vanuit voorschrijvend inzicht
- Oordelen vanuit vooroordelen (‘ligt vast’)


1.4. HISTORISCH ONTSTAAN FILOSOFIE
 5e eeuw v.c.: ontstaan nieuw soort denken (= filosofie)

 Axioma
= aanname, beginpunt, eenvoudig startpunt waaruit je verder kunt bouwen
- De zelfontdekking v.d. Logos als de plaats v.d. waarheid
o Iets (= logos) ontdekt zichzelf als plaats v.d. waarheid
o Alles die te maken heeft met spreken (taal, verstand, redenering)
 mens ontdekt in zijn eigen verstand/ in zijn eigen spreken een plaats v.d. waarheid
o Iets dat eeuwig en onveranderlijk is , iets dat vastligt (ontstaan 5 e eeuw v.c.)

 1u40 tot 1u45 kijken




2

, Orakel v. Delphi:
- Complex met priesters middenin, die zat boven gat waar lucht uit grond kwam
- Priester onder invloed v. drugs
- Priester verklankt zogezegd wat goden te zeggen hadden (antwoord op vraag die ze hadden)
- Het antwoord moest je zelf nog interpreteren
- 1u45 tot 1u50 bekijken
- Voor filosofie bestond: plaats v. zekerheid lach bij goden
- Na 5e eeuw v.c., filosofie ligt de plaats v.d. zekerheid bij de menselijke rede

 5e eeuw v.c.: de focus is op gebruik van taal verschoven
Waarom?

 Begin 6e eeuw v.c.:
- Griekse democratie (volk a.d. macht)
o ’volk’ = burgers van toen (antieke Griekenland vb. van termen
o ‘burgers’ = mannen met geld, die vrij zijn, vanaf bepaalde leeftijd definiëren

- Als je met vele aan macht bent, moet je spreken en anderen overtuigen, discussiëren
 zo meer focus op taal

- Mens zal waarheidsvermogen bij zichzelf (taal) leggen
 zo onderscheid gemaakt tussen wat we zien en begrijpen
Verandert constant ligt vast

 Altijd 2 vragen bij filosoof:
1. wat is zijn uitgangspunt?
2. Tegen wie reageert hij?

 In schema op Toledo:
WLH = werkelijkheid
WH = waarheid



LES 2
 Hoe?
Zelfontdekking v. logos als plaats v.d. waarheid
 bron gevonden
- Eerste die zoiets zei is Parmenides (6 e eeuw v.c.)
- Zijn uitspraak: ‘Het zijn is en het niet-zijn is niet’
o Wat eeuwig en onveranderlijk is (het begrijpen) ligt vast
o Is veranderlijk, zichtbare concrete werkelijkheid waarin we leven
- Hij heeft gezien dat er een verschil is tss wereld die we zien en de wereld die we kennen
 onderscheid tss zien en begrijpen
= basis filosofie

 Wereld die we zien verandert voortdurend
- Die wereld kan je begrijpen op een manier die vastligt


3

, Vb. boom zien met veel bladeren, begrijpen als boom, paar maanden later zie je zelfde boom
zonder bladeren en begrijpen die nog steeds als een boom


 voor eerste keer onderscheid tss zijn en niet-zijn, tss zien en begrijpen
= basis filosofie
 in speken ligt een vastheid


 Problematische uitspraak, zijn er niets mee
- Strookt nt met wat we ervaren
o ’niet-zijn’ is er voor ons wel, maar verandert gewoon
 parmenides houdt gn rekening met het worden, veranderen in zijn uitspraak
- Uitspraak belangrijk voor onze cultuur
o Onderscheidt wordt gemaakt, maar zijn er toch niets mee

 Het zijn is en het niet-zijn is niet
= begin/start v.d. zelfontdekking v.d. logos als plaats v.d. waarheid




ANTIEKE TIJD
 Plato (5e – 4e eeuw v.c.)

 Tegen wie/wat reageert hij?
- Reageert op problematisch karakter v.d. uitspraak v. parmenides
- Waarom?
o Omdat hij vindt dat de kloof tss zijn en niet)zijn te groot is
o Waarom?
 Omdat h. nt strookt met onze ervaring v.d. bewegende, veranderlijke werkelijkheid

 Wat is zijn uitgangspunt?
- Hoe moet de verandering dan bedacht/gezien worden?
- Zijn leermeester, Socrates ging tekeer tegen de sofisten
o Sofisten: leermeesters in de rethoriek (=kunst v. spreken en overtuigen)
o Sofisten wouden mannen opleren om goed te kunnen spreken, overtuigen en redeneren
 Ze dachten dat diegene die het best kunnen uitleggen, hun gelijk kregen en hun idee
konden doorvoeren

 Socrates begon discussie met sofisten
- Socrates wou een vast standpunt
- Sofisten richten zich op moreel relativisme (goed en kwaad)

 Sofisten: wat goed is om te doen, is afhankelijk v. diegene die het best kan vertellen, uitleggen

 Socrates: vraag naar h. rechtvaardige, wat goed is, moed, ware rechtvaardigheid
- Eerste vraag naar wat vast ligt
 vanuit het tegengaan op morele relativisme v.d. sofisten


4